در رفتگی نوعی آسیب مفصلی است (مفصل مکانی است که دو استخوان به هم متصل می‌شوند) که زمانی رخ می‌دهد که انتهای استخوان در اثر فشار از موقعیت و مکان خود جابه‌جا شود. این آسیب دردناک، موقتی است و مفصل را از حرکت باز می‌دارد. در رفتگی عموما در شانه‌ها و انگشتان رخ می‌دهد. البته در آرنج، زانو و لگن هم شایع است.

اکثر دررفتگی‌ها هنگامی که به خوبی درمان شوند، پس از چند هفته استراحت به حالت اولیه‌ی خود باز می‌گردد. اگرچه، برخی مفاصل مانند شانه‌ها، ممکن است دوباره در معرض خطر در رفتگی قرار بگیرند.

علائم و نشانه‌ها

در رفتگی عضلات می‌تواند:

• ورم کرده یا رنگ پریده باشد.
• شدیدا دردناک باشد.
• غیرقابل تکان دادن باشد.

علل شایع

در رفتگی می‌تواند در اثر ورزش‌های گروهی مانند فوتبال و هاکی و ورزش‌هایی که افتادن و سقوط در آن‌ها شایع است مانند اسکی روی یخ، ژیمناستیک و والیبال اتفاق بیفتد.

بازیکنان بسکتبال و فوتبال نیز در معرض خطر در رفتگی مفصل انگشتان و دست‌ها در اثر ضربه به توپ، زمین یا دیگر بازیکنان قرار می‌گیرند. ضربه‌ی شدید در هنگام تصادف با موتور و فرود آمدن روی بازو می‌تواند از دلایل دیگر در رفتگی استخوان باشد.

عوامل تشدید کننده‌ خطر

علل تشدید خطر در رفتگی شامل موارد زیر می‌باشد:

• در معرض سقوط بودن

افتادن می‌تواند خطر در رفتگی را افزایش دهد، مخصوصا هنگامی که فرد به روی استخوان لگن یا شانه فرود می‌آید.

• وراثت

برخی افراد به طور مادرزادی با رباط‌های ضعیف‌تری به دنیا می‌آیند و استعداد بیش‌تری برای این قبیل آسیب‌ها دارند.

• ورزش‌های گروهی

بسیاری از در رفتگی‌ها در هنگام ورزش‌های سنگین مانند ژیمناستیک، کشتی، بسکتبال و فوتبال اتفاق می‌افتند.

• تصادف با موتور سیکلت یا اتومبیل

این تصادفات بیش‌تر علت شکستگی استخوان لگن است. مخصوصا افرادی که کمربند ایمنی نمی‌بندند.

عوارض احتمالی

عوارض این دسته از در رفتگی‌های استخوان شامل موارد زیر است:

• گرفتگی شدید عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها که به مفصل آسیب دیده هم فشار مضاعف وارد می‌کنند.
• آسیب دیدگی عصب یا رگ‌های اطراف مفصل.
• احتمال بازگشت در رفتگی استخوان در صورتی که ضربه شدید بوده است.
• ابتلا به آرتروز در مفصل آسیب دیده یا بالاتر رفتن سن.

کشیدگی و گرفتگی رباط‌ها یا تاندون‌ها که به همراه آسیب دیدگی مفصل ایجاد می‌شوند یا آسیب دیدگی رگ‌ها و عصب‌های اطراف مفصل آسیب دیده به عمل جراحی نیاز دارند.

تشخیص

در کنار معاینه‌ی آسیب جسمانی، ممکن است پزشک موارد زیر را هم توصیه کند:

• اشعه‌ی ایکس

تصویربرداری از مفصل آسیب دیده برای تشخیص در رفتگی انجام می‌شود و شکستگی استخوان و دیگر آسیب‌ها را نشان می‌دهد.

• ام آر آی (MRI)

این شیوه به پزشک کمک می‌کند تا به بافت نرم اطراف مفصل آسیب دیده دسترسی پیدا کند.

درمان

درمان در رفتگی به محل آن و شدت در رفتگی بستگی دارد:

• کاهش درد

ممکن است پزشک به آهستگی و تحت یک مانور خاصی استخوان را سر جای خود بازگرداند و جااندازی اتفاق بیفتد. بسته به میزان درد و ورم، به بی‌حس کننده و یا حتی مواد بی‌هوشی پیش از جا انداختن استخوان نیاز می‌شود.

• عدم تحرک

پس از آنکه استخوان به جای خود بازگشت، مفصل را با وسایل مخصوص، آتل بندی می‌کنند تا به مدت چند هفته ثابت بماند. میزان باقی ماندن آتل روی مفصل، بستگی به شدت در رفتگی و همچنین آسیب رگ، عصب و بافت‌های اطراف آن دارد.

• عمل جراحی

اگر پزشک نتواند استخوان را به جای خود بازگرداند یا رگ، عصب و رباط‌های اطراف آن آسیب دیده باشند، باید عمل جراحی انجام گردد. اگر فردی برای بیش از سه بار دچار در رفتگی استخوان به خصوص استخوان شانه شود، عمل جراحی برای او لازم است.

• توانبخشی

پس از آنکه آتل برداشته شد، فرد باید در برنامه‌های توانبخشی شرکت کند تا به آهستگی قدرت و توان مفصل او بازگردد.

مراجعه به پزشک

تشخیص شکستگی استخوان از در رفتگی استخوان، بسیار سخت است. برای هر دو نوع آسیب فورا با اورژانس تماس بگیرید. اگر ممکن است، پییش از رسیدن آمبولانس روی مفصل یخ گذاشته و آن را تکان ندهید.