مدیریت بیماری
سرطان غدد فوق کلیه (آدرنال)
سرطان آدرنال یک سرطان نادر است که از یک یا هر دو غده کوچک مثلثی (غدد فوق کلیوی) واقع در بالای کلیه‌ها شروع می‌شود. غدد فوق کلیوی هورمون‌هایی تولید می‌کنند که تقریباً به تمامی اندام و بافت‌ها در بدن دستور می‌دهند.
سرطان آدرنال، که سرطان غده فوق کلیه نیز نامیده می‌شود، می‌تواند در هر سنی رخ دهد. اما بیش‌تر کودکان کم‌تر از 5 سال و بزرگسالان 40 تا 50 ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اگر در مراحل اولیه متوجه سرطان آدرنال شوند، امکان درمان وجود دارد اما اگر سرطان به مناطقی فراتر از غدد فوق کلیه گسترش یافته باشد (متاستاز)، احتمال درمان کم‌تر می‌شود.
بیش‌تر توده‌هایی که در غدد فوق کلیه ایجاد می‌شوند غیرسرطانی (خوش‌خیم) هستند. تومورهای خوش‌خیم آدرنال، مانند آدنوم یا فئوکروموسیتوما، نیز می‌توانند در غدد فوق کلیوی ایجاد شوند.
علائم و نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های سرطان آدرنال عبارتند از:
- افزایش وزن
- ضعف عضلانی
- خطوط یا ترک‌های صورتی یا بنفش روی پوست
- تغییرات هورمونی در زنان که ممکن است باعث رویش موهای زائد صورت، ریزش مو در سر و قاعدگی‌های نامنظم شود.
- تغییرات هورمونی در مردان که ممکن است باعث بزرگ شدن بافت پستان و کوچک شدن بیضه شود.
- حالت تهوع و استفراغ
- افسردگی
- نفخ شکم
- کمردرد
- تب
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن بدون دلیل
علائم و نشانه‌های تومور سرطانی غدد فوق‌کلیوی که باعث تولید کورتیزول فراوان می‌شوند:
- افسردگی
- کبود شدن دست و پا
- انباشته شدن چربی پشت گردن و شانه‌ها
- رشد مو در صورت، سینه و پشت (در خانم‌ها)
- قاعدگی نامنظم
- ضعف در پاها
- چاق‌شدن سینه و شکم
علائم و نشانه‌های تومور سرطانی غدد فوق‌کلیوی که باعث تولید استروژن فراوان می‌شوند:
- بزرگ شدن پستان (در پسران)
- بلوغ زودرس در دختران
- کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی (در مردان)
علائم و نشانه‌های تومور سرطانی غدد فوق‌کلیوی که باعث تولید تستوسترون فراوان می‌شوند:
- کلفت شدن صدا
- جوش‌های فراوان
- رشد بیش از اندازه‌ی موهای صورت و بدن
- افزایش توده‌ی عضلانی
- قاعدگی نامنظم
علل شایع
هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد سرطان آدرنال می‌شوند.
سرطان غده فوق کلیه زمانی ایجاد می‌شود که تغییر یا جهشی در در ان ای (DNA) سلول غده فوق کلیه ایجاد شود. دی ان ای سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری باید انجام دهد. این جهش‌ها می‌توانند باعث شوند که سلول به طور غیرقابل کنترل تکثیر یافته و در هنگام مرگ سلول‌های سالم به زندگی ادامه دهد. وقتی این اتفاق می‌افتد، سلول‌های غیرطبیعی تجمع یافته و تومور ایجاد می‌کنند. سلول‌های تومور می‌توانند از هم جدا شده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند (متاستاز دهند).
عوامل تشدید کننده خطر
سرطان آدرنال بیش‌تر در افراد مبتلا به سندرم‌های ارثی اتفاق می‌افتد که خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد.
تشخیص
آزمایشات و روش‌هایی که برای تشخیص سرطان آدرنال استفاده می‌شود شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون و ادرار
آزمایشات خون و ادرار ممکن است سطح غیرمعمولی از هورمون‌های تولید شده توسط غدد فوق کلیه، از جمله کورتیزول، آلدوسترون و آندروژن‌ها را نشان دهد.
- روش‌های تصویربرداری
پزشک شما ممکن است سی تی اسکن، ام آر آی (MRI) یا برش‌نگاری با گسیل پوزیترون (PET) را برای درک بهتر هرگونه رشد در غدد فوق کلیوی و همچنین بررسی اینکه آیا سرطان به مناطق دیگر بدن مانند ریه‌ها یا کبد گسترش یافته است، توصیه کند.
- آنالیز آزمایشگاهی غده فوق کلیه
اگر پزشک شما به سرطان آدرنال در شما مشکوک باشد، ممکن است برداشتن غده فوق کلیه تحت تاثیر واقع شده را پیشنهاد دهد. غده در آزمایشگاه توسط پزشکی که بافت‌های بدن را مطالعه می‌کند (آسیب شناس) تجزیه و تحلیل می‌شود. این تجزیه و تحلیل می‌تواند تایید کند که شما سرطان دارید و دقیقاً چه نوع سلول‌هایی در آن دخیل هستند.
درمان
درمان سرطان آدرنال معمولاً شامل جراحی برای از بین بردن همه قسمت‌های سرطانی شده است. سایر روش‌های درمانی ممکن است برای جلوگیری از بازگشت سرطان باشد.
- عمل جراحی
هدف از جراحی، برداشتن همه قسمت‌های سرطانی شده است. برای دستیابی به این هدف، پزشکان باید همه قسمت‌های غده فوق کلیه که تحت تأثیر قرار گرفته را خارج کنند (آدرنالکتومی).
اگر جراحان شواهدی از انتشار سرطان به ساختارهای مجاور، مانند کبد یا کلیه، پیدا کنند، ممکن است در حین عمل، قسمت‌هایی یا تمام آن اعضای سرطانی شده نیز برداشته شود.
- پرتودرمانی
در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. از پرتودرمانی گاهی اوقات بعد از جراحی سرطان آدرنال برای از بین بردن سلول‌های باقی‌مانده استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند به کاهش درد و سایر علائم سرطان که به سایر قسمت‌های بدن مانند استخوان گسترش یافته است کمک کند.
- شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی نوعی درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. برای سرطان‌های غده فوق کلیه که با جراحی برطرف نمی‌شود یا پس از درمان‌های اولیه برمی‌گردد، شیمی‌درمانی ممکن است گزینه‌ای برای کند کردن پیشرفت سرطان باشد.
