مچ دست انسان از ۸ استخوانچه تشکیل شده است که یکی از آن‌ها استخوان اسکافویید است. از بین استخوانچه‌های مچ دست، استخوان اسکافوئید، شایع‌ترین استخوانی است که دچار شکستگی می‌شود . محل این استخوان، در محل اتصال مچ دست به ساعد و در قاعده شست دست است.

 شایع‌ترین علت برای این شکستگی، زمین خوردن بر روی کف دست است در حالی که مچ دست به سمت پشت خم شده باشد.

علائم و نشانه‌ها

شکستگی استخوان اسکافوئید باعث درد و تورم مچ دست و در سمت شست می‌شود. این درد زمانی که شست یا مچ حرکت می کند یا زمانی که چیزی با دست گرفته می شود، بیش‌تر می‌شود.

اگر حالت مچ دست تغییر نکرده باشد، ممکن است فرد متوجه شکستگی استخوان اسکافوئید نشود. در برخی موارد شکستگی، درد شدید نیست و ممکن است با کشیدگی مچ دست اشتباه گرفته شود.

علل شایع

شکستگی استخوان اسکافوئید معمولا زمانی رخ می‌دهد که فرد با دست باز زمین می‌خورد و وزن فرد برروی کف دستش می‌افتد. در این حالت ممکن است انتهای استخوان ساعد هم دچار شکستگی شود.

این آسیب معمولا در حین فعالیت‌های ورزشی یا تصادفات موتورسیکلت رخ می‌دهد. شکستگی اسکافوئید، در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. عوامل تشدید کننده‌ای برای خطر شکستگی این استخوان وجود ندارد.

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از محافظ مچ در هنگام انجام فعالیت‌هایی با شدت زیاد مثل اسکیت و اسنوبورد، می‌تواند احتمال شکستگی استخوان‌های مچ را کاهش دهد.

تشخیص

• معاینه‌ی بدنی

پزشک وضعیت سلامت عمومی و علائم را بررسی می‌کند. همچنین نحوه‌ی آسیب دیدگی را خواهد پرسید. سپس مچ دست را معاینه می‌کند، در بسیاری از شکستگی‌ها، سطح روی استخوان اسکافوئید، بسیار حساس خواهد بود. پزشک همچنین مچ دست را از نظر تورم، کبودی یا میزان توانایی حرکت دادن مچ، بررسی می‌کند.

روش‌های تصویربرداری

• اشعه‌ی ایکس

تصاویر گرفته شده با این روش، ساختار استخوان را نمایش می‌دهد و پزشک می‌تواند شکستگی استخوان اسکافوئید را تشخیص دهد.

در برخی موارد، شکستگی اسکافوئید به درستی با استفاده از اشعه‌ی ایکس نشان داده نمی‌شود. اگر پزشک به شکستگی مضنون باشد اما در تصویر چیزی مشخص نباشد، ممکن است به مدت 2 تا 3 هفته فرد مصدوم را به استفاده از آتل توصیه کند و سپس دوباره تصویربرداری انجام شود. پس از گذشت این دوره معمولا شکستگی قابل رویت خواهد شد.

• ام آر آی (MRI)

پزشک ممکن است این روش را برای کسب اطلاعات بیش‌تر از استخوان و بافت نرم مچ دست، توصیه کند. این روش ممکن است پیش از اشعه‌ی ایکس، شکستگی اسکافوئید را نشان دهد.

• سی تی اسکن

سی تی اسکن می‌تواند به نشان دادن شکستگی اسکافوئید کمک کرده و همچنین جابجایی استخوان ها را هم نشان دهد. پزشک با استفاده از سی تی اسکن می‌تواند برنامه‌ی درمانی را طراحی کند.

درمان

درمان فرد مصدوم به عواملی مثل موقعیت شکستگی استخوان، جابجا شدن یا نشدن استخوان‌ها و زمان گذشته از آسیب دیدگی، بستگی خواهد داشت. برای درمان شکستگی اسکافوئید روش‌های جراحی و بدون نیاز به جراحی وجود دارند.

• درمان بدون نیاز به جراحی

در شکستگی‌های نزدیک شست معمولا درمان با استفاده از محافظت از محل و محدود کردن حرکت انجام می‌شود. در این نوع از شکستگی، پزشک ساعد و دست را در آتل یا گچ قرار می‌دهد. این گچ یا آتل معمولا از زیر آرنج تا شست را پوشش می‌دهد.

مدت زمان بهبودی برای هر فرد متفاوت است. پزشک در طول دوره‌ی درمان، روند بهبودی را با استفاده از تصاویر گرفته شده با اشعه‌ی ایکس، تحت نظر می‌گیرد.

اگر وسط استخوان اسکافوئید دچار شکستگی شده باشد، درمان می‌تواند مشکل‌تر باشد. به این ناحیه خونرسانی خوبی انجام نمی‌شود. در این مورد پزشک از شست تا بالای آرنج را گچ می‌گیرد تا عضو را ثابت و بی‌حرکت کند.

در برخی موارد پزشک برای کمک به روند بهبودی شکستگی، استفاده از یک تحریک کننده‌ی استخوان را پیشنهاد می‌کند. تحریک کننده وسیله ای است که امواج فراصوتی را برای تحریک استخوان و کمک به بهبود سریع‌تر، منتشر می‌کند.

• روش‌های جراحی

اگر شکستگی اسکافوئید منجر به جابجایی استخوان شده باشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. هدف از جراحی، تصحیح موقعیت استخوان و ثابت کردن شکستگی است.

• جا انداختن

در این روش، پزشک ابتدا یک بی‌حسی به فرد مصدوم تزریق کرده و به آرامی استخوان را به موقعیت صحیح خود حرکت می‌دهد. در برخی موارد، این روش با استفاده از یک برش کوچک و استفاده از ابزارهای خاص انجام می‌شود. در دیگر موارد، با استفاده از یک برش باز به طور مستقیم استخوان‌های جابجا شده، به موقعیت اول خود جا انداخته می‌شوند.

• ثابت کردن داخلی

در این روش، با استفاده از ایمپلنت‌های فلزی مثل پیچ و پلاک یا سیم، استخوان اسکافوئید در جای مناسب خود قرار می‌گیرد تا این استخوان به طور کامل بهبود یابد.

موقعیت و اندازه‌ی برش جراحی بستگی به بخشی از اسکافوئید که دچار شکستگی شده است، دارد. گاهی برای وارد کردن ایمپلنت‌ها به محل، نیاز به ایجاد برش‌های کوچک و گاهی نیاز به برش‌های بزرگ‌تر و دسترسی مستقیم به اسکافوئید شکسته شده می‌باشد.

• پیوند استخوان

در برخی موارد، پیوند استخوان ممکن است مورد نیاز باشد. استخوان پیوندی، استخوانی است که در نزدیکی ناحیه‌ی استخوان شکسته شده‌ی اسکافوئید قرار داده می‌شود تا تولید استخوان در این محل تحریک شده و منجر به بهبودی شکستگی شود.

پیوند ممکن است از استخوان ساعد در همان دست انجام شود و یا از لگن استخوان پیوند زده شود.