سرطان کیسه صفرا، سرطانی است که از کیسه صفرا شروع می‌شود.

کیسه صفرا، اندامی کوچک و گلابی شکل در سمت راست شکم، درست در زیر کبد است. مایع گوارشی تولید شده توسط کبد در این کیسه جمع می‌‌شود.

سرطان کیسه صفرا غیرمعمول است و چنانچه در مراحل اولیه تشخیص داده شود، شانس درمان بسیار بالا می‌رود. اما در اکثر موارد این سرطان در مراحل نهایی شناسایی می‌‌شود، زمانی که بیمار بسیار ضعیف است.

تشیخص سرطان کیسه صفرا بسیار دشوار است، از آن جهت که هیچ نشانه‌ی خاصی ندارد.

علائم و نشانه‌ها

• نفخ شکم
• خارش
• خستگی
• از دست دادن اشتها
• از دست دادن بدون دلیل وزن
• حالت تهوع
• زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)

علل شایع

علت اصلی سرطان کیسه صفرا هنوز هم ناشناخته است.

پزشکان دریافته‌اند که سرطان کیسه صفرا زمانی ایجاد می‌‌شود که سلول‌های کیسه صفرا سالم دچار تغییراتی (جهش) در دی ان ای (DNA) شوند. این جهش باعث ایجاد خارج از کنترل سلول‌های بیشتر و افزایش عمر این سلول‌ها می‌‌شود. سلول‌های تجمع یافته باعث ایجاد تومور می‌شوند که می توانند علاوه بر کیسه صفرا در دیگر نقاط بدن نیز گسترده شوند.

در اکثر موارد، سرطان کیسه صفرا در سلول‌های غده‌ای موجود در سطح داخلی کیسه صفرا آغاز و به آن “آدنوکارسینوم” گفته می‌‌شود. این اصطلاح به نحوه‌ی دیده شدن سلول‌های سرطانی زیر میکروسکوپ اشاره دارد.

عوامل تشدید کننده خطر

• جنسیت: سرطان کیسه صفرا در زنان شایع تر است.
• سن: با بالا رفتن سن، خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا افزایش می‌یابد.
• وزن: احتمال ابتلا به سرطان کیسه صفرا در افراد چاق بیشتر است.

• سابقه سنگ کیسه صفرا: در افرادی که سابقه سنگ کیسه صفرا داشته‌اند، احتمال ابتلا بالاتر است. با این حال، سرطان کیسه صفرا در این افراد نیز بسیار نادر است.
• سایر بیماری‌های کیسه صفرا: دیگر بیماری‌های کیسه صفرا که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا را افزایش دهند عبارتند از کیست و عفونت مزمن کیسه صفرا و بعضی بیماری‌های کبدی
• مصرف الکل و استعمال دخانیات

تشخیص

• آزمایش خون: جهت ارزیابی عملکرد کبد و تعیین علت علائم.
• تصویربرداری از کیسه صفرا: شامل سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی، آنژیوگرافی، پت اسکن.
• نمونه‌برداری

تعیین مرحله‌ی سرطان کیسه صفرا

پس از تشخیص سرطان، مرحله آن نیز باید تعیین شود:

• جراحی تشخیصی: پزشک ممکن است با انجام این عمل جراحی داخل شکم را برای نشانه‌‍‌های سرطان کیسه صفرا بررسی کند. با استفاده از روشی به نام “لاپاراسکوپی” جراح یک برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند و یک دوربین کوچک به داخل آن می‌فرستد تا از طریق آن اندام‌های اطراف کیسه صفرا را بررسی کند.
• کلانژیوگرافی مجاری صفراوی: پزشک ممکن است ماده رنگی به مجاری صفراوی تزریق کند و با انجام تصویربرداری و تعقیب این ماده‌ی رنگی، انسداد مجاری صفراوی را بررسی کند.
• دیگر انواع تصویربرداری: برای بررسی گسترش و یا ثابت ماندن سرطان این اسکن‌ها انجام می‌شوند که بسته به شرایط هر فرد متفاوت هستند. اسکن‌های متداول از سی تی اسکن از قفسه سینه و شکم، سونوگرافی و ام آر آی و توموگرافی/برش نگاری/مقطع نگاری با گسیل یا نشر پوزیترون.

مراحل سرطان کیسه صفرا

• مرحله 1: در این مرحله، سرطان به لایه‌های درونی کیسه صفرا محدود شده است.
• مرحله 2: در این مرحله، سرطان به حدی رشد کرده که آماده‌ی حمله به لایه بیرونی کیسه صفرا است و ممکن است فراتر از کیسه صفرا گسترش یابد.
• مرحله 3: در این مرحله، سرطان به حدی رشد کرده که آماده‌ی حمله به یک یا چند اندام مجاور است مانند کبد، روده کوچک و یا معده. سرطان کیسه صفرا ممکن است به غدد لنفاوی مجاور گسترش یابد.
• مرحله 4: آخرین مرحله سرطان کیسه صفرا شامل تومورهای بزرگی است که اندام‌های نزدیک را در بر گرفته‌اند و تومورهایی با سایز متفاوت که به نقاطی دورتر از بدن گسترش می‌یابند.

درمان

عمل جراحی برای درمان سرطان کیسه صفرا در مراحل اولیه

• جراحی برداشت کیسه صفرا: سرطان کیسه صفرای محدود به کیسه صفرا را می‌توان با این جراحی درمان کرد(کوله سیستکتومی).

• جراحی برداشت کیسه صفرا و بخشی از کبد: گاهی اوقات با انجام این آزمایش می توان سرطان گسترش یافته به بخشی از کبد را درمان کرد. در این جراحی کیسه صفرا، بخشی از کبد و مجاری صفراوی درگیر را بر می دارند.

هنوز مشخص نمی باشد که انجام درمان اضافی پس از عمل جراحی موفقیت آمیز می تواند شانس ابتلا به سرطان کیسه صفرا و بازگشت دوباره آن را کاهش دهد. با این حال و در برخی موارد، پزشک ممکن است شیمی درمانی، پرتو درمانی و یا ترکیبی از هردو را بعد از عمل جراحی توصیه کند.

با پزشک در خصوص فواید و خطرات بالقوه درمان اضافی با پزشک خود مشورت کنید.

درمان سرطان کیسه صفرا در مرحله آخر

جراحی نمی تواند سرطان کیسه صفرا گسترش یافته در دیگر نقاط بدن را درمان کند. به جای آن، پزشکان ممکن است از درمانی استفاده کنند که علائم را تسکین داده و موجب راحتی بیمار شود. گزینه های درمانی عبارتند از:

• شیمی درمانی: نوعی درمان دارویی است که با استفاده از مواد شیمیایی، سلول‌های سرطانی را می‌کشد.
• پرتو درمانی: با استفاده از پرتوهای پرقدرت انرژی، مانند اشعه ایکس، سلول‌های سرطانی را می‌کشد.

روش‌هایی جهت از بین بردن انسداد مجاری صفراوی

سرطان کیسه صفرا پیشرفته می‌تواند موجب انسداد مجاری صفراوی و عوارض بیشتر شود. روش‌های از بین برنده‌ی این انسداد کمک‌کننده خواهند بود. برای مثال، جراح می‌تواند یک لوله فلزی توخالی (استنت) در مجرا بگذارد تا آن را باز نگه دارد و یا جراحی جهت تغییر مسیر مجاری صفراوی در اطراف انسداد (بایپس صفراوی) انجام دهد.