لوچی (استرابیسم) حالتی است که در آن چشم‌ها در وضعیت ناهمگونی نسبت به یکدیگر قرار دارند و هر چشم نشان‌دهنده‌ی جهتی مختلف است. لوچی در هر سنی ممکن‌است اتفاق بیفتد، اما در نوزادان و کودکان رایج‌تر است. میزان شیوع این بیماری در دختران و پسران به یک اندازه است.

لوچی ممکن‌است به صورت همیشگی باشد یا بعضی اوقات (موقتی) اتفاق بیفتد. نوع موقتی آن نیز ممکن‌است در اواخر روز که ماهیچه‌های چشم خسته شده‌اند اتفاق بیفتد. والدین ممکن‌است که در ماه‌های اول زندگی نوزاد به دفعات، مخصوصاً زمانی که نوزاد خسته است لوچی موقتی را مشاهده کنند. اما در اکثر مواقع این حالات به خاطر این‌که نوزاد هنوز در حال یادگیری تمرکز و حرکت دادن چشم‌هایش با یکدیگر است، اتفاق می‌افتد و در بیشتر نوزادان وقتی به 3 ماهگی می‌رسند به طور کامل خوب می‌شود.

لوچی (استرابیسم) براساس ناهماهنگی چشم‌ها دسته‌بندی می‌شود. هنگامی که یک چشم مستقیم را نگاه می‌کند و چشم دیگر به سمت بینی باشد ایزوتراپیا، اگر چشم به سمت گوش باشد اگزوتراپیا، اگر چشم به سمت پایین باشد هیپوتراپیا و اگر چشم دیگر به سمت بالا باشد هایپرتراپیا نامیده می‌شود.

• لوچی (استرابیسم) نوزادی: این نوع درهنگام تولد نوزاد یا شش ماه اول زندگی شکل می‌گیرد و اغلب در کودکانی که دارای سابقه خانوادگی این بیماری هستند مشاهده می‌شود. در کودکانی که اختلالات مغزی و هیدروسفال مغزی (وجود مایع در مغز) دارند نیز به وجود می‌آید.
• لوچی (استرابیسم) کاذب: در بیشتر نوزادان به خاطر بینی پهن و عریض و چین پوستی داخلی پلک به نظر می‌رسد که چشم‌ها ناهماهنگ هستند و والدین گمان می‌کنند که نوزاد دچار لوچی است. معمولاً این حالت با بزرگ‌شدن نوزاد و تغییر حالت صورت بهبود می‌یابد اما تشخیص لوچی کاذب و یا واقعی توسط چشم پزشک انجام می‌شود.
• لوچی (استرابیسم) تطابقی: در این نوع هر دو چشم باهم به سمت داخل است. لوچی تطابقی بیشتر در کودکانی که دچار دوربینی هستند اتفاق می‌افتد، چون به چشمان خود فشار زیادی برای دیدن اشیا نزدیک وارد می‌کنند. زمانی که والدین متوجه شوند که چشمان کودک در حال حرکت است، مخصوصاً زمانی که به اشیاء نزدیک توجه می‌کنند، حتماً باید به چشم پزشک مراجعه کنند. لوچی (استرابیسم) تطابقی بیشتر در سنین 2 تا 3 سالگی اتفاق می‌افتد. سابقه‌ی خانوادگی نیز در بروز این بیماری تأثیر دارد.

لوچی (استرابیسم) ممکن‌است به اشتباه تنبلی چشم نامیده شود. با این حال لوچی می‌تواند منجر به تنبلی چشم شود. هنگامی که چشم‌ها هماهنگ نباشند، دو تصویر متفاوت به مغز می‌رسد و چون مغز در کودکان هنوز رشد کامل نداشته است، برای جلوگیری از دوبینی قادر است تنها تصویری را که از چشم سالم دریافت کرده است، تشخیص دهد و بنابراین چشم دیگر مدام سرکوب می‌شود. در این حالت چشم سرکوب شده تنبل می‌شود که با تشخیص پزشک، چشم سالم مدتی بسته می‌شود تا تنها چشم تنبل کار کند.

علائم و نشانه‌ها

• چشم‌های ناهمگون
• چشمک‌زدن یا خارش‌مکرر به خصوص در نور آفتاب
• چرخش سر برای مشاهده‌ی اشیاء حتی اگر آن شیء روبه‌روی شخص قرار داشته باشد.
• درک عمق اشتباه
• دوبینی (بیشتر در بزرگسالان)
• چشم‌هایی که با یکدیگر حرکت نمی‌کنند.

علل شایع

• دیواره خارجی هر چشمی، شش عضله دارد که کنترل حرکات چشم توسط این عضلات انجام می‌شود. در هر چشم، حرکت چشم‌ها به سمت راست یا چپ توسط دو عضله انجام می‌شود. حرکت چشم‌ها به سمت بالا و پایین و یا کنترل حرکات مورب چشم توسط شش عضله دیگر انجام می‌شوند. برای تمرکز و دید بهتر لازم است که عضلات یک چشم با یکدیگر و باعضلات چشم دیگر همکاری داشته باشند. هر گونه ناهماهنگی و ایجاد اختلال در این عضلات می‌تواند منجر به لوچی (استرابیسم) شود.

• نقش کنترل مغز بر عضلات چشم از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. بنابراین هرگونه مشکل مغزی از جمله: فلج مغزی، عقب افتادگی مغزی، هیدروسفالی (وجود مایع در مغز) و تومورهای مغزی می‌توانند منجر به این بیماری شوند.
• هر عاملی که موجب کاهش بینایی شود، باعث فشارآوردن بیش از حد به چشم‌ها می‌شود مانند: عیب انکساری، آب‌مروارید، صدمات چشمی، دوربینی و ….

عوارض احتمالی

چشم‌ها در ارتباط برقرار کردن با دیگران نقش به سزایی دارند. عدم درمان لوچی (استرابیسم) باعث کاهش اعتماد به‌نفس و حس سرخوردگی در افراد می‌شود و درنهایت فرد منزوی و گوشه‌گیر می‌شود. از دیگر عوارض احتمالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش دید
• دوبینی آزاردهنده
• کاهش فعالیت‌های اجتماعی به علت کم‌شدن اعتماد به‌نفس

تشخیص

تشخیص توسط پزشک با اخذ شرح حال درباره‌ی سابقه پزشکی انجام می‌شود. در مرحله‌ی بعد پزشک هر چشم را آزمایش می‌کند تا متوجه شود که فرد با هر چشم چگونه می‌بیند. پزشک تطابق چشم‌های فرد را ارزیابی می‌کند تا نشانه‌هایی از عدم ‌هماهنگی حرکت چشم‌ها بیابد.

در نوزادن وکودکان که توانایی هماهنگی محدود است، پزشک هماهنگی را با مقایسه کردن موقعیت بازتاب نور از هر چشم امتحان خواهد کرد. پزشک با این روش نمی‌تواند لوچی (استرابیسم) موقتی را تشخیص دهد مگر این‌که بیماری در زمان انجام آزمایش اتفاق بیفتد.

در بچه‌هایی که توانایی همکاری با چشم‌پزشک را دارند، تشخیص بیماری موقت یا دائمی با استفاده از روش دیگری انجام می‌شود که طی آن کودک به یک شیء خیره نگاه می‌کند و پزشک واکنش هر چشم را مشاهده می‌کند.

درمان

لوچی (استرابیسم) را نمی‌توان پیشگیری کرد، با این وجود اگر این مشکل در همان اوایل تشخیص داده شود و به درستی درمان شود، می‌توان از عوارض آن جلوگیری کرد. درمان قبل از سن 6 سالگی و به ویژه قبل از 2 سالگی بهترین نتایج را به همراه دارد. تمامی کودکان باید قبل از 6 ماهگی، بین سنین 3 تا 5 سالگی و دوران پیش‌دبستانی به طور منظم معاینه شوند، به خصوص اگر سابقه‌ی خانوادگی این بیماری را داشته باشند.

در صورت تشخیص، درمان انجام می‌شود. هدف از درمان حفظ و یا برگرداندن عملکرد بینایی تا حدامکان می‌باشد. چگونگی درمان بستگی به نوع و علت بیماری دارد.

در صورتی که فرد مبتلا به تنبلی چشم باشد از نوعی عینک برای درمان چشم ضعیف استفاده می‌شود یا این‌که چشم سالم بسته می‌شود تا کودک مجبور به استفاده از چشم تنبل شود. در حین این درمان برای تمیز نگه‌داشتن چشم از قطره چشمی استفاده می‌شود. همچنین تمریناتی برای تقویت عضلات چشم تجویز می‌شود تا ارتباط بین چشم و مغز تقویت شود.

در انواع دیگر بیماری، بسته به نوع آن، عضلات چشم ممکن‌است کوتاه یا به طور کامل قطع شوند و محل قرارگیری آن‌ها تغییر کند. قرمز بودن قسمت سفید چشم بعد از جراحی کاملاً طبیعی است و معمولاً بعد از چندین هفته ناپدید می‌شود. درد ناشی از خراشیدگی چشم‌ها نیز پس از چند روز بهبود می‌یابد.