لوسمی حاد لنفوئیدی یا به اختصار ALL یکی از انواع سرطان خون است. این بیماری، سلول‌های لنفاوی یا لنفوسیت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد که بافت‌های لنفاوی را می‌سازند و روندی حاد دارد.

سرطان خون یا لوسمی یا لوکمیا، بیماری پیشرونده و بدخیم اعضای خون‌ساز بدن است. این بیماری در اثر تکثیر و تکامل ناقص گویچه‌های سفید خون و پیش‌سازهای آن در خون و مغز استخوان ایجاد می‌شود. لوسمی یکی از سرطان‌های شایع در میان کودکان است.

در لوسمی، مغز استخوان به صورت غیرعادی، مقدار بسیار زیادی سلول خونی تولید می‌کند. این سلول‌ها با سلول‌های خون نرمال و عادی متفاوت هستند و درست عمل نمی‌کنند. در نتیجه، تولید گلبول‌های سفید خون را متوقف کرده و توانایی فرد را در مقابله با بیماری‌ها از بین می برند. سلول‌های سرطانی همچنین بر تولید سایر انواع سلول‌های خونی که توسط مغز استخوان ساخته می‌شود از جمله گویچه‌های قرمز خون که اکسیژن را به بافت‌های بدن می‌رسانند و پلاکت‌های خونی که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند، اثر منفی می‌گذارند و لذا در انواع لوسمی، کم‌خونی و اختلال در انعقاد خون را هم شاهد خواهیم بود.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های لوسمی حاد لنفوئیدی عبارتند از:

• خونریزی لثه و بینی
• درد در استخوان‌ها
• تب
• عفونت‌های مکرر
• رنگ پریدگی
• تنگی‌ نفس

• ضعف، خستگی یا کاهش انرژی
• سردرد
• استفراغ (درگیری مننژ)
• درد ناشی از بزرگ شدن کبد و طحال
• توده‌های ناشی از غدد لنفاوی در اطراف گردن، زیر بغل، شکم یا کشاله ران

علل شایع

هنگامی که یکی از سلول‌های مغز استخوان خللی در دی ان اِ (DNA) بوجود می‌آورد، لوسمی حاد لنفوئیدی رخ می‌دهد. هنگامی که سلول‌های سالم می‌خواهند به طور طبیعی از تقسیم شدن جلوگیری کنند و در نهایت از بین بروند، این اختلال به سلول‌ها فرمان ادامه‌ی رشد و تقسیم شدن می‌دهد.

این اتفاق هنگامی که سلول‌های خونی غیرطبیعی می‌شوند، روی می‌دهد. مغز استخوان، سلول‌های نابالغی را تولید می‌کند که به توسعه گلبول‌های سفید خون به نام لنفوئید، می‌پردازند. این سلول‌های غیرطبیعی در برابر انجام درست وظایف ناتوان هستند و سلول‌های سالم را از بدن خارج می‌کنند.

پزشکان دریافتند که علت بروز لوسمی حاد لنفوئیدی (سرطان خون) ارثی نمی‌باشد. اما هنوز مشخص نشده است که چه چیزی باعث جهش دی ان اِ (DNA) شده که می‌تواند منجر به لوسمی حاد لنفوئیدی شود.

عوامل تشدید کننده خطر

عواملی که لوسمی حاد لنفوئیدی (سرطان خون) را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• درمان سرطان قبلی

کودکان و بزرگسالانی که انواع خاصی از شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را برای درمان دیگر سرطان‌ها انجام داده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به لوسمی حاد لنفوئیدی (سرطان خون) قرار دارند.

• قرار گرفتن در معرض تابش تشعشعات

افرادی که در معرض سطوح بالایی از تشعشعات قرار می‌گیرند، مانند : بازماندگان حوادث هسته‌ای، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان خون هستند.

• اختلالات ژنتیکی

این اختلالات ژنتیکی خاص مانند سندرم داون، بیشتر در معرض خطر ابتلا به لوسمی حاد لنفوئیدی (سرطان خون) هستند.

• خواهر یا برادر مبتلا به لوسمی لنفوئیدی

افرادی که دارای خواهر یا برادر مبتلا به لوسمی حاد لنفوئیدی هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

تشخیص

آزمایشات و روش‌هایی که برای تشخیص لوسمی حاد لنفوئیدی باید انجام شود، عبارتند از:

• آزمایش خون

خون ممکن است وجود سلول‌های سرطانی را نشان دهد. معمولا سلول‌های نابالغ در مغز استخوان ظاهر می‌شوند. انجام آزمایش خون به شمارش تعداد گلبول‌های سفید یا پلاکت‌های خون می‌پردازد.

• آزمایش مغز استخوان

اگر این آزمایش نشان دهد که شما مبتلا به سرطان خون هستید، پزشک، بیوپسی (نمونه‌برداری) از مغز استخوان را انجام می‌دهد تا بفهمد که شما کدام نوع از سرطان خون را دارید.

• روش‌های تصویربرداری

این روش‌ها از قبیل تصویربرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن و سونوگرافی، به تشخیص انواع سرطان‌هایی که در مغز استخوان یا ستون فقرات یا دیگر نقاط بدن پخش شده است، کمک می‌کند.

• آزمایش مایع نخاعی

آزمایش پونکسیون کمری که نمونه‌برداری از مایع نخاعی هم نامیده می‌شود، برای جمع‌آوری نمونه‌ای از مایع نخاعی استفاده می‌شود. این نمونه به منظور تشخیص سلول‌های سرطانی که در بدن پخش شده‌اند، آزمایش می‌شود.

درمان

به طور کلی درمان لوسمی لنفوئید حاد دارای مراحل جداگانه‌ای می باشد‌:

• درمان القایی برای فروکشی

این، اولین مرحله‌ی درمان است. در این مرحله، هدف نابودی سلول‌های سرطانی در خون و مغز استخوان است. با انجام این مرحله، سرطان خون وارد وضعیت فروکشی می‌شود.

• تثبیت درمان

این، دومین مرحله‌ی درمان است. پس از اینکه سرطان وارد وضعیت فروکشی شد، این مرحله انجام می‌شود. هدف از تثبیت درمان، از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده‌ای است که با وجود اینکه فعال نیستند، اما بعید نیست در آینده رشد خود را از سر بگیرند و موجب عود کردن سرطان شوند. به این مرحله، درمان استمرار فروکشی می‌گویند.

• درمان نگهدارنده

این، سومین مرحله درمان است. در این مرحله از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری به عمل می‌آید.

• درمان پیشگیری‌کننده

در مدت استفاده از هر یک از این درمان‌ها، ممکن است علاوه بر دیگر درمان‌ها از درمان‌های اضافی نیز برای از بین بردن سلول‌های سرطانی که در مرکز سیستم عصبی واقع شده‌اند، استفاده شود.

بسته به وضعیت شما، مراحل درمان سرطان خون می‌تواند بین دو تا سه سال طول بکشد.

درمان‌های دیگر عبارتند از :

• شیمی‌درمانی

با استفاده از داروهای شیمی‌درمانی، می‌توان سلول‌های سرطانی را نابود کرد و استفاده از این روش برای درمان سرطان خون، بسیار شایع می‌باشد.

• پیوند سلول‌های بنیادی

بعد از شیمی‌درمانی سنگین، باید درمان پیشرفته‌تر پیوند سلول‌های بنیادی مغز استخوان انجام شود و بعد از اینکه پلاکت و گلبول‌های سفید و قرمز طبیعی شدند (تقریبا 2 ماه طول می‌کشد) و توانستیم مغز استخوان را کاملا فلج کنیم، مرحله‌ی بعدی، پیوند مغز استخوان است و از خواهر، برادر یا از پدر و مادر بیمار و طبق شرایط خاصی پیوند دریافت می‌شود. البته از اهداکنندگان غریبه به ندرت می‌توان مغز استخوان سالم گرفت و به بیمار تزریق کرد. به این ترتیب می‌توان از عود مجدد سرطان هم جلوگیری کرد.

• پرتو درمانی

در این روش با استفاده از امواج پرقدرت مثل اشعه‌ی ایکس یا پروتون، سلول‌های سرطانی از بین می‌روند. اگر سرطان به سیستم عصبی بدن سرایت کرده باشد، پزشک ممکن است این روش را توصیه کند.