مدیریت بیماری
التهاب پروستات
پروستات عضوی در مردان است که در گردن مثانه قرار دارد و مجرای ادرار پس از شروع از گردن مثانه از وسط پروستات عبور می‌کند بنابراین هرگونه مشکل در پروستات ممکن است جریان ادرار را تحت تاثیر قرار دهد. کار اصلی پروستات در مردان ترشح مایع منی می‌باشد. التهاب غده پروستات در مردان را پروستاتیت می‌گویند. این بیماری نسبتاً شایع است. به علت موقعیتی که پروستات دارد و مجرا از وسط آن عبور می‌کند، هر نوع التهاب، عفونت و بزرگی پروستات سبب علائم ادراری مانند سوزش و تکرر ادرار، باریک و ضعیف شدن جریان ادرار و حتی بند آمدن ادرار می‌شود.
انواع شایع پروستاتیت (التهاب پروستات) عبارتند از:
- نوع عفونی حاد و یا مزمن
- نوع غیر عفونی مزمن
- نوع التهابی بدون علامت
علائم و نشانه‌ها
در صورت التهاب غده پروستات علائم زیر ممکن است در بیمار بروز نماید:
- تب و لرز
- درد در ناحیه میاندوراه (ناحیه وسط پاها که ما بین مقعد و کیسه‌های بیضه قرار دارد)
- درد در قسمت تحتانی کمر
- درد در ناحیه دستگاه تناسلی
- سوزش و تکرر ادرار
- ادرار کردن دردناک
- درد عضلانی
- ترشح چرکی از مجرای ادرار
- انزال دردناک
- احتباس ادراری
اگر پروستاتیت حاد درمان نشود، تبدیل به پروستاتیت مزمن خواهد شد.
علل شایع
گاهی اوقات علل بیماری مشخص نیست. پروستاتیت باکتریایی ممکن است نتیجه برگشت به عقب ادرار به درون پروستات باشد. این ادرار عفونی ممکن است نتیجه عفونت اخیر مثانه، ناهنجاری مجاری ادراری یا سوند زدن یا وارد کردن وسیله‌های دیگر به داخل مجرای ادرار باشد.
عوامل تشدیدکننده خطر
- عفونت ادراری
- داشتن سوند ادراری
- ضربه به پروستات
- کم‌آبی شدید بدن
- رابطه جنسی نامتعارف
- ضعف سیستم ایمنی بدن
عوارض احتمالی
عوارض احتمالی پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد عبارتند است:
- عفونت بیضه و ضمائم آن
- تشکیل آبسه پروستات (آبسه عبارت از یک کیسه پر از چرک می‌باشد)
- ورود میکروب به داخل خون و ایجاد عفونت خون
- کاهش کیفیت اسپرم
- انسداد لوله‌های منی و ایجاد ناباروری
- انزال زودرس (زود انزالی)
تشخیص
تشخیص این بیماری از روی علائم بالینی، معاینه بیمار و بررسی‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری می‌باشد.
آزمایش ادرار، آزمایش منی و شمارش تعداد گلبول‌های سفید خون انجام می‌شود تا وجود عفونت در ادرار، منی و خون تشخیص داده شود. همچنین ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن دستگاه ادراری و پروستات یا سونوگرافی پروستات استفاده شود.
درمان
درمان پروستاتیت به علت اصلی بروز آن بستگی دارد که می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- مصرف آنتی بیوتیک‌ها: این داروها رایج‌ترین روش برای درمان پروستاتیت هستند. متاسفانه هیچ‌گونه درمان مستقلی برای این التهاب وجود ندارد، پزشک برای کنترل این بیماری اغلب از آنتیبیوتیک استفاده می‌کند. علائم این شرایط را می‌توان با رعایت برخی نکات مراقبتی که در ادامه ذکر شده است کنترل کرد.
- در صورت بروز احتباس ادرار: بیمار باید بلافاصله خود را به اورژانس یا مرکز پزشکی برساند. باید دانست که برای برطرف کردن احتباس ادراری در این بیماران نباید از راه مجرا برای تخلیه مثانه سوند زد، زیرا اینکار ممکن است سبب ورود میکروب به داخل خون شود. برای تخلیه مثانه در این بیماران، توسط متخصص یک لوله از راه شکم در داخل مثانه گذاشته می‌شود. این بیماران نیاز به ضد درد و ملین نیز دارند.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید.
- به شما توصیه می‌شود، كه هر روز مقدار زیادی آب بنوشید تا موجب شستشوی مثانه شما شود.
- رژیم غذایی شامل مایعات و آب میوه تازه داشته باشید و رعایت رژیمی‌حاوی پروتئین و ویتامین و فیبر جهت جلوگیری از یبوست توصیه می‌شود.
- در مرحله حاد استراحت کافی داشته باشید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و … راه بروید.
- دستورات دارویی توسط پزشک تجویز و در فواصل مشخص توسط پرستار اجرا می‌شوند.
- از دستکاری سرم و رابط‌ها و سوند ادراری اجتناب کنید.
- در صورت داشتن احساس (درد در ناحیه شکم، کشاله ران، در ناحیه اندام جنسی، مقعد و …) به پرستار اطلاع دهید تا طبق تجویز پزشک برای شما مسکن تزریق شود.
- احتباس ادرار را به پرستار اطلاع دهید.
- در صورتی که موقع اجابت مزاج احساس درد دارید، استفاده از شل کننده‌های مدفوع با دستور پزشک کمک کننده خواهد بود.
- در صورت داشتن تب و لرز آنتی بیوتیک طبق تجویز پزشک برای شما تزریق می‌شود.
- در صورت داشتن سوند ادراری كيسه ادرار را بالاتر از سطح بدن قرار ندهيد زيرا ادرار آلوده وارد مثانه شده و باعث عفونت مثانه می‌شود.
- كيسه تخليه ادرار نبايد با زمين تماس داشته باشد بهتر است به صورت قلاب‌هايی از لب تخت آويزان باشد.
- مراقب تا خوردن يا پيچ خوردن و بسته شدن لوله ادراری باشيد. ادرار بايد به راحتی در لوله جريان داشته باشد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- بهتر است مایعات زیاد مصرف کنید تا سیستم ادراری شستشو داده شده و از تجمع باکتری‌ها جلوگیری شود.
- مقادیر زیادی غذاهای فیبردار مثل میوه، سبزی و نان‌ها و غلات سبوس‌دار مصرف کنید و آب فراوان بنوشید تا مانع ایجاد یبوست شود.
- مصرف ادویه‌جات، غذاهای تند، فلفل، نوشابه، ترشیجات، سیگار، الکل، آبمیوه‌های مصنوعی، سس، سوسیس کالباس و … که سبب تحریک مثانه می‌شوند را کاهش داده یا قطع کنید.
- انجام فعالیت بدنی و ورزش منظم مانند: شنا، پیاده‌روی، دومیدانی، کوهنوردی و …
- از دوچرخه سواری اجتناب کنید و درصورت تمایل به انجام آن از لباس‌های مخصوص دوچرخه سواری که دارای پد محافظ دارند استفاده کنید و زین دوچرخه خود را تنظیم کنید.
- برای به حداقل رساندن ناراحتی، باید از نشستن به مدت طولانی خودداری کنید.
- اجتناب از ابتلا به بیماری‌های آمیزشی و درمان سریع و کافی هر نوع عفونت ادراری و اجتناب ار رابطه جنسی نامتعارف و شرکای جنسی متعدد.
- رعایت بهداشت ناحیه تناسلی و اجتناب از مصرف الکل و سیگار توصیه می‌شود.
- ماساژ پروستات برای افزایش تخلیه ترشحات پروستات با نظر پزشک توصیه می‌شود.
- افزایش دفعات نزدیکی برای افزایش تخلیه منی با نظر پزشک معالج توصیه می‌شود.
- نشستن بر روی بالش و کوسن‌های بادی برای کاهش فشار بر روی پروستات توصیه می‌شود.
- حمام نشیمن با آب گرم چند با در روز و هر بار 10 تا 20 دقیقه استفاده شود و ماساژ کف لگن نیز در این وضعیت توصیه می‌شود.
- در طی مرحله حاد التهاب باید از مقاربت جنسی اجتناب شود.
- هنگام عفونت از خود مراقبت کنید؛ بیشتر استراحت کنید و مقادیر زیادی مایع بنوشید. این کار باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید و شانس بهبودی شما افزایش یابد.
- هنگام التهاب پروستات، حرکات روده ممکن است دردناک باشد لذا استفاده از نرم کننده‌های مدفوع با دستور پزشک توصیه می‌شود.
- سعی کنید استرس‌های خود را کنترل کنید: تنفس عمیق، تمرینات آرامش یابی، ورزش و حذف محیط پر استرس می‌تواند موثر باشد چون استرس و اضطراب می‌تواند باعث بدتر شدن علائم گردد.
- در صورت احتباس ادراری بلافاصله خود را به اورژانس یا مرکز پزشکی برسانید.
- اگر دچار عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری می‌شوید، ترشحاتی از آلت دارید، دچار زخم‌های ناحیه تناسلی هستید و یا اگر مشکلاتی در ادرار کردن دارید نظیر ادرارهای مکرر شبانه، مشکل در شروع ادرار، کاهش جریان ادرار و ادرار مکرری که با نوشیدن زیاد مایعات همراه نباشد حتما به پزشک مراجعه کنید.
- داروهای ضد درد را طبق تجویز پزشک برای رفع درد استفاده نمایید. ولی اگر علائم ادراری پیدا کردید و درد هم ادامه یافت بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
- گاهی درمان با آنتی بیوتیک به مدت طولانی‌تر لازم است. معمولاً به شش ماه درمان نیاز می‌باشد.
- پروستاتیتی که ناشی از عفونت نیست؛ اغلب از نوع مزمن است. اگر شما این نوع پروستاتیت را دارید، ممکن است لازم باشد برای مدت زمان طولانی دارو مصرف کنید.
زمان مراجعه بعدی
- در صورت وجود تب و لرز ناگهانی همراه با مشکلات ادراری نظیر درد، سوزش ادرار و یا مشاهده خون یا چرک در ادرار
- علائمی مانند: علائم ادراری، درد مداوم کمر، دردب یضه و یا آلت تناسلی و درد ناحیه بین بیضه و مقعد یا درد شدید پس از انزال یا حرکات روده‌ای شدید
