مدیریت بیماری
برداشتن تومور مثانه از طریق پیشابراه
مثانه یک عضو عضلانی تو خالی و بالون مانند است که در داخل لگن قرار گرفته و ادرار را در خود ذخیره میکند. مثانه توسط دو لوله به نام حالب به کلیهها متصل است. مثانه توسط یک لوله به نام مجرای ادرار به خارج از بدن وصل میشود و از طریق آن محتویات خود را خالی میکند. در خانمها مجرای ادرار کوتاه بوده و در قسمت بالای واژن یا مهبل به بیرون باز میشود. در مردان مجرای ادرار از وسط پروستات عبور کرده و به بیرون متصل میشود.
داخل مثانه از یک پوشش خاص ضد ادرار مفروش شده است که این پوشش اجازه عبور ادرار به داخل جدار مثانه را نمیدهد. بیش از ۹۰ درصد سرطانهای مثانه از پوشش داخلی آن منشاء میگیرند. تومور مثانه در واقع رشد غیرطبیعی سلولهای مثانه است که به صورت مهاجم و غیر مهاجم یا سطحی و عمقی ایجاد میشود.
برداشتن تومور مثانه از طریق پیشابراه، رایج ترین درمان اولیه در سرطان مثانه غیر تهاجمیبه ماهیچههای مثانه میباشد. حدود ۷۰% از افرادی که با سرطان مثانه مراجعه میکنند تنها لایه سطحی مثانه آنها درگیر است و درگیری عضلات مثانه در آنها مشاهده نمیشود. هدف از انجام این روش جراحی برداشتن نواحی غیرطبیعی و درگیر میباشد.
دلایل انجام
از علل انجام این روش جلوگیری از عود بیشتر بیماری و پخش شدن تومور در سایر قسمتهای بدن است. همچنین انجام این روش کمک میکند که عوارض ناشی از وجود تومور به حداقل ممکن برسد.
عوارض احتمالی
به دنبال برداشتن تومور مثانه عوارض زیر در بیمار ممکن است بروز نماید:
- عود مجدد سرطان مثانه
- خونریزی و علائم خفیف تحریکی بعد ازعمل
- پارگی مثانه
روش انجام
در روش برش از طريق پيشابراه، پزشک یک سیستوسکوپ را از طریق پیشابراه وارد مثانه کرده و داخل مثانه را میبیند و نواحی که به نظر درگیر هستند را میتراشد. سیستوسکوپ یک لوله باریک و بلند است که دارای چراغ و دوربین است. ممکن است لازم باشد برای انجام این عمل، بیمار در بیمارستان بستری شده و نیاز به بیهوشی عمومی یا بیحسی کمری داشته باشد. اغلب موارد بیمار باید تا چند روز بعد از جراحی سوند ادراری داشته باشد.
گاهی در بیمارانی که تومورهای مهاجمتری دارند، بعد از چند هفته از جراحی اولیه، دوباره این روش جراحی را انجام میدهند تا مطمئن شوند توموری حین جراحی اولیه باقی نمانده است، درصورتی که ناحیه درگیر جدیدی مشاهده شود آن را بر میدارند. اگر هیچ مشکلی حین درمان دوم مشاهده نشود، درمان تکمیلی را شروع میکنند.
درمان تکمیلی
در ۵۰% بیمارانی که کل تومور با استفاده از این روش برداشته شده است، بعد از حدود ۱۲ ماه عود مشاهده شده است. به دلیل همین احتمال زیاد عود، معمولاً یک درمان تکمیلی هم پیشنهاد میشود. برای این گروه یک جلسه شیمیدرمانی داخل مثانهای در حین اولین جراحی تومور از راه مثانه تجویز میشود.
این کار معمولاً با استفاده از یک سوند یا لوله انعطافپذیری که از طریق مجرای ادراری عبور داده میشود، انجام میشود. داروی شیمیدرمانی سلولهای سرطانی را تخریب و مانع از پدیدار شدن مجدد آنها و تشکیل تومورهای جدید میشود.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری، سابقه حساسیت (دارویی، غذایی ) پرستار و پزشک معالج و متخصص بیهوشی را در جریان امر قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید که تحت درمان هستید، به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع و داروهای جدید جایگزین شود.
- شب قبل از عمل، شام سبک مثل سوپ یا سالاد بخورید. بعد از نیمه شب و صبح قبل از عمل، از خوردن و آشامیدن اجتناب کنید. حتی چای، قهوه و آب هم ننوشید.
- از روز قبل از عمل مصرف شير، حبوبات، سبزيجات و غذاهای نفاخ ممنوع میباشد.
- قبل از انتقال به اتاق عمل، مثانه (ادرار) را تخلیه نمایید.
- ممکن است برای شما سوند ادراری تعبیه شود.
- موهای زائد محل پیشابراه را تمیز نمایید.
- کلیه داروهای مربوط به بيماری قلبی، فشار خون و آسم و غيره را حتماً صبح روز عمل همراه با مقدار اندکی آب ميل کنيد.
- قبل از رفتن به اتاق عمل زیور آلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را خارج کنید.
- کلیه لباسها (لباس زیر، جوراب و …) را در آورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- قبل از رفتن به اتاق عمل برای شما سرم وصل شده و برای پیشگیری از عفونت طبق دستور پزشک آنتی بیوتیک تزریق میشود.
- عمل شما تحت بیهوشی عمومی یا بیحسی نخاعی انجام میشود.
- اگر در هفته قبل از عمل جراحی نیاز به مسکن خفیف داشتید، به جای استفاده از آسپرین، ایبوپروفن و یا ناپروکسن از استامینوفن استفاده کنید. از داروهای حاوی آسپرین مثل داروهای سرماخوردگی بدون نسخه اجتناب کنید. این کار از خونریزی اضافی شما در طول عمل جلوگیری میکند.
- اگر به دلیل یک مشکل پزشکی روزانه آسپرین مصرف میکنید، از پزشک خود درباره لزوم قطع مصرف آن قبل از عمل جراحی سوال کنید.
- از مصرف سیگار و دخانیات در چند ماه قبل و بعد از عمل جراحی اجتناب کنید.
- چند ساعت پس از عمل برداشتن تومور از طریق پیشابراه به دستور پزشک باید ناشتا باقی بمانید سپس رژیم مایعات در حد ظرفیت بدن شما شروع میشود.
- در صورت داشتن تهوع و استفراغ از مصرف مواد غذایی خودداری نمایید.
- سادهترین راه پیشگیری عفونتهای ادراری مصرف مایعات است لذا روزانه 8 لیوان آب مصرف کنید.
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج شده و راه بروید.
- پس از هوشیار شدن ابتدا بنشینید، سپس پاهای خود را از لبه تخت آویزان کنید. در صورت نداشتن سرگیجه و تاری دید و … از تخت خارج شوید. دقت کنید حتما پرستار بخش را در زمان خارج شدن از تخت مطلع فرمایید تا در کنار شما باشد.
- شب اول را استراحت نمایید از روز بعد شروع به ورزش و تحرک نمایید.
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع دهید تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام گیرد.
- در صورتی که درد مقاوم باشد و با مسکن تسکین پیدا نکرد به پزشک خود اطلاع دهید.
- از دستکاری سرمها و رابطهای متصل به خود خودداری کنید.
- داروها طبق تجویز پزشک و در فواصل مشخص توسط پرستار برای شما اجرا خواهد شد.
- در صورت کاهش برون ده ادراری پرستار را مطلع کنید.
- ممکن است در ادرار خون داشته باشید این مسئله در مورد تمام بیماران مورد انتظار است.
- وجود خون در ادرار، تهوع و استفراغ، سوزش، تکرر و تأخیر ادراری را به پزشک اطلاع دهید.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- جهت پیشگیری از یبوست از رژیم پرفیبر مانند میوهها، سبزیجات و مایعات فراوان استفاده کنید.
- فراموش نکنید که تهیه انواع غذاهای مورد علاقه، در افزایش میل بیماران به خوردن موثر میباشد.
- از نوشیدنیهای مناسب آب، چای کمرنگ تازه دم، لیموترش، لیموشیرین، پرتقال و سایر مرکبات به غیر از گریپ فروت استفاده کنید.
- مصرف نوشابههای کافئیندار، چای پررنگ و نوشابههای گازدار را محدود کنید.
- از مصرف غذاهای حاوی نمک زیاد خودداری شود.
- ورزشهای سبک در فضای باز مانند قدم زدن و دوچرخه سواری مفيد است.
- از فعاليتهای سنگين و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
- در صورتی که با سوند ادراری مرخص میشوید مراقب باشید سوند کشیده نشود، از خارج کردن سوند بدون اجازه پزشک خودداری کنید، شستن سوند با آب و صابون زمان دستشویی اشکالی ندارد.
- از پزشک بخواهید که لیستی از داروهایی که نباید در این دوران مصرف کنید، را به شما بدهد.
- به مدت یک تا دو هفته بعد از عمل خون در ادرار دیده می شود، نگران نباشید و کافی است مایعات بیشتر مصرف کنید و به پزشک خود اطلاع دهید.
- ممکن است مجددا نیاز به انجام عمل جراحی داشته باشید.
- با پزشک خود در مورد ادامه درمان همکاری لازم را داشته باشید و درمان خود را تکمیل کنید.
- مصرف دخانیات، سیگار و الکل را محدود کنید.
- حدود یک هفته پس از عمل جراحی به پزشک خود مراجعه کنید تا با بررسی، نتیجه کار مشخص شود.
- داروهای تجویز شده را دقیقاً طبق دستور پزشک و در فواصل منظم مصرف کنید، از قطع خودسرانه دارو بدون اجازه پزشک خودداری کنید.
- ممکن است درجات متفاوتی از درد داشته باشید. شما میتوانید با مشورت پزشک از انواع مسکنها استفاده کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- در صورت درد شدید، تب یا خونریزی شدید ادراری، احتباس ادراری و کاهش ادرار
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی