مدیریت بیماری
لوسمی میلوئیدی حاد
لوسمی میلوئیدی حاد (AML) سرطان خون و مغز استخوان (بافت اسفنجی در داخل استخوان‌هایی که در آن سلول‌های خونی ساخته می‌شوند) است.
کلمه‌ی “حاد” در لوسمی میلوئیدی حاد نشان‌دهنده‌ی پیشرفت سریع بیماری است. این نوع سرطان خون یک گروه از گلبول‌های سفید خون به نام سلول‌های میلوئید را تحت تأثیر قرار می‌دهد، که به طور معمول در انواع مختلفی از سلول خونی، مانند گلبول‌های قرمز خون، گلبول‌های سفید خون و پلاکت‌ها گسترش می‌یابد.
علائم و نشانه‌ها
علائم عمومی و نشانه‌های مراحل اولیه‌ی لوسمی میلوئیدی حاد ممکن است مانند آنفولانزا یا سایر بیماری‌های شایع باشد.
علائم و نشانه‌های لوسمی میلوئیدی حاد عبارتند از:
- تب
- درد استخوان
- ضعف و خستگی
- تنگی نفس هنگام فعالیت
- رنگ پریدگی
- عفونت های مکرر
- کبود شدن پوست (اکیموز)
- پتشی (خونریزی قرمز یا بنفش سوزنی)
- خونریزی غیرمعمول، مانند خونریزی مکرر از بینی و لثه‌ها
- درد ناشی از بزرگ شدن کبد و طحال
علل شایع
هنگامی که یکی از سلول‌های مغز استخوان خللی در دی ان اِ (DNA) بوجود می‌آورد، لوسمی حاد میلوئیدی رخ می‌دهد. هنگامی که سلول‌های سالم می‌خواهند به طور طبیعی از تقسیم شدن جلوگیری نمایند و در نهایت از بین بروند، این اختلال به سلول‌ها فرمان ادامه‌ی رشد و تقسیم شدن می‌دهد. این اتفاق هنگامی که سلول‌های خونی، غیرطبیعی می‌شوند، روی می‌دهد.
لوسمی میلوئیدی حاد به دلیل آسیب به دی ان اِ (DNA) سلول‌های در حال پیشرفت در مغز استخوان ایجاد می‌شود. این اتفاق هنگامی که سلول‌های خونی، غیرطبیعی می‌شوند، روی می‌دهد. مغز استخوان سلول‌های نابالغی را تولید می‌کند که به توسعه گلبول‌های سفید خون به نام لنفوئید، می‌پردازد. این سلول‌های غیرطبیعی در برابر انجام درست وظایف ناتوان هستند و سلول‌های سالم را از بدن خارج می‌کنند.
هنوز مشخص نشده است که چه چیزی باعث جهش دی ان اِ (DNA) شده است که می‌تواند منجر به سرطان خون شود. تابش اشعه، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص و برخی داروهای شیمی‌درمانی از عوامل خطر در لوسمی میلوئیدی حاد شناخته شده‌اند.
عوامل تشدید کننده خطر
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به لوسمی میلوئیدی حاد را افزایش دهند، عبارتند از:
- افزایش سن
با افزایش سن خطر ابتلا به لوسمی میلوئیدی حاد افزایش می‌یابد. لوسمی میلوئیدی حاد در افراد 65 سال و بالاتر شایع‌تر است.
- جنسیت
احتمال ابتلا به لوسمی حاد میلوئیدی در مردان نسبت به زنان بیشتر است.
- درمان سرطان قبلی
کودکان و بزرگسالانی که انواع خاصی از شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را برای درمان دیگر سرطان‌ها انجام داده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به لوسمی میلوئید حاد هستند.
- قرار گرفتن در معرض تابش تشعشعات
افرادی که در معرض سطوح بالایی از تشعشعات قرار می‌گیرند، مانند بازماندگان حوادث هسته‌ای، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری هستند.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص مانند بنزن، احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد.
- اختلالات ژنتیکی
افراد مبتلا به اختلالات ژنتیکی خاص، مانند سندرم داون، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند.
- استعمال دخانیات
لوسمی میلوئیدی حاد، با دود سیگار مرتبط است.
بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری، عوامل تشدید کننده را نمی‌شناسند و بسیاری از مردمی که این عوامل خطر را دارند، ممکن است هرگز به سرطان مبتلا نشوند.
تشخیص
آزمایشات و روش‌هایی که برای تشخیص لوسمی میلوئیدی حاد باید انجام شود، عبارتند از:
- آزمایش خون
اغلب افراد مبتلا به لوسمی میلوئیدی حاد، بیش از حد سلول‌های سفید خون دارند، اما به اندازه‌ی کافی سلول‌های قرمز خون و پلاکت ندارند. حضور سلول‌های انفجاری (سلول‌های نابالغی که به طور معمول در مغز استخوان یافت می‌شوند اما در جریان گردش خون نیستند) یکی دیگر از شاخص‌های لوسمی میلوئیدی حاد است.
- نمونه‌برداری از مغز استخوان
با انجام یک آزمایش خون می‌توان لوسمی را تشخیص داد، اما معمولا نمونه‌برداری از مغز استخوان برای تأیید تشخیص انجام می‌شود.
در حین این روش، از سوزنی برای نمونه‌برداری از مغز استخوان استفاده می‌شود. معمولا از استخوان ران نمونه گرفته می‌شود و به آزمایشگاه ارسال می‌گردد.
- آزمایش مایع نخاعی
آزمایش پونکسیون کمری که نمونه‌برداری از مایع نخاعی نامیده می‌شود، برای جمع‌آوری نمونه‌ای از مایع نخاعی استفاده می‌شود. این نمونه به منظور تشخیص سلول‌های سرطانی که در بدن پخش شده‌اند، گرفته می‌شود.
اگر پزشک به سرطان خون مشکوک شود، ممکن است شما را به یک متخصص سرطان (انکولوژیست) و یا یک پزشک متخصص در خون و بافت تشکیل دهنده‌ی خون (هماتولوژیست) ارجاع دهد.
درمان
درمان لوسمی میلوئید حاد به چند عامل بستگی دارد از جمله: زیرگروه این بیماری، سن، وضعیت سلامت کلی و اولویت‌ها.
به طور کلی درمان به دو مرحله تقسیم می‌شود:
- درمان القایی برای فروکش کردن بیماری
این، اولین مرحله درمان است. در این مرحله، هدف نابودی سلول‌های سرطانی در خون و مغز استخوان است. با انجام این مرحله، سرطان خون وارد وضعیت فروکشی می‌شود.
- تثبیت درمان
پس از بهبودی، هدف از تثبیت درمان، از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده است و خطر عود مجدد را کاهش می‌دهد.
درمان‌های مورد استفاده در این مرحله عبارتند از:
- شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی، مهم‌ترین شکل بهبود بیماری است. هرچند این روش می‌تواند برای تثبیت درمان هم استفاده شود. با استفاده از داروهای شیمی‌درمانی، می‌توان سلول‌های سرطانی را نابود کرد.
در طول شیمی‌درمانی، افراد مبتلا به بیماری به طور کلی در بیمارستان می‌مانند، چراکه این داروها بسیاری از سلول‌های طبیعی خون را در روند کشتن سلول‌های سرطان خون از بین می‌برند. اگر چرخه اول شیمی‌درمانی فروکش نکرد، می‌توان آن را تکرار کرد.
- پیوند سلول‌های بنیادی
پیوند سلول‌های بنیادی، پیوند مغز استخوان نیز نامیده می‌شود. این روش ممکن است برای تثبیت درمان استفاده شود. پیوند سلول‌های بنیادی به برقراری مجدد سلول‌های بنیادی سالم و بازسازی مغز استخوان کمک می‌کند.
قبل از پیوند سلول‌های بنیادی، برای از بین بردن سرطان خون، دوزهای بسیار بالا از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی را باید انجام دهید تا به سلول‌های سرطانی خون آسیب زده شود، سپس با تزریق سلول‌های بنیادی از یک اهداکننده‌ی سازگار، پیوند را دریافت می‌کنید.
- درمان‌های دارویی دیگر
این داروها باعث می‌شوند سلول‌های سرطان خون با یک جهش ژن خاص به بلوغ برسند و بمیرند.
