مدیریت بیماری
شکستگی مچ دست
شکستگی مچ دست، ترک یا شکستگی در یکی یا بیش از یکی از استخوانهای مچ میباشد. شایعترین شکستگیهای مچ زمانی اتفاق میافتد که افراد در هنگام افتادن دستشان را صاف قرار میدهند.
افراد ممکن است در خطر بیشتری برای شکستگی مچ دست قرار داشته باشند اگر در ورزشهایی مثل اسکیت یا اسنوبورد شرکت کنند یا اگر بیماریهایی دارند که در آنها استخوان ضعیفتر و شکنندهتر میشوند مثل پوکی استخوان.
این مهم است که شکستگی مچ دست هرچه سریعتر درمان شود، اما استخوانها ممکن است در محل درستی بهبود نیابند که ممکن است بر تواناییهای فرد تأثیر بگذارد، مثل نوشتن یا پوشیدن لباس. درمان زودهنگام به حداقل رساندن درد و سفتی مچ دست کمک خواهد کرد.
علائم و نشانهها
شکستگی مچ دست ممکن است باعث بروز این علائم و نشانهها شود:
- درد شدیدی که با گرفتن یا فشردن یا حرکت دادن دست یا مچ بدتر میشود.
- تورم
- سفتی
- کبودی
- از شکل طبیعی خارج شدن مثل خم شدن مچ
علل شایع
شکستگی مچ میتواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
- افتادن
افتادن روی دست کشیده و باز یکی از شایعترین علل شکستگی مچ دست است.
- صدمات ورزشی
بسیاری از شکستگیها در حین برخوردهای ورزشی و یا ورزشهایی که در آنها احتمال افتادن وجود دارد مثل اسکیت یا اسنوبورد، رخ میدهند.
- تصادفات وسایل نقلیه
تصادفات موتورسیکلت میتواند باعث شکستگی مچ دست شود، گاهی استخوان به قطعات زیادی میشکند و نیاز به جراحی ترمیمی دارد.
عوامل تشدید کننده خطر
شرکت در ورزشهای خاص و ابتلا به بعضی از بیماریها که باعث ضعیف شدن استخوانها میشوند مثل پوکی استخوان، میتواند احتمال شکستگی مچ دست را افزایش دهد.
- فعالیتهای ورزشی
برخوردهای ورزشی و فعالیتهایی که خطر افتادن دارند، میتواند خطر شکستگی استخوان مچ دست را افزایش دهند. فعالیتهایی از جمله:
- فوتبال، بخصوص در چمن مصنوعی
- راگبی
- اسب سواری
- هاکی
- اسکی
- اسنوبورد
- اسکیت
- پریدن از روی ترامپولین
عوارض احتمالی
عوارض شکستگی مچ دست نادر هستند اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سفتی، درد یا ناتوانی
سفتی و درد در ناحیهی آسیب دیده معمولا پس از باز کردن گچ از بین میرود. با وجود این، برخی افراد دچار درد و سفتی دائمی میشوند. برای بهبودی کامل، باید صبور بود و با پزشک خود در مورد تمریناتی که ممکن است کمک کننده باشد، مشورت شود. همچنین میتوان به فیزیوتراپیست هم مراجعه کرد.
- آرتروز
شکستگیهایی که مفصل را هم تحت تأثیر قرار داده است، میتواند پس از گذشت سالها، باعث آرتروز شوند. اگر مچ دست مدتی پس از شکستگی دچار تورم و یا درد شد، به پزشک مراجعه شود.
- آسیب به اعصاب یا عروق خونی
ضربه به مچ میتواند اعصاب و عروق خونی مجاور را مجروح کند.
تشخیص
تشخیص شکستگی مچ دست معمولا شامل معاینهی فیزیکی و استفاده از اشعهی ایکس میباشد.
گاهی دیگر روشهای تصویربرداری هم میتواند جزئیات بیشتری را در اختیار پزشک قرار دهد. از دیگر روشها میتوان به:
- سی تی اسکن
در این روش، مچ دست شکسته شده و همچنین بافتها و عروق اطراف این ناحیه هم نمایش داده میشوند.
- ام آر آی (MRI)
در این روش با استفاده از امواج مغناطیسی قوی، تصاویر دقیقی از استخوان و بافتهای اطراف آن تهیه میشود. با استفاده از این روش حتی میتوان شکستگیهای کوچک و جراحات رباط را هم تشخیص داد.
درمان
اگر انتهای شکستهی استخوان به درستی تراز نشود، میتوان با استفاده از عملهای ترمیمی، استخوان را به موقعیت طبیعی خود بازگرداند. بسته به میزان درد و تورم ممکن است از بیحسی یا بیهوشی عمومی پیش از این عمل استفاده شود.
بدون در نظر گرفتن نوع درمان، مهم است که انگشتان به طور منظم در مدت بهبودی حرکت داده و از سفتی و گرفتگی آنها جلوگیری شود. اگر فرد سیگار میکشد، توصیه می شود که سیگار را ترک کند زیرا میتواند بهبود استخوان را با مشکل مواجه کند.
- بیحرکت کردن
محدود کردن حرکات استخوان شکستهی مچ دست، یک مسئلهی اساسی در بهبودی کامل است. برای این کار احتمالا به آتل یا گچ نیاز میباشد. به افراد توصیه میشود که دست خود را در سطحی بالاتر از قلب نگه دارند تا تورم و درد کاهش یابد.
- دارو درمانی
برای کاهش درد، پزشک ممکن است استفاده از داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه را توصیه کند. اگر درد شدید باشد، ممکن است مسکنهای قویتر تجویز شود.
مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی هم میتواند در کاهش درد کمک کننده باشد اما ممکن است در بهبود استخوان اختلال ایجاد کند، بخصوص اگر برای مدت طولانی مصرف شوند.
اگر فردی دچار شکستگی باز شده باشد به گونهایی که بر روی پوست ناحیهی آسیب دیده دچار زخم شده باشد، احتمالا به او برای جلوگیری از عفونت، آنتیبیوتیک داده میشود.
- درمان بازتوانی
پس از باز کردن گچ یا آتل، احتمالا برای کاهش سفتی مچ دست به فیزیوتراپی و انجام حرکات ورزشی، نیاز خواهد بود. بازتوانی میتواند کمک کننده باشد اما ممکن است چند ماه یا مدت بیشتری طول بکشد تا بهبودی کامل حاصل شود.
- جراحی و دیگر روشها
ممکن است برای ایمپلنت یا پیچ و پلاک استخوان به جراحی نیاز باشد. این گزینهها ممکن است در موارد زیر ضروری باشند:
- یک شکستگی باز
- شکستگی که تکههای استخوان پیش از بهبودی جابجا شده باشند.
- شل بودن بخشهای استخوان که به مفصل وارد میشوند.
- آسیب به رباطها، اعصاب و عروق خونی ناحیهی مچ.
- شکستگی که به مفصل هم آسیب رسانده باشد.
حتی بعد از ترمیم و بیحرکت کردن مچ دست با گچ یا آتل، استخوان ممکن است جابجا شود. بنابراین پزشک احتمالا روند بهبودی را با استفاده از روشهای تصویربرداری، نظارت میکند. ممکن است به جراحی مجدد نیاز باشد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- مصرف سبزيجات و مركبات و آب ميوههای تازه حاوی ويتامين سی C، میتواند به بهبود سريعتر زخم كمك كند.
- تا زمانی که گچ دست هنوز تنظیم نشده است، از رسیدن حرارت مستقیم و یا حرارت ناشی از بخار آب و … به گچ خودداری کنید.
- از انجام ورزشهای سنگین و ورزشهایی که احتمال ضربه به محل شکستگی یا سقوط وجود دارد خودداری کنید.
- تا زمان بهبودی کامل از بلند کردن اجسام سنگین و یا رانندگی کردن خودداری نمائید.
- سعی کنید به منظور کاهش تورم یا سفتی و جلوگیری از لخته شدن خون، انگشتانتان را هر از گاهی به آرامی حرکت دهید.
- قسمت گچ گرفته شده یا دارای ثابت کننده خارجی را بالاتر از سطح بدن قرار دهید. برای این منظور میتوانید در هنگام استراحت بالشی زیر دست خود قرار دهید.
- گچ را خشک و تمیز نگه دارید و قبل از حمام کردن روی گچ را با 2 پلاستیک یا کیسه پلاستیکی ضد آب بپوشانید.
- پوست لبههای گچ را به دقت از نظر هرگونه قرمزی بررسی کنید. زیر قسمتهای لبه را با یک پارچه نرم یا پنبه بپوشانید. هرگز پوست زیر گچ را با پماد، کرم، لوسیون و یا هر ماده دیگری چرب نکنید.
- پوست زیر گچ را نخارانید. هرگز وسیلهای مانند مداد یا … را برای خاراندن پوست زیر گچ وارد نکنید.
- به منظور کاهش درد و تورم قسمتهای اطراف گچ میتوانید از کیسه یخ (کمپرس سرد) استفاده کنید.
- با نظر پزشک تمریناتی به منظور حفظ قدرت و انعطاف پذیری دست و بازوی خود انجام دهید.
- اگر زخمی دارید که نیاز به پانسمان دارد آن را به روش استریل و در مراکز درمانی و توسط افراد آگاه تعویض کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- در صورت شكسته شدن یا ترک خوردن و شل شدن قالب گچ به پزشك مراجعه کنید.
- درد شدید در اندامهای صدمه دیده که با ضد دردهای معمولی تسکین نیابد.
- گزگز و مور مور انتهای اندام مبتلا
- سردی، رنگ پریدگی و یا کبودی انگشتان در انتهای عضو گچ گرفته شده
- هرگونه ترک، شکستگی یا نرمی در گچ
- افزایش ورم انگشتان دست حتی پس از قراردادن عضو گچ گرفته بالاتر از قلب
- بوی غیرطبیعی یا نامطبوع و یا ترشح از گچ
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی