مدیریت بیماری
لنفوم هوچکین
لنفوم هوچکین که در گذشته به عنوان بیماری هوچکین شناخته می‌شد، یک سرطان در سیستم لنفاوی است که بخشی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می‌دهد. این بیماری ممکن است افراد را در هر سنی درگیر کند، اما بیش‌تر در افراد بین 20 تا 40 سال و بالای 55 سال دیده می‌شود.
در لنفوم هوچکین، سلول‌های سیستم لنفاوی به طور غیر طبیعی رشد می‌کنند و ممکن است فراتر از آن هم گسترش یابند. لنفوم هوچکین یکی از دو نوع متداول سرطان در سیستم لنفاوی است. نوع دیگر آن که لنفوم غیر هوچکین می‌باشد که بسیار شایع‌تر است. پیشرفت در تشخیص و درمان لنفوم هوچکین به افراد مبتلا به این بیماری فرصت بهبودی کامل را می‌دهد.
علائم و نشانه‌ها
علائم بسته به محل درگیری متفاوت است ولی به طور کلی علائم و نشانه‌های لنفوم هوچکین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تورم بدون درد غدد لنفاوی در یک طرف گردن، زیر بغل یا کشاله ران
- خستگی مداوم
- تب
- عرق شبانه
- کاهش وزن بدون دلیل
- خارش شدید
- افزایش حساسیت به اثرات الکل یا درد در غدد لنفاوی پس از نوشیدن الکل
- علائم و مشکلات خونی
علل شایع
پزشکان در مورد اینکه دقیقا چه چیزی باعث لنفوم هوچکین می‌شود اطمینان ندارد. اما این بیماری زمانی شروع می‌شود که یک سلول مبارزه کننده با عفونت به نام لنفوسیت دچار جهش ژنتیکی شود. این جهش باعث تکثیر سریع سلول شده و باعث می‌شود تا بسیاری از سلول‌های بیمار به تکثیر خود ادامه دهند.
این جهش باعث تجمع تعداد زیادی لنفوسیت بزرگ و غیرطبیعی در سیستم لنفاوی شده و جایی را که در واقع مکان سلول‌های سالم است را از بین می‌برد و علائم و نشانه‌های لنفوم هوچکین را ایجاد می‌کند.
انواع مختلفی از لنفوم هوچکین وجود دارد. تشخیص شما براساس انواع سلول‌های درگیر در بیماری شما و رفتار آن‌ها است. نوع لنفوم تشخیص داده شده، گزینه‌های درمانی شما را تعیین می‌کند.
عوامل تشدید کننده خطر
عواملی که می‌توانند خطر لنفوم هوچکین را افزایش دهند عبارتند از:
- سن: لنفوم هوچکین اغلب در افراد بین 15 تا 30 سال و بالای 55 سال تشخیص داده می‌شود.
- سابقه خانوادگی لنفوم: داشتن یک خویشاوند خونی با لنفوم هوچکین یا لنفوم غیرهوچکین خطر ابتلا به لنفوم هوچکین را افزایش می‌دهد.
- مرد بودن: خطر ابتلا به لنفوم هوچکین در مردان کمی بیش‌تر از زنان می‌باشد.
- ویروس اچ آی وی (HIV)
- مصرف طولانی مدت داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن
- در گذشته عفونت اپشتین بار داشته‌اید: افرادی که به بیماری‌های ناشی از ویروس اپشتین بار مانند مونونوکلئوز عفونی مبتلا شده‌اند، بیش‌تر از افرادی که به عفونت‌های اپشتین بار مبتلا نشده‌اند، دچار لنفوم هوچکین می‌شوند.
تشخیص
پزشک از شما در مورد سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی سوال می‌کند. سپس ممکن است شما را تحت آزمایشات و روش‌هایی قرار دهد که برای تشخیص لنفوم هوچکین استفاده می‌شود، از جمله:
- معاینه جسمانی. پزشک تورم غدد لنفاوی از جمله گردن، زیر بغل و کشاله ران و همچنین تورم طحال یا کبد را بررسی می‌کند.
- آزمایش خون. نمونه‌ای از خون شما در آزمایشگاه بررسی می‌شود تا مشخص شود آیا چیزی در خون شما احتمال وجود سرطان را نشان می‌دهد یا خیر.
- تصویربرداری. پزشک شما ممکن است آزمایشات تصویربرداری را برای یافتن علائم لنفوم هوچکین در سایر مناطق بدن توصیه کند. آزمایشات ممکن است شامل اشعه ایکس، سی تی اسکن و توموگرافی گسیل پوزیترون باشد.
- نمونه‌برداری گره لنفاوی برای آزمایش. (بیوپسی غدد لنفاوی) پزشک شما ممکن است روش بافت‌برداری از غدد لنفاوی را برای برای آزمایش توصیه کند.
- برداشتن نمونه‌ای از مغز استخوان برای آزمایش. روش بافت‌برداری و آسپیراسیون مغز استخوان شامل قرار دادن یک سوزن در استخوان ران شما برای برداشتن نمونه‌ای از مغز استخوان است. نمونه مورد بررسی قرار می‌گیرد تا سلول‌های لنفوم هوچکین جستجو شود.
بسته به شرایط شما ممکن است از آزمایشات و روش‌های دیگری نیز استفاده شود.
مراحل لنفوم هوچکین
پس از مشخص شدن میزان لنفوم هوچکین توسط پزشک، مرحله ای به سرطان شما اختصاص می‌یابد. دانستن مرحله سرطان به پزشک کمک می‌کند تا پیش آگاهی و گزینه‌های درمانی شما را تعیین کند.
مراحل لنفوم هوچکین شامل موارد زیر است:
- مرحله I. سرطان محدود به یک ناحیه از غدد لنفاوی یا یک ارگان می‌باشد.
- مرحله II. در این مرحله، سرطان در دو ناحیه از غدد لنفاوی قرار دارد یا سرطان به یک عضو و گره‌های لنفاوی مجاور آن حمله کرده است. اما سرطان هنوز به بخشی از بدن، یا در بالای دیافراگم، یا در زیر آن محدود شده است.
- مرحله III. وقتی سرطان به گره‌های لنفاوی هم در بالا و هم در زیر دیافراگم منتقل شود، مرحله III در نظر گرفته می‌شود. سرطان همچنین ممکن است در یک قسمت از بافت یا عضوی نزدیک به گره‌های لنفاوی یا طحال باشد.
- مرحله IV. این مرحله پیشرفته‌ترین مرحله لنفوم هوچکین است. سلول‌های سرطانی در چندین بخش از یک یا چند اندام و بافت قرار دارند. مرحله IV لنفوم هوچکین نه تنها غدد لنفاوی بلکه سایر قسمت‌های بدن مانند کبد، ریه‌ها و استخوان‌ها را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
انواع مختلفی از لنفوم هوچکین وجود دارد، از جمله اشکال نادر آن که شناسایی آن‌ها برای آسیب شناسان بی‌تجربه دشوار است. تشخيص و مرحله‌بندي دقيق در تهيه برنامه درمان، كليدي است. تحقیقات نشان می‌دهد که بررسی آزمایشات بافت‌برداری توسط آسیب شناسانی که در زمینه لنفوم با تجربه نیستند، منجر به میزان قابل توجهی از تشخیص‌های اشتباه می‌شود. در صورت لزوم از یک متخصص نیز نظر بخواهید.
درمان
درمان‌هایی که برای لنفوم هوچکین شما مناسب است، به نوع و مرحله بیماری، سلامت کلی و ترجیحات شما بستگی دارد. هدف از درمان نابودی هر چه بیش‌تر سلول‌های سرطانی و بهبود بیماری است.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی نوعی درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های لنفوم استفاده می‌شود. داروهای شیمی‌درمانی از طریق جریان خون شما عبور می‌کنند و می‌توانند تقریباً به تمام مناطق بدن برسند.
این روش درمانی اغلب در افراد مبتلا به لنفوم هوچکین در مراحل اولیه با پرتودرمانی همراه است. پرتودرمانی معمولاً پس از شیمی‌درمانی انجام می‌شود. در لنفوم پیشرفته هوچکین، شیمی‌درمانی ممکن است به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی استفاده شود.
داروهای شیمی‌درمانی را می‌توان به صورت قرص یا از طریق رگ در بازو تزریق کرد، یا گاهی اوقات از هر دو روش تجویز استفاده می‌شود. از چندین ترکیب داروی شیمی‌درمانی برای درمان لنفوم هوچکین استفاده می‌شود.
عوارض جانبی شیمی‌درمانی به داروهایی که برای شما تجویز می‌شود بستگی دارد. از عوارض جانبی شایع آن می‌توان به حالت تهوع و ریزش مو اشاره کرد. از عوارض جدی طولانی مدت می‌تواند آن می‌توان به آسیب قلبی، آسیب ریوی، مشکلات باروری و سرطان‌های دیگر مانند سرطان خون اشاره کرد.
پرتودرمانی
در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. برای لنفوم هوچکین کلاسیک، پرتودرمانی اغلب پس از شیمی‌درمانی استفاده می‌شود. افراد مبتلا به لنفوم هوچکین غالب لنفوسیت ندول در مراحل اولیه ممکن است به تنهایی تحت پرتودرمانی قرار بگیرند.
در طول پرتودرمانی، شما روی یک میز دراز می‌کشید و یک دستگاه بزرگ در اطراف شما حرکت می‌کند، و پرتوهای انرژی را به نقاط خاصی از بدن هدایت می‌کند. تابش می‌تواند به غدد لنفاوی آسیب دیده و ناحیه نزدیک گره هایی که بیماری ممکن است در آن ها پیشرفت کند، باشد. طول دوره پرتودرمانی بسته به مرحله بیماری متفاوت است. یک برنامه درمانی معمول ممکن است شما را مجبور کند پنج روز در هفته و به مدت چند هفته به بیمارستان یا کلینیک بروید. در هر ویزیت، شما تحت درمان با پرتوی 30 دقیقه‌ای قرار می‌گیرید.
پرتودرمانی می‌تواند باعث قرمزی پوست و ریزش مو در محلی شود که هدف تابش است. بسیاری از افراد در طی پرتودرمانی دچار خستگی می‌شوند. خطرات جدی‌تر این درمان شامل بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، مشکلات تیروئید، ناباروری و سایر سرطان‌ها، مانند سرطان پستان یا ریه است.
پیوند مغز استخوان
پیوند مغز استخوان که به آن پیوند سلول‌های بنیادی نیز گفته می‌شود، درمانی برای جایگزینی مغز استخوان بیمار با سلول‌های بنیادی سالم است که به شما در رشد مغز استخوان جدید کمک می‌کند. در صورت بازگشت لنفوم هوچکین با وجود درمان، پیوند مغز استخوان ممکن است گزینه مناسبی باشد.
در طی پیوند مغز استخوان، سلول‌های بنیادی خون شما را برداشته، منجمد کرده و برای استفاده بعدی ذخیره می‌کنند. در مرحله بعدی شما برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در بدن، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی با دوز بالا دریافت می‌کنید. سرانجام سلول‌های بنیادی شما ذوب شده و از طریق رگ‌ها به بدن شما تزریق می‌شوند. سلول‌های بنیادی به ساخت مغز استخوان سالم کمک می‌کنند.
افرادی که تحت پیوند مغز استخوان قرار می‌گیرند ممکن است در معرض خطر ابتلا به عفونت باشند.
سایر روش‌های درمان دارویی
از داروهای دیگری که برای درمان لنفوم هوچکین مورد استفاده قرار می‌گیرند داروهای هدفمند (تارگت تراپی) است که بر روی آسیب پذیری‌های خاص سلول‌های سرطانی متمرکز هستند و ایمونوتراپی که برای فعال سازی سیستم ایمنی بدن شما و برای از بین بردن سلول‌های لنفوم کار می‌کند. اگر سایر درمان‌ها کمکی نکرده باشند یا اگر لنفوم هوچکین شما برگردد، سلول‌های لنفوم ممکن است در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل شوند تا جهش‌های ژنتیکی آن‌ها بررسی شود. پزشک شما ممکن است درمان با دارویی را پیشنهاد کند که جهش‌های خاص موجود در سلول‌های لنفوم را هدف قرار دهد.
