مدیریت بیماری
بورسیت زانو
بورسیت زانو التهاب بورس است که درنزدیکی مفصل زانو واقع شده است. بورس کیسه کوچکی است پر از مایع که باعث کاهش اصطحکاک و کاهش فشار میان استخوانها و تاندونها و عضلات نزدیک مفصل میشود.
هرکدام از زانوها 11 بورس دارد و ممکن است هریک از اینها ملتهب شوند. شایعترین التهاب بورس زانو بر روی کاسه زانو و یا درسمت داخلی زانو و زیرمفصل اتفاق میافتد.
التهاب بورس زانو با درد همراه است و تحرک مفصل را محدود میکند. درمان بورسیت زانو اغلب شامل ترکیبی از شیوههای مراقبت خانگی و درمانهای پزشکی مانند تجویز دارو برای کاهش درد و التهاب میباشد.
علائم و نشانهها
علائم و نشانههای بورسیت زانو با توجه به بورس تحت فشار و علت التهاب متفاوت میباشد.
درکل، قسمت ملتهب زانو ممکن است هنگامی که به آن فشار وارد میشود، گرم، دردناک و متورم باشد. همچنین ممکن است درهنگام حرکت و یا حتی زمان استراحت هم درد وجود داشته باشد.
درصورت وارد آمدن ضربه به زانو، علائم به سرعت بروز میکنند اما دراغلب موارد بورسیت زانو درنتیجه آسیبهای تکراری است مثلاً انجام کارهایی که نیاز به زانو زدن دارد به طوری که علائم به تدریج شروع شده و با گذشت زمان تشدید میشوند.
علل شایع
بورسیت زانو ممکن است به علل زیر اتفاق بیفتد:
- انجام کارهای تکراری و فشار مداوم مانند زانوزدن
- آسیب مستقیم به زانو
- عفونت باکتریایی بورس
- مشکلات ناشی از استئوآرتریت، روماتوئید آرتریت و یا نقرس زانو
عوامل تشدید کننده خطر
بورسیت زانو یک بیماری شایع است اما عوامل زیر ممکن است احتمال خطر ابتلا به این بیماری دردناک را افزایش دهد:
- زانوزدن بیش ازحد: افرادی که درحین زانو زدن کار میکنند مانند کارهایی از قبیل باغبانی، لوله کشی، موکت کردن خانه و غیره بیشتر در معرض خطر بورسیت زانو هستند.
- اضافه وزن و آرتروز: بورس غازی شکل واقع در قسمت داخلی زانو که زیرمفصل ایجاد میشود، معمولاً درافراد چاق یا مبتلا به آرتروز اتفاق میافتد.
- شرکت در بعضی از ورزشها: ورزشهایی که با ضربات مستقیم و یا افتادن مکرر برروی زانو همراه است مانند کشتی، والیبال، فوتبال ممکن است خطر ابتلا به بورسیت زانو را افزایش دهند. دوندهها ممکن است در بورس غازی شکل واقع در قسمت داخلی زانو که زیرمفصل ایجاد میشود، درد و التهاب داشته باشند.
تشخیص
تشخیص این بیماری معمولاً با معاینه پزشک ممکن است. با استفاده از روشهای زیر پزشک زانو را معاینه میکند:
- مقایسه وضعیت هردو زانو به خصوص اگر تنها یکی از آنها دردناک باشد.
- فشار دادن آرام برروی قسمتهای مختلف زانو برای تشخیص محل درد و تورم و گرمی
- دقت در حرکت پاها در حین حرکت و تعیین دامنه حرکات مفصل زانو و حرکات همراه با درد.
آزمایشها و تصویربرداری
انجام تصویربرداری به منظور مشخص کردن سایر بیماریهایی که علائم مشترکی با بورسیت دارند:
اشعه ایکس: در بسیاری ازموارد شکستگی استخوان، تومور یا آرتروز در تصویربرداری قابل مشاهده است.
ام آر آی (MRI) استفاده از امواج رادیویی با ایجاد یک میدان قوی مغناطیسی برای تولید تصاویر دقیق است. ام آر آی به تشخیص شکستگیهایی که در تصویربرداری دیده نمیشوند، کمک میکند. از این روش پیشرفته به طور معمول برای بافتهای نرم مانند بورسها استفاده میشود.
سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی برای تولید تصاویر در زمان واقعی، سونوگرافی به پزشک کمک میکند تا بورس متورم را بهتر مورد بازبینی قرار دهد.
آسپیراسیون: اگرپزشک به عفونت یا نقرس بورس مشکوک باشد، ممکن است از مایع بروس برای انجام آزمایش نمونه برداری کند. اینکار از طریق فروکردن سوزن در محل و کشیدن مایع انجام میشود.
درمان
روشهای درمانی توصیه شده توسط پزشک بستگی به محل آسیب دیده دارد.
داروها
اگرعفونت عامل ایجاد بورسیت باشد، پزشک برای فرد مصرف یک دوره درمان با آنتی بیوتیک را تجویز خواهد کرد.
ممکن است پزشک معالج فرد را نزد فیزیوتراپ و یا پزشک ورزشی بفرستد. آنها میتوانند تمرینات مناسب را به بیمار آموزش داده و نیز به بهبود انعطاف پذیری و تقویت ماهیچهها کمک کنند.
این روشهای درمانی ممکن است درد را کاهش داده و خطرابتلا مجدد به بورسیت را کاهش دهند.
جراحی و سایر روشها
درمان تهاجمی برای درمان بورسیت زانو میتواند شامل موارد زیر باشد:
تزریق کورتیکواستروئید: اگر بورسیت به درمانهای معمول جواب ندهد، ممکن است پزشک تزریق کورتیکواستوئید را به طور مستقیم به بورس مبتلا تجویزکند که باعث کاهش التهاب میشود. معمولاً التهاب به سرعت فروکش میکند اما جای تزریق تا چند روز ممکن است درد و تورم داشته باشد.
آسپیراسیون: دراین روش پزشک به منظور کم کردن از مایع اضافی و درمان التهاب، با فرو کردن سوزن و بیرون کشیدن مایع توسط سرنگ درمان را انجام میدهد. آسپیراسیون هم مانند تزریق کورتیکواستوئید تا چند روز ممکن است درد و تورم داشته باشد. پوشیدن زانو بند برای یک دوره کوتاه مدت پس از انجام این کار به منظور کاهش احتمال تورم لازم است.
جراحی: اگر فردی به بورسیت شدید و مزمن مبتلا باشد و به درمانهای دیگر جواب ندهد، ممکن است پزشک گزینه جراحی را به او توصیه کند که ضمن آن بورس از طریق عمل جراحی برداشته میشود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- به زانوی خود استراحت دهید و از انجام فعالیتها یا ورزشهایی که باعث فشار به زانو میشوند، اجتناب کنید.
- از خم کردن زانو یا بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کنید.
- به منظور کاهش درد و تورم هر روز چند بار به مدت 10 الی 20 دقیقه کیسه یخ روی زانوی خود قرار دهید.
- به منظور کاهش تورم و درد می توانید از زانوبندهای مناسب استفاده کنید. همچنین در صورتی که شغل و فعالیت شما ایستاده است، حتما از زانوبند استفاده کنید.
- لازم است در بین فعالیت و ایستادن، هر از چند گاهی بنشینید و به زانوی خود استراحت دهید.
- در هنگام استراحت، زیر زانوی خود بالش قرار دهید تا بالاتر از سطح بدن قرار گیرد.
انجام برخی تمرینات میتواند به بهبود وضعیت شما کمک کنند برای این منظور از دستورالعملهای زیر استفاده کنید:
تمرین شماره یک
- به پشت بخوابید و در حالی که کمر و باسن شما روی زمین است زانوی آسیب دیده را صاف و زانوی سالم را خم نگه دارید.
- سپس به آرامی پاشنه پای آسیب دیده را به سمت باسن خم کنید تا جایی که احساس کشش ملایمی در زانوی خود بکنید.
- حدود 5 ثانیه در این حالت بمانید و سپس زانوی خود را مجددا و به آرامی صاف کنید.
- این کار را 8 تا 12 بار تکرار کنید.
تمرین شماره دو
- در حالی که روی سطح صاف نشستهاید و پای آسیب دیده صاف و پای سالم خم است، یک حوله کوچک و رول شده را زیر زانوی آسیب دیده خود قرار دهید.
- با فشار دادن پشت زانوی خود روی حوله، عضلات ران پای آسیب دیده را محکم کنید.
- حدود 5 ثانیه در این حالت بمانید سپس تا 10 ثانیه استراحت کنید.
- این کار را 8 تا 12 مرتبه تکرار کنید.
تمرین شماره سه
- به پشت بخوابید و زانوی سالم خود را خم کنید تا جایی که کف پای شما روی زمین قرار گیرد. پای آسیب دیده باید صاف باشد. در حالی که کف دست خود را روی زمین قرار داده اید.
- با فشار دادن پشت زانوی خود به سمت پایین، عضلات ران پای آسیب دیده خود را محکم کنید و در همین حالت زانوی خود را صاف نگه دارید.
- به آرامی پای آسیب دیده صاف شده را به بالا بلند کنید به طوری که پاشنه پا حدود 30 سانتیمتر از زمین فاصله داشته باشد.
- حدود 5 ثانیه پای خود را بالا نگه داشته و سپس به آرامی پایین بیاورید.
- این کار را 8 تا 12 مرتبه تکرار کنید و بین تکرارها تا 10 ثانیه استراحت کنید.
- داروهاي تجويزشده ازطرف پزشك معالج (آنتی بيوتيكها، ضددردها، ضدالتهاب و …) بايد در فاصله زمانی معين و یک دوره کامل مصرف شوند.
- جهت تسکین درد طبق دستور پزشک از مسکن استفاده کنید.
در صورت مشاهده علائم زیر به بیمارستان یا پزشک مراجعه کنید
- بروز علائم عفونت مانند درد، تورم در زانو، قرمزی
- تب
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی