مدیریت بیماری
سندرم همولیتیک اورمیک
سندرم همولتیک اورمیک زمانی رخ می‌دهد که عروق خونی کوچک کلیه‌ها آسیب ببیند. با شروع این بیماری سلول های قرمز آسیب دیده خون شروع به مسدود کردن سیستم فیلترینگ کلیه‌ها می‌کنند که ممکن است منجر نارسایی کلیه شود.
بیماری همولتیک اورمیک اغلب پس ازدوره اسهال خونی 2 تا 14 روزه درکودکان ایجاد می‌شود. بزرگسالان نیز ممکن است پس ازعفونت با باکتری ای کولای به این سندرم دچارشوند. اما علت این بیماری ممکن است استفاده از بعضی از داروها، انواع دیگرعفونت، حاملگی یا علل ناشناخته باشد.
هر چند که سندرم همولیتیک اورمیک یک بیماری جدی است اما درمان به موقع و مناسب در اکثر افراد بخصوص کودکان به بهبودی کامل منجر خواهد شد.
علائم و نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های سندرم همولیتیک اورمیک بسته به علل آن می‌تواند متفاوت باشد ولی با توجه به اینکه بیشترین علت آن عفونت با باکتری ای کولای هست علائم عبارتند از:
- اسهال خونی
- استفراغ
- پوست رنگ پریده بدن
- خستگی و تحریک پذیری
- تب معمولا بالا نیست و درهمه موارد وجود ندارد
- وجود خون درادرار
- کبودی‌های کوچک غیرقابل توضیح یا خونریزی ازبینی و دهان
- کاهش حجم ادرار و یا وجود خون درادرار
- ورم صورت، دست‌ها، پاها و یا کل بدن
- گیجی
- دردشکم
زمان مناسب مراجعه به پزشک
شما یا فرزندتان با مشاهده هر یک ازنشانه‌های زیر با پزشک تماس بگیرید. کبودی غیرقابل توضیح، اسهال خونی، خونریزی غیرعادی، تورم اندام‌ها، خستگی شدید، ویا کاهش حجم ادرارپس ازاسهال چند روزه. در صورت قطع ادرار به مدت 12 ساعت یا بیشتر با اورژانس تماس بگیرید.
علل شایع
شرایط بسیاری وجود دارد که می‌تواند عامل سندرم همولیتیک اورمیک باشد. اما شایع‌ترین علت به خصوص درکودکان عفونت ناشی ازباکتری ای کولای است.
ای کولای گروهی ازباکتری‌ها هستند که به طور معمول در روده انسان و حیوانات یافت می‌شوند و اغلب بی‌ضرر هستند. اما بعضی از انواع ای کولای عامل عفونت جدی درمواد غذایی است که یکی از آن‌ها هم عامل سندرم همولیتیک اورمیک است.
باکتری ای کولای درموارد زیرممکن است پیدا شود:
- گوشت آلوده
- استخرشنا و یا دریاچه های آلوده به مدفوع
بسیاری ازافرادی که به باکتری ای کولای یا باکتری خطرناکترین آلوده هستند، دچاربیماری سندرم همولیتیک اورمیک نمی‌شوند. همچنین ممکن است که سندرم همولیتیک اورمیک به دنبال عفونت باکتریایی دیگری صورت بگیرد.
سندرم همولیتیک اورمیک دربزرگسالان معمولا توسط عوامل دیگری ایجاد می‌شود از جمله:
- استفاده از برخی داروها مانند گنه گنه (داروی بدون نسخه برای درمان گرفتگی عضله)، بعضی از داروهای شیمی‌درمانی، داروی سیکلوسپورین و داروهای ضدپلاکت
- بارداری
- عفونت با باکتری‌های ایدز و اچ آی وی، برخی عفونت‌های خاص مانند عفونت پنوموکوکی
- ژن سندروم همولتیک اورمیک که می‌تواند عامل نوع خاصی از همولیتیک اورمیک آتیپیک باشد که ممکن است از والدین به فرزندان منتقل شود.
علت دقیق سندرم همولیتیک اورمیک در بزرگسالان معمولا نامشخص است.
عوامل تشدید کننده خطر
کسانی که بیشتر در معرض ابتلا به سندرم همولیتیک اورمیک هستند شامل:
- کودکان زیر 5 سال
- افرادی که درمعرض تغییرات ژنتیکی خاص هستند.
- کودکان و سالمندان بیشتر در معرض ابتلا به سندرم همولیتیک اورمیک هستند.
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف شده
عوارض احتمالی
سندرم همولیتیک اورمیک می‌تواند عامل مشکلات و خطرات جدی برای سلامت انسان باشد مانند عوامل زیر:
- ازکارافتادن ناگهانی (حاد) کلیه (نارسایی حاد کلیه)
- فشارخون بالا
- مشکلات قلبی
- سکته مغزی
- کما
- مشکلات انعقادی و مشکلات قلبی و گوارش
تشخیص
اگرپزشک شما به سندرم همولیتیک اورمیک مشکوک باشد باید آزمایش‌های مخلتفی برای تأیید تشخیص انجام شود:
- آزمایش خون در آزمایش خون ممکن است تعداد پلاکت‌ها کم باشد، تعداد سلولهای قرمزخون کم باشد و یا کراتینین بالاتر از حد نرمال باشد. یک آزمایش خون هم ممکن است برای آسیب دیدگی سلولهای قرمزخون انجام شود.
- آزمایش ادرار آزمایش ادرار برای وجود خون در ادرار لازم است که انجام شود.
- نمونه مدفوع انجام آزمایش نمونه مدفوع برای بررسی مدفوع از نظر وجود باکتری لازم است.
درمان
برای درمان سندرم همولیتیک اورمیک نیاز است که بیمار در بیمارستان بستری شود. برای سهولت در درمان و پیشگیری از مشکلات بیشتر درمان‌های زیر لازم هستند:
- جایگزینی مایعات: مایعات و الکترولیت از دست رفته باید به سرعت جایگزین شود زیر کلیه‌ها در این شرایط قادر به دفع مایعات و مواد اضافی نیستند.
- تزریق خون: اگر میزان گلبول‌های خون پایین آمده باشد، بیماراحساس سرما، خستگی و تنگی نفس می‌کند. همچنین بیمار ممکن است ضربان سریع قلب، پوست زرد رنگ و ادرار تیره داشته باشد. انتقال سلولهای قرمزخون از طریق وریدی ممکن است به کاهش این علائم کمک کند.
- تزریق پلاکت خون: اگر دچار خونریزی و یا کبودی هستید، تزریق پلاکت می‌تواند به لخته شدن خون به صورت نرمال کمک کند. مانند انتقال سلولهای قرمز خون، تزریق پلاکت ازطریق سوزن و به صورت وریدی انجام می‌شود.
- تعویض پلاسما: پلاسما بخشی ازخون است که ازگردش سلولهای خون و پلاکت حمایت می‌کند. گاهی اوقات با استفاده از یک دستگاه پلاسما را عوض کرده و به جای آن پلاسمای تازه یا منجمد اهدا شده جایگزین می‌کنند.
- دیالیزکلیه: گاهی اوقات انجام دیالیز برای تصفیه مواد اضافی و مایعات مازاد لازم است. دیالیز معمولا یک درمان موقت تا زمانی است که کلیه‌ها دوباره کارکرد مؤثر داشته باشند. در نارسایی‌های کلیه و یا نارسایی دائمی کلیه و یا پیوند کلیه بیمار به دیالیز طولانی مدت نیازدارد.
با وجود شدت بیماری، انجام درمان‌های مناسب منجر به بهبود افراد مبتلا به سندرم همولیتیک اورمیک بخصوص درکودکان می‌شود.
در افرادی که مدت طولانی آسیب کلیه را تجربه کرده‌اند پس از رعایت رژیم غذایی کم پروتئین و مصرف دارو برای کاهش فشارخون بالا ممکن است از آسیب رسیدن به کلیه‌ها جلوگیری شود و یا آسیب بیشتر به تعویق بیفتد.
سندرم همولیتیک اورمیک آتیپیک نوعی از سندرم همولیتیک اورمیک است که کم‌تر شایع می‌باشد و با تعویض پلاسما درمان می‌شود.
