مدیریت بیماری
گلومرولونفریت
گلومرولونفریت عبارت است از التهاب گلومرول‌ها (فیلترهای کوچک و گردی که در کلیه‌ها وجود دارند و مایعات اضافی، الکترولیت‌ها و مواد اضافه را از جریان خون خارج کرده و آن را به درون ادرار می‌فرستد). آسیب به گلومرول‌ها باعث می‌شود که آن‌ها نتوانند مواد زاید را به خوبی از خون تصفیه کنند. این امر ممکن است پیامدهای جدی در بر داشته باشد. گلومرولونفریت می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در کودکان (1 تا 11 سال) شایع‌تر است و می‌تواند به صورت ناگهانی (حاد) و یا تدریجی (مزمن) اتفاق بیفتد.
التهاب گلومرول‌ها به شکل مجزا و یا به عنوان عارضه‌ای از بیماری دیگر نظیر دیابت اتفاق می‌افتد. التهابات شدید یا طولانی مدت مرتبط با گلومرول‌ها می‌تواند به آسیب کلیه‌ها منجر شود. درمان این بیماری به نوع التهاب بستگی دارد.
علائم و نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های گلومرولونفریت به اینکه این بیماری به شکل حاد یا مزمن می‌باشد و عوامل ایجاد بیماری بستگی دارد. علائم و نشانه‌های این بیماری عبارتند از:
- ادرار صورتی رنگ و وجود خون در ادرار
- ادرار کف آلود ناشی از وجود پروتئین بیش از حد در ادرار
- فشارخون بالا
- احساس کسالت، خواب آلودگی
- ادرار کف آلود یا حباب‌دار
- جمع شدن مایع به همراه نشانه‌های تورم در صورت، دست‌ها، پاها و شکم
علل شایع
مشکلات زیادی می‌توانند منجر به گلومرولونفریت شوند. بعضی اوقات بیماری دارای علل روشن هستند و گاهی اوقات علل مشخص نیستند.
علت گلومرولونفریت بستگی حاد یا مزمن بودن بیماری دارد.
- گلومرولونفریت حاد به دنبال یک عفونت استرپتوکوکی رخ می‌دهد. شایع‌ترین مکان‌های عفونت عبارتند از گلو و پوست. علائم کلیوی معمولاً 3-2 هفته بعد از عفونت استرپتوکوکی رخ می‌دهند.
- گلومرولونفریت مزمن نادر است و امکان دارد دلایلی غیر از گلومرولونفریت حاد داشته باشد.
- سایر علل شناخته شده عبارتند از لوپوس، عفونت‌های ویروسی، آندوکاردیت باکتریایی و …
- مواجهه با دیگران در مکان‌های عمومی که عفونت‌های استرپتوکوکی می‌توانند در آنجا سرایت یابند، و عفونت استرپتوکوکی (مخملک یا باد سرخ) از عوامل افزایش دهنده خطر هستند.
عوارض احتمالی
گلومرولونفریت می‌تواند باعث آسیب به کلیه‌ها شود تا جایی که کلیه‌ها توانایی تصفیه کردن خود را از دست بدهند در نتیجه میزان خطرناکی از مایعات، الکترولیت‌ها و مواد زائد در بدن تجمع می‌یابند.
عوارض محتمل این بیماری عبارتند از:
- نارسایی حاد کلیه
از دست دادن عملکرد بخش تصفیه در سلول‌های نفرون کلیه که می‌تواند منجر به تجمع مواد زاید در بدن شود. ممکن است به دیالیز بوسیله یک ماشین کلیه مصنوعی نیاز شود.
- بیماری مزمن کلیه
کلیه‌های شما به تدریج توانایی تصفیه خود را از دست می‌دهند. عملکرد کلیه به کم‌تر از 10 درصد ظرفیت خود کاهش می‌یابد که در این مرحله برای حفظ حیات به دیالیز و یا پیوند کلیه نیاز است.
- فشارخون بالا
آسیب به کلیه‌ها و در نتیجه تجمع مواد زاید در جریان خون می‌تواند فشارخون را افزایش دهد.
- سندرم نفروتیک
بر اثر این سندرم پروتئین زیادی از طریق ادرار دفع شده و در نتیجه پروتئین خون کاهش می‌یابد. این سندرم می‌تواند با بالا بودن کلسترول خون و التهاب پلک‌ها، پاها و شکم در ارتباط باشد.
تشخیص
التهابات گلومرول اغلب بسیار بی‌علامتند. برای ارزیابی عملکرد کلیه‌ها و تشخیص مشکلات از راه‌های زیر استفاده می‌شود:
- آزمایش ادرار
آزمایش ادرار ممکن است سلول‌های خون را در ادرار نمایش دهد که این یکی از راه‌های نشان دهنده آسیب کلیه‌ها می‌باشد. این روش همچنین ممکن است گلوبول‌های سفید را در ادرار نشان دهد که این نشان دهنده عفونت یا التهاب است و همچنین وجود پروتئین در ادرار که می‌تواند نشان دهنده آسیب نفرون‌ها باشد.
- آزمایش خون
این آزمایش می‌تواند اطلاعاتی درمورد میزان آسیب کلیه و نقص گلومرول را بوسیله اندازه گیری سطح مواد زائد همانند کراتین و نیترات اوره خون را ارائه دهد.
- تصویر برداری
اگر پزشک به شواهدی از آسیب پی ببرد ممکن است به مطالعات تشخیصی که اجازه مشاهده کلیه‌ها را می‌دهد همانند عکس رادیوگرافی، سونوگرافی یا سی تی اسکن توصیه کند.
- نمونه برداری از کلیه
این روش شامل استفاده از یک سوزن مخصوص برای خارج کردن قسمتی از بافت کلیه برای آزمایشات میکروسکوپی و کمک به تعیین عوامل التهاب می‌باشد. این نمونه برداری تقریبا همیشه برای تایید تشخیص التهاب گلومرول نیاز است.
درمان
درمان گلومرولونفریت و نتایج این درمان به موارد زیر بستگی دارد:
- اینکه بیماری حاد است یا مزمن
- علل اصلی بیماری
- میزان شدت علائم و نشانه‌ها
برخی نمونه‌های حاد التهاب گلومرول، به خصوص نمونه‌هایی که به دنبال یک عفونت بوجود می‌آیند ممکن است به خودی خود بهبود یابند و نیازی به درمان نباشد. اگر عامل مهمی مثل فشارخون بالا، یک عفونت و یا یک بیماری خودایمنی، در ایجاد بیماری وجود داشته باشد درمان به سمت این عامل معطوف خواهد شد.
عموما، هدف درمان محافظت از کلیه‌ها در برابر آسیب‌های آینده است.
برای درمان التهابات حاد گلومرولیت و نارسایی حاد کلیه، دیالیز می‌تواند به خروج مایعات اضافی و کنترل فشارخون کمک کند. تنها راه‌های درمانی طولانی مدت برای بیماری‌های جدی کلیوی، دیالیز و پیوند کلیه می‌باشد. وقتی پیوند ممکن نباشد، اغلب به خاطر سلامت عمومی ضعیف، دیالیز تنها راه درمان است.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- در مورد رژیم غذایی مناسب و محدودیت‌های غذایی لازم، با پزشک خود یا کارشناس تغذیه مشورت کنید.
- نمک مصرفی را کاهش دهید تا از انباشت مایعات، التهاب و فشار بالا به عروق جلوگیری شود.
- پروتئین و پتاسیم کم‌تری مصرف کنید تا تجمع مواد زائد در بدنتان به آهستگی انجام گیرد.
- از مصرف غذاهای حاوی نمک زیاد خودداری شود.
- از مصرف آب میوه و نوشابه‌های گازدار و حاوی کافئین، غذاهای فرآوری شده و تصفیه شده اجتناب کنید.
- خود را در وزن ایده آل نگه دارید.
- سطح قند خونتان را کنترل کنید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشکتان را به طور دقیق و منظم مصرف کنید.
- از مصرف خودسرانه دارو و یا مکمل‌های گیاهی اجتناب کنید.
- جلسات ملاقات با پزشک و انجام معاینات و آزمایشات خود را پیگیری نمائید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- بروز حالت تهوع و استفراغ
- کاهش حجم ادرار یا عدم توانایی در ادرار کردن
- بروز احساس گیجی یا عدم توانایی فکر کردن
- وجود خون در ادرار
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی
