سرطان پستان، بیماری است که در سلول‌های پستان شکل می‌گیرد. پس از سرطان پوست، سرطان پستان از شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان تشخیص داده شده است. سرطان پستان می‌تواند در هر دو جنس مرد و زن ایجاد شود، اما در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های سرطان پستان ممکن است شامل:

• توده یا ضخیم شدن پستان که با بافت اطرافش متفاوت باشد.
• ترشح خونی از نوک پستان
• تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر پستان
• تغییرات در پوست پستان مانند فرورفتگی
• پوسته پوسته شدن منطقه‌های رنگی پوست اطراف نوک پستان (آرئول) یا پوست پستان
• قرمزی یا سوراخ سوراخ شدن پوست روی پستان، مانند پوست پرتقال

علل شایع

علت دقیق سرطان پستان هنوز مشخص نیست. بیشتر پزشکان بر این باورند که رشد غیرطبیعی سلول‌های پستان باعث ایجاد سرطان پستان می‌شود. این سلول‌ها با سرعت بیشتری نسبت به سلول‌های سالم تقسیم شده و یک توده یا جرم را تشکیل می‌دهند. این سلول ها توسط پستان به غدد لنفاوی و یا دیگر قسمت های بدن پخش می‌شوند (متاستاز).

سرطان پستان اغلب در سلول‌های مجرای تولیدکننده‌ی شیر آغاز می‌شود. همچنین این سرطان ممکن است در بافت غده‌ای به نام لوبول و یا در سلول‌های دیگر و یا در بافت پستان آغاز شود.

محققان دریافته‌اند که هورمون، شیوه زندگی و عوامل محیطی ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. اما مشخص نیست که چرا برخی از افرادی که در معرض عوامل خطر نیستند به این سرطان مبتلا می‌شوند، در حالی که افراد در معرض عوامل خطرساز هرگز به این عارضه دچار نمی‌شوند. این احتمال وجود دارد که سرطان پستان توسط یک تعامل پیچیده از ساختار ژنتیکی و محیطی ایجاد شود.

طبق ارزیابی پزشکان، تنها 5 تا 10 درصد از سرطان‌های پستان به جهش‌های ژنی مرتبط است. تعدادی از ژن‌های جهش یافته ارثی که می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهند، شناسایی شده‌اند. متداول‌ترین آن‌ها ژن سرطان پستان 1 (BRCA1) و ژن سرطان پستان 2 (BRCA2)، هستند که هر دو به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را افزایش می‌دهند.

اگر در خانواده‌تان سرطان پستان و یا دیگر سرطان‌ها شایع است، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای کمک به شناسایی ژن‌های BRCA و یا ژن‌های دیگر که در خانواده ارثی هستند، تجویز کند.

عوامل تشدید کننده خطر

عواملی که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهند، عبارتند از:

• جنسیت

زنان بسیار بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند.

• افزایش سن

خطر ابتلا به سرطان پستان با افزایش سن، بیشتر می‌شود.

• سابقه‌ی شخصی سرطان پستان

اگر قبلا یکی از پستان‌هایتان دچار سرطان شده است، شما در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستید.

• سابقه‌ی خانوادگی سرطان پستان

اگر مادر، خواهر یا دخترتان مبتلا به سرطان پستان باشند، به ویژه در سنین جوانی، خطر ابتلا به سرطان پستان در شما افزایش خواهد یافت.

• استعداد ژنتیکی

جهش ژن‌های خاص که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهند، می‌تواند از والدین به فرزندان منتقل شود. این ژن‌ها تا حد زیادی می توانند خطر ابتلا به سرطان پستان و دیگر سرطان‌ها را افزایش دهند.

• قرار گرفتن در معرض تشعشعات

اگر در کودکی یا نوجوانی برای درمان قفسه سینه، پرتو درمانی کرده باشید، خطر ابتلا به سرطان پستان در شما افزایش می یابد.

 

• چاقی و اضافه وزن

چاق بودن، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد.

• عدم تحرک کافی
• آغاز دوره بلوغ

آغاز دوره بلوغ قبل از 12 سالگی، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد.

• شروع یائسگی در سنین بالا

اگر در سنین بالا یائسه شوید، احتمال ابتلا به سرطان پستان در شما بیشتر می‌شود.

• بچه‌دار شدن در سنین بالا

زنانی که بعد از 35 سالگی اولین بار بچه‌دار می‌شوند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان در آن‌ها افزایش یابد.

• باردار نشدن

زنانی که هرگز باردار نشده‌اند، نسبت به زنانی که یک یا چند بار حامله شده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند.

• هورمون‌درمانی پس از یائسگی

زنانی که از ترکیب داروهای استروژن و پروژسترون برای درمان علائم و نشانه‌های یائسگی استفاده می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان پستان در آن‌ها بیشتر است.

• مصرف الکل

نوشیدن الکل، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد.

تشخیص

آزمایشات و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص سرطان پستان عبارتند از:

• معاینه‌ی بالینی

پزشک هر دو پستان و غدد لنفاوی در زیر بغل را برای بررسی وجود توده یا ناهنجاری‌های دیگر، معاینه می‌کند.

 

• ماموگرافی

ماموگرافی معمولا برای غربالگری سرطان پستان استفاده می‌شود. اگر در ماموگرام یک عامل غیرعادی تشخیص داده شود، پزشک ممکن است ماموگرافی تشخیصی را برای بررسی بیشتر ناهنجاری توصیه نماید.

• سونوگرافی پستان

از امواج صوتی برای سونوگرافی و تولید تصاویر درون بدن استفاده می‌شود. سونوگرافی ممکن است به تمایز بین یک توده جامد و یک کیست پر از مایع کمک کند.

• نمونه‌برداری از سلول‌های پستان (بیوپسی)

در این روش یک سوزن کوچک برای برداشتن نمونه‌ای از بافت وارد پستان می‌شود و بافت‌های برداشته شده برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود. این نمونه برای تعیین نوع سلول‌های درگیر در سرطان پستان استفاده می‌شود.

 

• تصویربرداری پستان با ام آر آی (MRI)

از امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری از داخل پستان استفاده می‌شود. قبل از انجام این روش ممکن است یک مایع حاجب هم تزریق شود.

تعیین درجه سرطان پستان

تعیین درجه سرطان به پزشک کمک خواهد کرد تا گزینه مناسب درمانی را انتخاب کند. اطلاعات کامل در مورد مرحله سرطان ممکن است تا بعد از عمل جراحی پستان مشخص نشود.

آزمایشات و روش‌های مورد استفاده برای تعیین مرحله سرطان پستان ممکن است شامل موارد زیر بشود :

• ماموگرافی
• MRI پستان
• اسکن استخوان
• سی تی اسکن
• اسکن با استفاده از تابش پوزیترون

همه زنان به این روش‌ها برای تشخیص مرحله بیماری نیازمندند. پزشک روش مناسب را انتخاب و بر اساس شرایط خاص شما و با در نظر گرفتن علائم شما آن را تجویز می کند.

درمان

به منظور تعیین گزینه درمانی مناسب برای سرطان پستان، پزشک مواردی مانند مرحله ی سرطان و سلامت جسمی فرد را بررسی می کند. درمان سرطان پستان اغلب شامل جراحی و دیگر روش‌ها می باشد. بسیاری از زنان قبل و یا بعد از جراحی تحت درمان های دیگری مانند شیمی درمانی، هورمون‌درمانی یا اشعه پرتو درمانی قرار می‌گیرند. گزینه های بسیاری برای درمان سرطان پستان قرار دارند که عبارتند از :

 

• جراحی

هدف از جراحی، برداشتن تومور و بافت های اطراف آن می باشد. فرایند جراحی شامل موارد زیر می‌شود :

• برداشتن بافت پستان و غدد لنفاوی اطراف آن (ماستکتومی رادیکال اصلاح شده)

جراح تمام بافت پستان، از جمله نوک پستان و اطراف آن و برخی غدد لنفاوی زیر بغل را بر می دارد.

• برداشتن یک غده لنفاوی برای آزمایش (بیوپسی غده لنفاوی نگهبان)

پزشک غده ای را که به احتمال زیاد اولین مکان رشد سلول های سرطانی بوده است را شناسایی می کند. این غده لنفاوی برداشته شده و مورد بررسی قرار می دهد. اگر هیچ سلول سرطان پیدا نشود، به این معناست که سرطان پستان به جای دیگری سرایت نکرده است.

• از بین بردن غدد لنفاوی زیر بغل

اگر سرطان در غده لنفاوی نگهبان در زیر بغل پیدا شود، جراح با شما در مورد نقش از بین بردن غدد لنفاوی دیگری در زیر بغل صحبت خواهد کرد.

• برداشتن هر دو پستان

در برخی از زنان مبتلا به سرطان، ممکن است یکی از پستان ها برداشته شود و دیگری باقی بماند. اما در صورتی که خطر رشد سرطان در پستان دیگر به دلیل استعداد ژنتیکی و یا سابقه خانوادگی دیده شود، دیگری هم برداشته می‌شود.

بسیاری از زنان مبتلا به سرطان پستان در یک پستان، هرگز به سرطان در پستان دیگر مبتلا نخواهند شد. در مورد خطر سرطان پستان، همراه با مزایا و خطرات این روش با پزشک خود صحبت کنید.

• پرتو درمانی

در پرتو درمانی از اشعه های دارای انرژی بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در سرطان پستان، پرتو درمانی پس از جراحی و برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده در پستان، عضلات و یا زیر بغل استفاده می‌شود.

در زمان انجام پرتو درمانی، پرتو از یک دستگاه بزرگ که در اطراف بدن حرکت می‌کند، خارج می‌شود و انرژی متمرکز را به نقاط خاصی از پستان هدایت می‌کند.

پزشکان نیز ممکن است پرتو درمانی به دیواره‌ی قفسه ی سینه را پس از ماستکتومی و برای سرطان پستان بزرگ‌تر یا سرطانی که به غدد لنفاوی گسترش یافته، توصیه کنند.

عوارض جانبی پرتو درمانی شامل خستگی و دانه‌های قرمز رنگ است. بافت پستان هم ممکن است متورم شود. به ندرت، مشکلات بیشتری از جمله آسیب به قلب و ریه‌ها و یا سرطان ثانویه در ناحیه‌ی تحت درمان نیز ممکن است رخ دهد.

• شیمی درمانی

در شیمی‌درمانی، از داروهایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این داروها ممکن است از طریق رگ به بدن تزریق شوند و یا به شکل قرص مصرف شوند.

پزشک ممکن است پس از جراحی، شیمی درمانی را توصیه کند تا تمام سلول‌های سرطانی باقی‌مانده از بین بروند. شیمی‌درمانی یک گزینه درمانی مناسب برای کسانی است که به سرطان پیشرفته مبتلا هستند.

شیمی‌درمانی گاهی قبل از عمل جراحی در زنان مبتلا به تومورهای بزرگ پستانی انجام می‌شود. هدف از این کار کوچک شدن تومور به اندازه‌ای است که با عمل جراحی به آسانی خارج شود.

عوارض جانبی شیمی درمانی عبارتند از ریزش مو، تهوع، استفراغ، خستگی و افزایش خطر ابتلا به عفونت. همچنین عوارض جانبی نادر می‌تواند باعث یائسگی زودرس، ناباروری، آسیب به قلب و کلیه‌ها، آسیب‌های عصبی و در حالت بسیار نادر باعث سرطان خون شود.

• هورمون درمانی

بسیاری از مبتلایان به سرطان پستان دارای سلول‌هایی هستند که رشد آن‌ها بستگی به هورمون‌های بدن دارند. اگر سرطان از نوع حساس به هورمون است، پزشک هورمون درمانی را پیشنهاد خواهد کرد.

هورمون‌درمانی برای سرطان پستان، اغلب شامل مصرف داروی تاموکسی فن است. دیگر داروهایی که برای هورمون‌درمانی در زنان مبتلا به سرطان پستان استفاده می‌شود، تأثیر مثبتی برروی مردان نداشته‌اند. هورمون‌درمانی می‌تواند بعد از عمل جراحی یا در ترکیب با دیگر درمان‌ها استفاده شود.

عوارض جانبی احتمالی هورمون درمانی شامل، گرگرفتگی، تعریق شبانه و خشکی واژن است. خطرات بیشتر عبارتند از لخته شدن خون، سکته مغزی، سرطان رحم و آب مروارید.