مدیریت بیماری
پیشگیری از فشارخون بالا
خون در شبکه‌ای از عروق در جریان است. عروقی که خون را به نقاط مختلف بدن می‌رسانند، سرخرگ نام دارند. قلب، در هر بار ضربان، مقداری خون را به داخل سرخرگ‌ها می‌فرستد. سرخرگ‌ها با عضله‌های صافی پوشیده شده‌اند که به آن‌ها خاصیت ارتجاعی داده و این امکان را می‌دهد تا هنگام عبور خون، گشاد شده و بعد از آن منقبض شوند. با از دست رفتن خاصیت ارتجاعی یا باریک شدن سرخرگ‌ها، مقاومت در برابر جریان خون افزایش می‌یابد و می‌تواند باعث افزایش فشارخون شود. وضعیت کلیه‌ها و حجم آب و نمک در گردش و سیستم عصبی هورمونی نیز می‌توانند سبب تغییر در فشارخون شوند.
ابتلا به پرفشاری خون یک از مشکلات سلامتی رایج می‌باشد. فشارخون یک فرد عادی در طول روز بالا و پایین می‌رود. از آنجایی فشارخون اغلب بدون علامت است و ممکن است فرد سال‌ها به آن دچار باشد ولی از آن بی‌اطلاع باشد؛ بیماری خطرناکی محسوب می‌شود.
عواملی که باعث ایجاد بیماری پرفشاری خون می‌شود عبارتند از:
- رژیم غذایی ناسالم
- استرس (فشار روانی) زیاد
- فعالیت بدنی کم
- اضافه وزن و چاقی
- افزایش سن
- سابقه خانوادگی فشارخون بالا در خویشاوندان درجه یک
- ابتلا به بیماری‌های کلیوی و غده تیروئید
علائم فشارخون بالا:
تنها راه تشخیص فشارخون سنجش میزان فشارخون بدن می‌باشد. با این حال فردی که دچار فشارخون بالا باشد گاهی علائمی همچون:
- سردرد (به ویژه در پشت سر و هنگام صبح)
- احساس سبکی سر
- تهوع
- وزوز گوش (همهمه یا سوت کشیدن)
- تاری دید
- غش کردن
- تنگی نفس
- احساس خستگی
- خونریزی از بینی دارد.
توصیه‌های پیشگیری از ابتلا به فشارخون بالا:
بیماری فشارخون با اصلاح شیوه زندگی، قابل پیشگیری است. برای پیشگیری از ابتلا به فشارخون باید نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
- برخورداری از رژیم غذایی سالم:
- غذاهای غنی از پتاسیم مصرف کنید. پتاسیم به کنترل و پیشگیری از فشارخون بالا کمک می‌کند. بسیاری از میوهها و سبزیها و برخی لبنیات و ماهیها منابع خوبی از پتاسیم هستند.
- غذاهای غنی از کلسیم و منیزیم استفاده کنید. کلسیم و منیزیم از فشارخون بالا جلوگیری میکنند، لبنیات و کلم منابع غنی از کلسیم هستند، در حالی که منیزیم در بسیاری از غلات کامل و سبزیها دارای برگهای سبز تیره یافت می‌شود.
- در صورت استفاده از لبنیات، نوع کم چرب آن را مصرف کنید.
- استفاده از نمک، غذاهای کنسروی، نوشيدني‌ها و غذاهای شیرین مانند نوشابه‌ها، قند و شکر را محدود کنید.
- در صورت مصرف غذاهای کنسرو شده نظیر نخود فرنگی، آن‌ها را بشویید تا مقداری از سدیم (نمک) آن خارج شود.
- به جای استفاده از نمک غذاها را با انواع چاشنیها مثل ادویه، سبزیهای خشک، پیاز، سیر، لیمو ترش تازه، آبغوره، نارنج یا سرکه خوش طعم کنید.
- از مصرف بيش از اندازه نمک و غذاهای شور مثل ماهی شور، ماهی دودی، پنير شور، ترشيجات، خیار شور و شور سبزیها خودداری كنيد.
- از مرغ، ماهی و گوشت لخم تازه به جای انواع دودی، کنسروی یا فرآوری شده استفاده کنید.
- حتی الامكان غذاها را به صورت آب‌پز، بخارپز يا كبابی تهيه و از سرخ كردن مواد غذايی خودداری کنیم. در صورت سرخ كردن مواد غذايی از روغن مايع در درجه حرارت پايين استفاده کنید.
- حفظ وزن متعادل
- در جهت حفظ وزن متعادل تلاش کنید. احتمال ابتلا به فشارخون بالا با افزایش وزن، بیشتر و با کاهش آن کم‌تر می‌شود. فعالیت بدنی منظم و ورزش کمک می‌کند تا وزنتان را کنترل کنید. کاهش وزن، تنها به میزان 5 کیلوگرم، ممکن است فشارخون را به میزان قابل توجهی پایین آورد. در بعضی از افراد، کاهش وزن، به تنهایی می‌تواند آن‌ها را از مصرف دارو بی‌نیاز کند.
- فعالیت بدنی و ورزش منظم:
- به جای استفاده از آسانسور از پله‌ها بالا بروید.
- خودرو خود را در مسافتی قبل از رسیدن به مقصد مورد نظر پارک کنید و تا مقصد مورد نظر پیاده‌روی کنید.
- در محل کار، هنگام استراحت قدم بزنید.
- ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری، دویدن روی تردمیل و شنا را انجام دهید.
- ترک سیگار و الکل:
- از مصرف سیگار و مشروبات الکلی پرهیز کنید. دخانیات عامل مهمی برای بوجود آمدن گرفتگی‌های داخل رگ است که باعث می‌شود جریان خون و فشارخون در داخل عروق افزایش پیدا کند. مصرف مشروبات الکلی نیز منجر به افزایش فشارخون می‌شود.
- برای ترک سیگار و مشروبات الکلی می‌توانید از گروه‌های حمایتی، برنامه‌های ترک سیگار، مشورت با پزشک و افراد مورد اعتماد فامیل یا راه‌های دیگر کمک بگیرید.
- برخورداری از زندگی آرام و مدیریت استرس (فشارهای روانی)
- در صورت امکان از موقعیت‌های استرس‌زا و ناراحت کننده دوری کنید. فشار روانی یا استرس می‌تواند ضربان قلب را سریع‌تر کند و فشارخون را افزایش دهد.
- سعی کنید از روش‌های آرامش‌سازی مانند: یوگا، ماساژ فعالیت و ورزش منظم استفاده کنید.
- یک برنامه‌ریزی منظم برای استراحت و آرام سازی خود داشته باشید.
بررسی میزان فشارخون
جهت بررسی میزان هر چه مؤثرتر فشارخون خود نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
فشارخون خود را به صورت منظم اندازه‌گیری نمایید. با استفاده از انواع فشارسنج‌های موجود، شما قادر به اندازه‌گیری منظم فشارخون خود می‌باشید. فقط از راه اندازه‌گیری منظم فشارخون می‌توانید به تأثیر درمان پی ببرید. همه افراد بالای 20 سال، حداقل هر 2 سال یکبار، باید فشارخون خود را اندازه‌گیری نمایند. عدم کنترل فشارخون بالا می‌تواند سبب آسیب رسیدن به بسیاری از اعضا و بافت‌های بدن شود. حداکثر فشار طبیعی خون (فشار سیستولی) بین 130 تا 139 میلی‌متر جیوه و حداقل فشار طبیعی خون (فشار دیاستولی) بین 85 تا 89 میلی‌متر جیوه می‌باشد. فشارخون در محدودهای طبیعی در طول شبانه روز، طی برخی فعالیت‌ها و فشارهای روانی افزایش و کاهش می‌یابد. این تغییرات طبیعی بوده و بیماری به حساب نمی‌آیند.
