سرطان تخمدان نوعي سرطان است كه از تخمدان‌ها آغاز می‌گردد. تخمدان‌ها در دو طرف رحم وجود دارند. تخمدان‌ها كه هر يك به اندازه يك بادام هستند، مسئول توليد تخمك و همچنين هورمون‌های استروژن و پروژسترون می‌باشند.

علائم و نشانه‌ها

سرطان تخمدان در مراحل ابتدایی، به ندرت منجر به ایجاد علائم می‌شود. سرطان تخمدان در مراحل پیشرفته، علائم اندک و غیراختصاصی ایجاد می‌کند که معمولاً با بیماری‌های رایجی از جمله یبوست یا روده تحریک‌پذیر اشتباه گرفته می‌شود.
نشانه‌ها و علائم سرطان تخمدان عبارتند از:

• نفخ شکم
• احساس سیری زودرس
• کاهش وزن

• احساس ناراحتی در ناحیه لگن
• تغییر در عادات روده‌ای
• تغییر در عادات عادی ادراری

علائم پیشرونده سرطان تخمدان عبارتند از:

• سوزش سر دل
• تهوع
• سیری زودرس
• سوء هاضمه
• یبوست

• درد شکمی

علل شایع

علل سرطان تخمدان هنوز به درستی شناخته نشده است.

به طور کلی، سرطان زمانی آغاز می‌شود که جهش‌های ژنتیکی سبب تغییر سلول‌های نرمال به سلول‌های سرطانی می‌شوند. سلول‌های سرطانی به سرعت تکثیر یافته و توده (تومور) را تشکیل می‌دهند. این سلول‌ها می‌توانند به بافت‌های اطراف حمله کرده و به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد (متاستاز).

انواع سرطان تخمدان

نوع سلول‌هایی که سرطان از آنجا نشأت می‌گیرد، نوع سرطان تخمدان را تعیین می‌کند. انواع مختلف سرطان تخمدان عبارتند از:

• تومورهای اپیتلیالی، که از لایه نازک بافت‌هایی آغاز می‌گردد که بیرون تخمدان‌ها را پوشانده‌اند. حدود 90% سرطان‌های تخمدان از نوع تومورهای اپیتلیالی هستند.
• تومورهای استرومال، که در آن سرطان تخمدان از بافت حاوی سلول‌های تولیدکننده هورمون آغاز می‌شود. این تومورها نسبت به سایر انواع تومورهای تخمدان، معمولاً در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شوند. حدود 7% از تومورهای تخمدان، استرومال هستند.

• تومور سلول‌های بنیادی، که از سلول‌های تولیدکننده تخمک آغاز می‌شود. این نوع از سرطان تخمدان نادر بوده و به بیشتر در زنان جوان اتفاق می‌افتد.

عوامل تشدید کننده خطر

عواملی که می‌توانند خطر سرطان تخمدان را افزایش دهند، عبارتند از:

• سن. سرطان تخمدان می تواند در هر سنی رخ دهد اما در زنان سنین 50 تا 60 سال شايع تر است.
• جهش‌های ژنتیکی موروثی. منشأ شناسایی این ژن‌ها در خانواده‌هایی است که موارد متعدد سرطان پستان دارند، که در زنان دارای این جهش ژنتیکی، خطر سرطان تخمدان نیز افزایش می‌یابد. جهش‌های ژنتیکی که سبب سندروم لینچ (مرتبط با سرطان کولون) می‌شود، خطر سرطان تخمدان را نیز افزایش می دهد.
• سن شروع و اتمام قاعدگی. اگر قاعدگی قبل از 12 سالگی شروع و یا پس از 52 سالگی اتمام یابد، یا هر دو مورد اتفاق بیافتد، خطر سرطان تخمدان در فرد افزایش می‌یابد.
• عدم بارداری
• درمان‌های ناباروری
• هورمون‌درمانی جایگزین در دوزهای بالا و طولانی مدت
• سیگار کشیدن
• استفاده از ابزارهای داخل رحمی

• سندروم تخمدان پلی کیستیک
• چاقی
• رژیم غذایی

اگر فردی استعداد ژنتیکی ابتلا به سرطان تخمدان داشته باشد، ممکن است پزشک تصویربرداری منظم لگنی و آزمايش‌های خون را جهت غربالگری به بیمار توصیه کند.

تشخیص

سرطان تخمدان معمولاً تا زمانی که به داخل لگن و شکم پخش نشده است، تشخیص داده نمی‌شود. در این مرحله، درمان سرطان تخمدان مشکل‌تر بوده و مهلك بودن آن بیشتر است.

احتمالاً پزشک از معاینات لگنی شروع می‌کند:

• بخش بیرونی اندام تناسلی به دقت معاینه می‌شود.
• سپس پزشک دو انگشت خود را وارد واژن کرده و همزمان دست خود را روی شکم قرار داده تا رحم و تخمدان‌های شما را احساس نماید.
• ابزاری به نام اسپکولوم را وارد واژن کرده تا ناهنجاری‌ها را بررسی نماید.

همچنین ممکن است پزشک موارد زیر را نیز توصیه کند:

• بررسی‌های تصویری، مثل سونوگرافی یا سی تی اسکن از شکم و لگن. این تست‌ها می‌تواند سایز، شکل و ساختار تخمدان‌ها را مشخص کند.
• آزمایشات خون، که می‌تواند پروتئین‌های یافته شده در سطح سلول‌های سرطانی تخمدان را تشخیص دهد.
• جراحی برای برداشتن نمونه بافتی و مایع شکمی به منظور تأیید تشخیص سرطان تخمدان. اگر سرطان تشخیص داده شود، پزشک جراح می‌تواند در صورت امکان در همان لحظه سرطان را بردارد.

مرحله بندی سرطان تخمدان

پزشکان از نتایج جراحی برای کمک به تعیین  گستردگی – یا مرحله – سرطان استفاده می‌کنند. مرحله سرطان به تعیین پیش آگهی و گزینه‌های درمانی کمک می‌کند.
مراحل سرطان تخمدان عبارتند از:

• مرحله 1. سرطان در یک یا هر دو تخمدان یافت شده است.
• مرحله 2. سرطان به سایر بخش‌های لگن کشیده شده است.
• مرحله 3. سرطان در داخل شکم گسترش یافته است (حفره صفاقی و توده‌های رتروپریتونئال).
• مرحله 4. سرطان به کبد، ریه و طحال گسترش یافته است.

درمان

درمان سرطان تخمدان در مراحل اولیه، که در آن بیماری محدود به تخمدان‌هاست، با احتمال موفقیت بیشتری صورت می‌پذیرد.

درمان سرطان تخمدان معمولاً مستلزم ترکیب جراحی و شیمی‌درمانی است.

جراحی

• اگر سرطان تخمدان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، این امکان وجود دارد که از جراحی‌هایی که گستره کم‌تری دارند استفاده شود. برای زنانی که در مرحله یک سرطان تخمدان قرار دارند، جراحی شامل برداشت تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ است. این روش می‌تواند توانایی بچه‌دار شدن را هم حفظ کند.
• درمان معمولاً با برداشت هر دو تخمدان، لوله فالوپ، رحم، گره‌های لنفاوی اطراف و نیز چند لایه بافت چربی شکمی انجام می‌شود، که معمولاً سرطان تخمدان به آنجا نیز کشیده می‌شود.

شیمی‌درمانی

• پس از جراحی، احتمالاً فرد تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرد تا سلول‌های سرطانی باقی‌مانده را از بین ببرد. داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند به داخل ورید و یا مستقیماً به داخل حفره شکمی و یا هر دو راه تزریق شوند.
• شیمی‌درمانی می‌تواند به عنوان درمان اولیه در برخی از زنان که سرطان تخمدان پیشرفته دارند، مورد استفاده قرار گیرد.