مدیریت بیماری
سرطان مثانه
سرطان مثانه یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است که هرساله عده‌ی زیادی در دنیا به این سرطان دچار می‌شوند. سرطان مثانه بیشتر در مردان و بیشتر در سنین بالا اتفاق می‌افتد. با وجود این می‌تواند در هر سن و هر جنسیتی اتفاق بیفتد.
سرطان مثانه اغلب از سلول‌های داخل مثانه آغاز می‌شود. مثانه اندامی توخالی و عضلانی است که در پایین شکم قرار گرفته و ادرار در آنجا ذخیره می‌شود. سرطان می‌تواند تمامی بخش‌های مجاری ادراری را تحت تأثیر قرار دهد.
علائم و نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های سرطان مثانه عبارتند از:
- وجود خون در ادرار
- ادرار همراه با درد
- تکرر ادرار
- درد در لگن، کمر و پهلوها
علل شایع
سرطان مثانه زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های مثانه به طور غیرعادی، شروع به رشد می‌کنند و تکثیر می‌شوند و نمی‌میرند. این موارد باعث بوجود آمدن توده‌ی سلولی (تومور) می‌شود.
علل سرطان مثانه عبارتند از:
- افزایش سن
- جنسیت
- سابقه خانوادگی
- مصرف بعضی از داروهای ضد دیابت
- استعمال دخانیات (سیگار و ترکیبات تنباکو)
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
- قرار گرفتن در معرض اشعه‌های مضر
- التهاب مزمن دیواره‌ی مثانه
- عفونت‌های انگلی بخصوص صدر افرادی که به بخش‌های خاصی از دنیا سفر می‌کنند.
همیشه علت مشخصی برای سرطان مثانه وجود ندارد و برخی از افراد مبتلا به سرطان مثانه، هیچ عامل مشخصی برای ابتلا به این بیماری نداشته‌اند.
انواع سرطان مثانه
سلول‌های مختلفی در مثانه ممکن است سرطانی شوند. نوع سرطان مثانه با سلول‌هایی که سرطان از آنجا آغاز می‌شود، تعیین می‌شود. آگاهی از نوع سرطان مثانه می‌تواند در انتخاب بهترین درمان برای شما کمک کننده باشد.
انواع سرطان مثانه عبارتند از:
- سرطان سلول‌های داخلی مثانه
این نوع سرطان از سلول‌های جدار داخلی مثانه آغاز می‌شود. این سلول‌ها زمانی که مثانه پر است، منبسط شده و زمانی که مثانه خالی است، منقبض می‌شوند. مشابه این سلول‌ها در میزراه و میزنای هم هستند و تومورها در این نوع سرطان می‌تواند در آن مکان‌ها هم ایجاد شود.
- سرطان سلول‌های سنگفرشی
این نوع سرطان با التهاب مزمن مثانه در ارتباط است، به عنوان مثال ممکن است حاصل عفونت یا استفاده‌ی طولانی مدت از سوند ادراری ایجاد شود.
- آدنوکارسینوما
این نوع سرطان از سلول‌های تشکیل‌دهنده‌ی غدد درون مثانه آغاز می‌شود.
برخی از سرطان‌های مثانه هم بیش از یک نوع سلول را در بر می‌گیرند.
عوامل تشدید کننده خطر
عواملی که ممکن است احتمال ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهند، عبارتند از:
- سیگار کشیدن
دود سیگار و یا دیگر دخانیات ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهد زیرا باعث تجمع مواد شیمیایی مضر در مثانه می‌شود. زمانی که سیگار می‌کشید، بدن شما این مواد شیمیایی موجود در دود سیگار را دریافت می‌کند و آنها را به ادرار دفع می‌کند.
این مواد مضر ممکن است به دیواره‌ی مثانه آسیب بزنند و فرد را در خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار دهند.
- افزایش سن
خطر ابتلا به سرطان مثانه با افزایش سن، افزایش می یابد. سرطان مثانه ممکن است در هر سنی رخ دهد اما به ندرت در افراد جوان‌تر از 40 سال رخ می‌دهد.
- سفیدپوست بودن
افراد سفیدپوست در خطر بیشتری برای ابتلا به این سرطان نسبت به دیگر نژادها قرار دارند.
- مرد بودن
مردان بیشتر از زنان در خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص
کلیه‌ها نقش اساسی در مبارزه با مواد شیمیایی مضر خون ایفا می‌کنند و آنها را به مثانه می‌فرستند. به همین خاطر، ورود این مواد به مثانه باعث افزایش خطر ایجاد سرطان مثانه می‌شود.
- درمان‌های قبلی سرطان
افرادی که تحت شیمی‌درمانی با برخی داروهای خاص قرار گرفته‌اند یا افرادی که تحت پرتودرمانی قرار گرفته اند، در خطر ابتلا به سرطان مثانه هستند.
- التهاب مزمن مثانه
عفونت‌های مکرر یا مزمن مثانه یا التهاب مثانه مثل استفاده‌ی طولانی مدت از سوند ادراری، ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهد.
- سابقه‌ی خانوادگی سرطان
اگر شما قبلا سرطان مثانه داشته‌اید، بیشتر در خطر ابتلای دوباره به آن قرار دارید. همچنین اگر خویشاوندان شما سابقه‌ی سرطان مثانه داشته‌اند، شما در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارید.
تشخیص
معاینات و روش‌هایی که برای تشخیص سرطان مثانه مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از :
- سیستوسکوپی
در این روش، پزشک یک لوله‌ی باریک و کوچک (سیستوسکوپ) را از طریق میزراه وارد می‌کند. دوربین‌های این وسیله به پزشک اجازه می‌دهد تا درون میزراه و مثانه را مشاهده کند.
- بیوپسی (نمونه‌برداری)
در حین سیستوسکوپی، پزشک ممکن است یک وسیله‌ی مخصوص را از طریق سیستوسکوپ وارد مثانه کند و نمونه‌ای از بافت را برای آزمایش خارج کند. به این روش گاهی خارج کردن تومور مثانه از طریق میزراه گفته می‌شود که برای درمان سرطان مثانه هم استفاده می‌شود.
- آزمایش ادرار
نمونه‌ای از ادرار فرد برای بررسی سلول‌های سرطانی تحت آزمایش قرار می گیرد.
- روش‌های تصویربرداری
این روش‌ها از جمله سی تی اسکن، به پزشک اجازه می‌دهد تا ساختار مثانه را مشاهده کند.
ممکن است برای بررسی دقیق‌تر، یک مایع حاجب هم درون رگ تزریق شود. این تصاویر به پزشک اجازه می‌دهد تا مناطق سرطانی را تعیین کند. همچنین امکان دارد برای بیمار ام آر آی توصیه شود.
درمان
گزینه‌های درمانی در سرطان مثانه، بستگی به عوامل متعددی مثل نوع سرطان، درجه‌ی سرطان و مرحله‌ی پیشرفت سرطان و همچنین وضعیت سلامت عمومی فرد بستگی دارد.
گزینه‌های درمانی سرطان مثانه عبارتند از:
- جراحی
روش‌های ممکن برای جراحی در این بیماری عبارتند از:
- از بین بردن تومور از طریق میزراه
این روش برای سرطان هایی است که جداره‌ی داخلی مثانه را تحت تأثیر قرار داده‌اند و هنوز به بافت مثانه هجوم نبرده‌اند. در طول این عمل، جراح یک حلقه سیم کوچک را از طریق سیستوسکوپ وارد مثانه می‌کند. این حلقه سیم، با استفاده از جریان الکتریکی، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. همچنین به جای جریان الکتریکی ممکن است از لیزر با انرژی بالا استفاده شود.
این عمل تحت بیهوشی موضعی انجام می‌گیرد و تنها ناحیه‌ی پایینی بدن بی‌حس می‌شود و یا ممکن است تحت بیهوشی عمومی انجام شود که باعث به خواب رفتن شما در طول عمل می‌شود. از آنجا که پزشک عمل را از طریق میزراه انجام می‌دهد، هیچ برشی در شکم شما ایجاد نمی‌شود.
- سیستوسکوپی
سیستوسکوپی روشی است که در آن بخشی یا تمام مثانه خارج می‌شود. در طول سیستوسکوپی جزئی، تنها بخشی از مثانه خارج می‌شود.
در سیستوسکوپی کامل، کل مثانه، بخشی از میزنای و گره‌های لنفاوی اطراف آن خارج می‌شوند. در مردان این روش شامل خارج کردن پروستات و بیضه‌ها هم می‌باشد. در زنان این روش شامل خارج کردن رحم، تخمدان‌ها و بخشی از واژن می‌باشد.
- بازسازی مثانه
پس از سیستکتومی کامل، جراح باید یک راه جدید را برای خروج از بدن ایجاد کند. جراح یک مخزن نیم کره‌ای را در خارج از روده ایجاد می‌کند. این مخزن که نئوبلادر نام دارد، در درون بدن قرار می‌گیرد و به میزنای متصل می‌شود.
در اکثر مواقع این مخزن اجازه می‌دهد تا فرد به طور طبیعی ادرار کند.
- شیمی‌درمانی
در این روش با استفاده از داروهای شیمیایی، اقدام به از بین بردن سلول‌های سرطانی می‌شود. شیمی‌درمانی معمولا شامل چندین مرحله می‌شود. داروها در این روش از راه‌های زیر به فرد داده می‌شود:
- از طریق تزریق در بازو
- از طریق لوله‌ای که از میزراه وارد می‌شود و به طور مستقیم به مثانه می‌رسد.
شیمی‌درمانی معمولا پیش از جراحی برای افزایش احتمال موفقیت در جراحی، استفاده می‌شود. شیمی‌درمانی ممکن است سلول‌های سرطانی که از جراحی باقی مانده‌اند را از بین ببرد. این روش گاهی در ترکیب با پرتودرمانی به عنوان جایگزینی برای جراحی انجام می‌گیرند.
- پرتودرمانی
در پرتودرمانی با استفاده از اشعه‌های پرانرژی، اقدام به از بین بردن سلول‌های سرطانی می‌شود. پرتودرمانی با استفاده از دستگاهی که در اطراف بدن حرکت می‌کند و انرژی را به اهداف از پیش تعیین شده می‌تاباند، انجام می‌گیرد.
- ایمنی‌درمانی
ایمنی‌درمانی یا درمان زیستی، با استفاده از ارسال سیگنال به سیستم ایمنی بدن برای کمک به مبارزه با سلول‌های سرطانی انجام می‌شود.
ایمنی‌درمانی برای سرطان مثانه، از طریق میزراه و به طور مستقیم در مثانه اعمال می‌شود. داروهایی که در این روش به فرد داده می‌شود، باعث محافظت در برابر تغییرات سیستم ایمنی در برابر مبارزه با عفونت‌ها می‌شوند.
