کلیه‌ها شامل میلیون‌ها رگ خونی کوچک خوشه‌ای شکل (گلومرول) هستند که مواد زائد خون را تصفیه می‌کنند. آسیب شدید به این رگ‌ها می‌تواند منجر به نفروپاتی دیابتی شود که باعث کاهش کار کلیه و نارسایی کلیه می‌شود.

نفروپاتی دیابتی یکی از بیماری‌های کلیه  بوده که در اثر دیابت نوع1 و نوع2 ایجاد می‌شود. به این بیماری کلیه‌ی دیابتی هم گفته می‌شود. درصدی از افراد دیابتی نهایتاً به این بیماری دچار می‌شوند. نفروپاتی دیابتی توانایی کلیه‌ها را در دفع  مواد زاید و اضافی از بدن مختل می‌کند. بهترین روش برای جلوگیری یا به تأخیر انداختن این بیماری، داشتن یک سبک زندگی سالم و درمان مرض قند (دیابت) یا فشارخون بالا است.

دیابت پس از گذشت چند سال، به آرامی به کلیه‌ها آسیب می‌رساند. درمان دیابت  از پیشرفت بیماری نفروپاتی دیابتی جلوگیری و یا پیشرفت بیماری را کند کرده و عوارض ناشی از این بیماری را کم می‌کند.

بیماری نفروپاتی دیابتی در نهایت ممکن است به نارسایی کلیه (وقتی که کلیه نمی تواند مواد زاید را ازبدن دفع کند) منجر شود که یک بیماری خطرناک است. در این مرحله، بیمار به دیالیز و یا پیوند کلیه نیاز دارد.

علائم و نشانه‌ها

این بیماری در مراحل اولیه هیچ علامت قابل توجهی ندارد، ولی در مراحل بعدی علائم و نشانه‌های آن عبارتند از:

• بالارفتن فشارخون
• وجود پروتئین در ادرار
• ورم پاها، دست‌ها یا چشم‌ها

• گیجی و عدم تمرکز
• کاهش اشتها و حالت تهوع و استفراغ
• پرنوشی وپرادراری – تشنگی شدید
• خارش شدید پوست
• ضعف و خستگی بیش از حد
• کاهش وزن یا افزایش وزن غیرطبیعی

علل شایع

نفروپاتی دیابتی یکی از مشکلات  شایع در دیابت نوع ۱ و ۲ است. اکثر اوقات، قندخون بالا باعث آسیب به عروق خونی می‌شود و در نهایت به کلیه‌ها آسیب رسانده و کارتصفیه خون را در کلیه‌ها دچار مشکل می‌کند.

عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• چاقی
• جنسیت: این بیماری در مردان بیش‌تر دیده می‌شود.
• قندخون بالا که به خوبی کنترل نشود.
• فشارخون بالا که به خوبی کنترل نشود.
• استعمال دخانیات
• کلسترول(چربی) بالای خون
• سابقه‌ی دیابت و بیماری کلیوی در خانواده

عوارض احتمالی

عوارض این بیماری به تدریج  و پس از گذشت ماه‌ها و سال‌ها مشخص می‌شود، که این مشکلات عبارتند از:

• جمع شدن مایعات در بدن که باعت ورم بازوها و پاها و بالا رفتن فشارخون می‌شود، همچنین جمع شدن مایعات در ریه‌ها (ادم ریوی)
• بالا رفتن ناگهانی پتاسیم خون
• بیماری‌های قلبی- عروقی که احتمال سکته قلبی را افزایش می‌دهند.
• آسیب به عروق خونی شبکیه‌ی چشم
• کم خونی
• زخم پا

• اسهال
• مشکلات بارداری و خطرات مربوط به مادر و جنین
• آسیب‌های غیرقابل جبران به کلیه‌ها که در نهایت منجر به دیالیز و پیوند کلیه می‌شود.

پیشگیری

برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کلیه دیابتی باید اقدامات زیر را انجام داد:

۱- دیابت را درمان کنید: با درمان موثر دیابت از ایجاد این بیماری جلوگیری شده و یا آن‌را به تأخیر می‌اندازد.

۲- با مشورت پزشک، ورزش منظم انجام دهید.

۳- فشارخون را کنترل کنید: اگر بیماربه  فشارخون بالا یا مشکلات دیگری مبتلا است حتماً به پزشک مراجعه شود.

۴- بدون دستور پزشک داروی خاصی مصرف نکنید: بعضی از داروها برای بیماران دیابتی مضربوده وباعث آسیب به کلیه می‌شود.

۵- کنترل وزن بیمار

۶- دوری از دخانیات و مشروبات الکلی: سیگار کشیدن  وخوردن مشروبات الکلی به کلیه‌های بیمار آسیب می‌رساند.

تشخیص

پزشک با بیمار درباره علائم و نشانه‌های بیماری صحبت می‌کند، ممکن است بیمار را به یک متخصص داخلی یا کلیه (نفرولوژیست) یا یک متخصص غدد (اندوکرینولوژیست) ارجاع دهد.

برای تشخیص اینکه آیا بیمار به بیماری کلیه دیابتی مبتلاشده یا نه؟ روش‌های تشخیصی زیر انجام می‌شود:

• آزمایش خون و ادرار
• تصویربرداری

پزشک برای بررسی ساختمان  و اندازه کلیه‌ها از عکس رادیولوژی و سونوگرافی استفاده می‌کند. همچنین ممکن است سی.تی.اسکن و ام.آر.آی درخواست کند.

• آزمایش فعالیت کلیه‌ها

 این آزمایش برای بررسی میزان تصفیه کنندگی کلیه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• نمونه‌ برداری از کلیه

 پزشک ممکن است نمونه‌برداری از کلیه را توصیه کند. برای اینکار بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. سپس پزشک با یک سوزن تکه‌ای از بافت کلیه راخارج می‌کندو به پاتولوژی می‌فرستد.

درمان

اولین قدم در درمان نفروپاتی دیابتی، درمان دیابت وفشارخون بالای بیمار است.

 داروها

برای درمان ممکن است از داروهای زیر استفاده می‌شود:

• داروهای کنترل کننده فشارخون بالا: مطالعات نشان می‌دهد که فشارخون ایده آل ۱۴۰ بر روی ۹۰ میلی‌متر جیوه و یا کم‌تر است (فشارخون  ۱۴ روی ۹).
• داروهای کنترل قندخون بالا: داروهای متعددی در کنترل قندخون موجود است.
• داروهای کاهش دهنده چربی‌های بد (کلسترول): داروهای کاهش دهنده کلسترول برای درمان کلسترول بالا و کاهش پروتئین موجود در ادرار استفاده می‌شوند.
• داروهای کلسیم‌دار برای سلامت استخوان: داروهایی که به حفظ تعادل کلسیم خون و به سلامت استخوان‌ها کمک می‌کنند.
• داروهای کنترل کننده پروتئین موجود در ادرار: این داروها مانع دفع پروتئین در ادرار شده  و فعالیت کلیه‌ها را بهتر می‌کند.

درمان‌هایی برای بیماران مبتلابه نفروپاتی دیابتی پیشرفته

 اگر بیمار به نارسایی کلیه مبتلا شود پزشک از روش‌های درمانی زیر استفاده می‌کند:

دیالیز:

دیالیز روشی برای خارج کردن مواد زائد و آب اضافی ازبدن است. دو نوع دیالیز عبارتند از: همودیالیز و دیالیز صفاقی. روش اول (همودیالیز) رایج‌تر است و لازم است تا بیمار به یک مرکز دیالیز مراجعه کرده و به یک دستگاه کلیه مصنوعی متصل شود که این عمل حدودا سه بار در هفته انجام می‌گیرد و هر مرحله سه تا پنج ساعت به طول می‌انجامد. روش دوم (دیالیز صفاقی) است که معمولاً در خانه انجام می‌شود.

• پیوند کلیه:

 در بعضی مواقع بهترین درمان، پیوند کلیه است.

اگر بیمار بین دیالیز و پیوند کلیه هیچکدام را انتخاب نکند، زندگیش به خطر می‌افتد.

همچنین تغییر درسبک زندگی با مشورت پزشک می‌تواند به درمان بیمار کمک کند.