در رفتگی زانو عبارتست از خارج شدن استخوان‌های تشکیل دهنده‌ی مفصل زانو از جای خود براثر فشار زیاد. در رفتگی مفصل زانو به ندرت ایجاد می‌شود ولی بسیار خطرناک بوده و در صورتی که به درستی درمان نشود، می‌تواند عوارض بسیاری را بر جای بگذارد.

نکته مهم در دررفتگی زانو احتمال بالای آسیب رسیدن به عروق و اعصاب اطراف این مفصل است. عروق و اعصاب در حین عبور از پشت زانو به استخوان‌های دو طرف مفصل بسیار نزدیک هستند و در موقع دررفتگی و جابجا شدن استخوان‌ها، این عروق و اعصاب به شدت تحت کشش یا فشار قرار می‌گیرند.

برای ایجاد در رفتگی زانو باید نیروی بسیار زیادی به مفصل وارد شود تا بتواند رباط‌های متقاطع و طرفی را پاره کند. با پاره شدن این رباط‌ها زانو مهارهای اصلی خود را از دست داده و در می‌رود. این نیروی زیاد معمولا در تصادفات اتومبیل به زانو وارد می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

شایع‌ترین علائم دررفتگی زانو، تورم قابل دیدن و تغییر حالت مفصل زانو می‌باشد. اندام‌های پایینی به نظر کوتاه‌تر و ناهموار می‌رسند و هرگونه حرکت مفصل باعث درد شدید خواهد شد. حدود نیمی از دررفتگی‌های زانو، پیش از رسیدن به بیمارستان، جا انداخته می‌شوند. این مسئله ممکن است باعث آسیب بیش‌تر شود.

علل شایع

دررفتگی زانو اغلب به خاطر آسیب‌های شدیدی مثل تصادفات اتومبیل، سقوط از ارتفاع و یا صدمات ورزشی رخ می‌دهد.

تشخیص

پزشک به زانوی فرد نگاه می‌کند و اتفاقی که باعث این علائم شده را از او می‌پرسد. دررفتگی زانو ممکن است باعث آسیب دیدگی عروق خونی شود که این اتفاق منجر به تغییر رنگ و دمای پوست می‌شود که پزشک می‌تواند با معاینه‌ی محل آسیب دیده، دررفتگی را تشخیص دهد. همچنین ممکن است برای دیدن درون مفصل، از روش‌های عکس برداری هم استفاده شود مثل:

• تصویربرداری با اشعه ی ایکس

با استفاده از این روش می‌توان تصاویری از مفصل زانو تهیه کرد که نشان دهنده‌ی جابجایی استخوان‌ها می‌باشند.

• ام آر آی (MRI)

این روش برای تأیید جابجا شدن مفصل زانو مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین با استفاده از این روش می‌توان آسیب به بافت‌ها و تاندون‌ها را هم تشخیص داد.

درمان

در رفتگی زانو باید هر چه سریع‌تر جاانداخته شود. برای جااندازی این مفصل معمولا نیاز به نیروی زیادی وجود ندارد و در بسیاری اوقات می‌توان جااندازی را بدون نیاز به بی‌حسی یا بی‌هوشی انجام داد.

گاهی اوقات به علت گیر کردن بافت‌ها در بین قطعات جابه‌جا شده، جااندازی موفقیت آمیز نیست. در این موارد با استفاده از جراحی، بافت‌ها به کنار رفته و جااندازی انجام می‌شود.

در مواردی هم که دررفتگی باز باشد (مفصل، سطح پوست را زخم کرده باشد و بیرون زده باشد) و یا آسیب شریانی نیاز به ترمیم داشته باشد، عمل جراحی انجام می‌شود. پس از اینکه استخوان به محل اصلی خود بازگشت، احتمالا فرد تا چند هفته نیاز به استفاده از آتل خواهد داشت تا زانو را بی‌حرکت نگه دارد و از فشار زیاد به زانو جلوگیری کند.

جراحی

پزشک ممکن است برای تصحیح دررفتگی و دیگر جراحات زانو مانند:

• شکستگی استخوان‌ها
• پارگی رباط‌ها
• آسیب به اعصاب
• آسیب به عروق خونی

استفاده از جراحی را توصیه کند.

جراحی ممکن است 1 تا 3 هفته بعد از آسیب انجام شود تا در این مدت تورم ناحیه‌ی صدمه دیده، از بین رود. در مدت انتظار برای عمل، فرد باید از آتل استفاده کند و پای خود را بالا نگه دارد و همچنین بر روی محل آسیب دیده یخ بگذارد.

جراح ممکن است عمل آرتروسکوپی زانو را انجام دهد که در این روش برش‌هایی در اطراف زانو ایجاد و با وارد کردن آرتروسکوپ و ابزار جراحی، عمل انجام می‌شود. همچنین ممکن است نیاز به انجام جراحی باز (برش‌های بزرگ‌تر برای دسترسی به مفصل زانو) باشد. نوع جراحی با توجه به نوع آسیب دیدگی تعیین خواهد شد.