سرطان واژن (مهبل)، نوع نادری از سرطان است که در ناحیه‌ی واژن (لوله عضلانی که رحم را به اندام‌های تناسلی خارجی متصل می‌سازد) شکل می‌گیرد.

انواع سرطان می‌تواند از سایر نقاط بدن به واژن سرایت کنند و بروز سرطان واژن (سرطان اولیه‌ی واژن) بسیار نادر است.

تشخیص سرطان واژن در مراحل اولیه، شانس درمان را افزایش می‌دهد. در صورتی که سرطان واژن به سایر نقاط گسترش یابد، به سختی درمان خواهد شد.

علائم و نشانه‌ها

سرطان واژن در مراحل اولیه ممکن است علائم و نشانه‌های قابل توجهی نداشته باشد. با پیشرفت بیماری، سرطان واژن ممکن است باعث علائم و نشانه‌های زیر شود:

• خونریزی غیرطبیعی از واژن به عنوان مثال بعد از مقاربت یا بعد از یائسگی
• ترشحات آبکی واژن
• وجود یک توده در واژن
• درد و سوزش هنگام دفع ادرار
• تکرر ادرار
• یبوست
• درد لگنی

• درد شکم

علل شایع

علت دقیق سرطان واژن مشخص نیست. به طور کلی، سرطان زمانی آغاز می‌شود که سلول‌های سالم تحت جهش ژنی، به سلول‌های غیرعادی تبدیل شوند.

سلول‌های سالم رشد می‌کنند و در نهایت در یک زمان معینی می‌میرند. در حالی که سلول‌های سرطانی رشد می‌کنند و از کنترل خارج شده و به توده‌های سلولی (تومور) تبدیل می‌شوند.

سلول‌های سرطانی به بافت‌های اطراف تجاوز کرده و در سرتاسر بدن گسترش می‌یابند (متاستاز).

انواع سرطان واژن

سرطان واژن بر اساس محل شروع رشد سلول‌های سرطانی، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• کارسینومای سلول‌های سنگفرشی واژن

سلول‌های سنگفرشی، باریک و مسطح هستند و سطح واژن را پوشانده‌اند و شایع‌ترین نوع سرطان هستند.

• آدنوکارسینومای واژنی

این نوع سرطان از سلول‌های غدد لنفاوی آغاز می‌شود که سطح واژن را پوشانده‌اند.

• سرطان غدد بارتولن
• ملانومای واژنی

این نوع سرطان در سلول‌های تولیدکننده‌ی رنگدانه (ملانوسیت‌ها) در واژن ایجاد می‌شوند.

• سارکومای واژنی

این نوع سرطان در سلول‌های بافت پیوندی یا سلول‌های عضلانی در دیواره‌ی واژن ایجاد می‌شود.

عوامل تشدیدکننده خطر

عواملی که ممکن است خطر سرطان واژن را افزایش دهند، عبارتند از:

• افزایش سن

خطر سرطان واژن با افزایش سن، افزایش می‌یابد. اکثر افرادی که دچار این بیماری می‌شوند، بالای 60 سال هستند.

• سلول‌های غیرطبیعی در واژن

وجود این سلول‌های خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش می‌دهد.

• قرار گرفتن در معرض داروهای پیشگیری از بارداری

خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان واژن در افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند، بیشتر است

از دیگر عوامل تشدید کننده‌ی خطر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داشتن شرکای جنسی متعدد
• شروع رابطه‌ی جنسی در سنین کم
• سیگار کشیدن

• ویروس زگیل تناسلی (HPV)

عوارض احتمالی

سرطان واژن ممکن است گسترش یابد و به نواحی دیگر بدن مانند ریه‌ها، کبد و استخوان‌ها سرایت کند.

تشخیص

• غربالگری برای سرطان واژن

سرطان واژن گاهی در طول معاینات معمولی لگن و پیش از بروز علائم و نشانه‌ها، قابل تشخیص است.

در طول این معاینه، پزشک با دقت قسمت بیرونی واژن را بررسی می‌کند. سپس دو انگشت خود را وارد واژن کرده و با دست دیگر روی شکم را فشار می‌دهد تا رحم و تخمدان‌ها را احساس کند. سپس یک وسیله‌ی مخصوص به نام اسپکولوم را وارد واژن می‌کند. این وسیله کانال واژن را باز کرده و پزشک می‌تواند واژن و دهانه‌ی رحم را بطور دقیق معاینه کند.

پزشک همچنین ممکن است از روش پاپ اسمیر استفاده کند. این روش تشخیصی معمولا برای غربالگری سرطان دهانه ی رحم مورد استفاده قرار می گیرد اما گاهی سلول‌های سرطانی واژن هم می‌توانند با این روش تشخیص داده شوند.

• بررسی واژن با استفاده از ابزارهای بزرگنمایی

کولپوسکوپی یکی از روش‌های معاینه‌ی واژن با استفاده از یک ابزار نورانی مخصوص به نام کولپوسکوپ می‌باشد. کولپوسکوپ به پزشک اجازه می‌دهد تا سطح واژن و نواحی غیرطبیعی واژن را مشاهده کند.

• نمونه‌برداری از بافت واژن

بیوپسی روشی است که در آن نمونه‌ای از بافت مشکوک به سرطان از واژن برداشته می‌شود و سپس به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

• روش‌های تصویربرداری

پزشک ممکن است به شما توصیه کند تا برای تعیین میزان شیوع سرطان، روش‌های تصویربرداری را انجام دهید. این تصاویر می‌توانند به پزشک در مشاهده‌ی مثانه و راست روده به شما کمک کند.

درمان

گزینه‌های درمانی برای سرطان واژن، بستگی به عوامل مختلفی مثل نوع سرطان و مرحله‌ی پیشرفت سرطان دارد. شما و پزشکتان با مشورت می‌توانید بهترین روش درمان برای رسیدن به اهداف خود را انتخاب کنید.

درمان سرطان واژن به طور کلی شامل جراحی و پرتودرمانی می‌شود.

• جراحی

نوع جراحی مورد استفاده در سرطان واژن عبارتند از:

• خارج کردن تومورهای کوچک یا ضایعات

در این روش، سطح واژن ممکن است بریده و خارج شود و همچنین ممکن است برای اطمینان بخشی از حاشیه‌های بافت سالم هم خارج شوند.

• خارج کردن واژن (واژینکتومی)

خارج کردن بخشی یا تمام واژن، ممکن است برای خارج کردن بافت سرطانی از واژن لازم باشد. با توجه به وسعت سرطان، جراح ممکن است جراحی را برای خارج کردن رحم و تخمدان‌ها هم به شما توصیه کند.

• خارج کردن قسمت عمده‌ی عضوهای لگنی

این جراحی گسترده، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سرطان به بخش‌های دیگر هم سرایت کرده باشد.

در طول این روش، جراح ممکن است بسیاری از عضوها مثل مثانه، تخمدان‌ها، رحم، واژن، راست روده و بخش پایینی روده را خارج کند. باز کردن شکم، به ادرار و مواد زائد این اجازه را می‌دهد تا با استفاده از کیسه‌های استومی، از بدن خارج شوند.

اگر واژن بطور کامل خارج شده باشد، ممکن است تحت جراحی دیگری برای جایگزین کردن یک واژن جدید قرار بگیرید.

• پرتودرمانی

پرتودرمانی با استفاده از اشعه‌های پرانرژی مثل اشعه‌ی ایکس، اقدام به نابود کردن سلول‌های سرطانی می‌کند. پرتودرمانی ممکن است به روش‌های زیر انجام گیرد:

• پرتودرمانی بیرونی

در این روش، پرتوها با توجه به وسعت سرطان به کل شکم یا فقط به لگن تابانده می‌شوند.

• پرتو درمانی داخلی

دراین روش، وسایل پرتودرمانی درون واژن و یا بافت اطراف آن قرار می‌گیرند و اشعه‌ها به هدف مورد نظر تابانده می‌شوند.

پرتودرمانی به سرعت سلول‌های سرطانی را نابود می‌کنند اما ممکن است به سلول‌های سالم اطراف هم آسیب برساند و باعث عوارض جانبی شود.

• شیمی‌درمانی

در این روش با استفاده از مواد شیمیایی، اقدام به نابود کردن سلول‌های سرطانی می‌شود. از آنجا که فایده‌ی شیمی‌درمانی برای سرطان واژن به طور واضح مشخص نیست، این روش به تنهایی برای درمان سرطان واژن استفاده نمی‌شود.

شیمی‌درمانی ممکن است در طول پرتودرمانی برای بهبود تأثیر پرتودرمانی استفاده شود.