دستگاه ادراری از كليه‌ها كه ادرار را ترشح می‌كنند شروع می‌شود. لوله‌هايی كه حالب خوانده می‌شوند ادرار را از کلیه به سمت مثانه هدایت می‌کنند. ادرار در مثانه جمع شده و سپس از لوله كوتاهی به نام پيشابراه ادرار به خارج از بدن منتقل می‌شود.

درد کلیه (کوليک کليوی) به دردی گفته می‌شود که به دنبال انسداد حالب‌ها، اسپاسم و گرفتگی حالب در اطراف سنگ ایجاد شده، پديد می‌آيد. لذا کوليک حالب واژه دقيق‌تری برای توصيف اين حالت است. به طور کلی، کلیه درد معمولا دردی عمیق است و زیر دنده‌ها احساس می‌شود در حالی که درد عضلانی که معمولا به علت آسیب به کمر ایجاد می‌شود، در قسمت‌های پایین‌تر احساس می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

بسته به علت درد، افراد ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• درد ناشی از سنگ سيستم ادراری معمولا شديدترين دردی است که فرد در طول زندگی تجربه کرده است و معمولا به صورت حاد آغاز می‌شود. محل درد ارتباط مستقيمی ‌با محل سنگ ندارد و ممکن است درد در محل تحتانی شکم، کشاله ران و يا بيضه‌ها حس شود يا انتشار يابد.

همچنین ممکن است این علائم در فرد ایجاد شود:

• تب
• سوزش ادرار
• خون در ادرار
• حالت تهوع و استفراغ
• سرگیجه
• یبوست یا اسهال
• جوش‌های پوستی
• خستگی و لرز
• بوی بد دهان

علل شایع

درد کلیه خود یک علامت است که ممکن است به دلیل مشکلات و بیماری‌های کلیوی و یا ساختار مرتبط با آن، از جمله حالب یا مثانه اتفاق بیفتد. از جمله عللی که باعث درد کلیوی می‌شوند، می‌توان به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:

• ‌شايع‌ترين علت اين درد سنگ‌ها هستند.
• لخته‌های خون ناشی از خونريزی در مجاری بالاتر
• مواد مخدر یا سمومی که به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند.
• بيماری‌های زمينه‌ای مانند بيماری‌های استخوانی، روده‌ای، ديابت، نقرس و …
• سابقه اعمال جراحی، سابقه مصرف داروها و سابقه خانوادگی سنگ‌های ادراری
• بیماری کلیه پلی‌کیستیک

عوارض احتمالی

ناراحتی‌های ایجاد شده ناشی از درد کلیوی و همچنین ناتوانی فرد در انجام درست فعالیت‌های روزانه به دلیل وجود درد، از مشکلات ناشی از این بیماری می‌باشند.

تشخیص

پزشک جهت تشخیص ابتدا شرح‌حال بیمار را گرفته و معاینات بدنی را انجام می‌دهد. همچنین به منظور تشخیص دقیق از اقدامات زیر استفاده می‌نماید:

• آزمایش‌های ادرار و خون
• در صورت لزوم انجام سی تی اسکن یا سونوگرافی جهت عکس‌برداری از کلیه
• سایر اقداماتی که پزشک با صلاحدید خود درخواست می‌کند.

درمان

با توجه به شدت بیماری پزشک اقدامات درمانی زیر را جهت بیمار برنامه‌ریزی می‌نماید:

• مصرف داروهای مسکن
• نوشيدن مقادير فراوان آب، در صورتی که تهوع و استفراغ وجود داشته باشد. مایع درمانی وریدی یا سرم درمانی شروع می‌شود.
• جمع‌آوری ادرار 24 ساعته برای بررسی سنگ از نظر نوع، ترکيب و علل زمينه‌ای تشکيل سنگ
• اگر درد خيلی شديد باشد، احتمالاً سنگ، مجرای ادراری بيمار را مسدود کرده يا اين‌که سنگ با يک عفونت ادراری همزمان شده است. در اين حالت از درمان‌های زیر استفاده می‌شود:
• سنگ‌شکن از امواج صوتی استفاده می‌کند که به راحتی از بافت‌های بدن می‌گذرد و دارای قدرت کافی برای شکستن سنگ کليه است. در اين روش، سنگ‌ها به قطعات ريز شکسته و همراه با ادرار از مجاری ادراری دفع می‌شوند. اين امواج بی‌خطرند و بيمار، آن‌ها را حس نمی‌کند.
• خارج کردن يا خرد کردن سنگ از طريق پوست: اگر سنگ‌شکن کارساز نباشد يا سنگ خيلی بزرگ باشد، از اين روش استفاده می‌شود. در اين روش، لوله نازکی به نام نفروسکوپ از طريق برش کوچکی که در ناحيه پشت بيمار ايجاد شده وارد کليه می‌شود. سپس با استفاده از آن، سنگ را خرد می‌کنند و سپس خارج می‌سازند.
• يورتروسکوپی: جراح در اين روش، لوله تلسکوپ نازکی را به نام يوتروسکوپ از طريق مجرای ادراری به محل استقرار سنگ هدايت می‌کند و می‌کوشد تا با بهره‌گيری از اين ابزار دقيق، سنگ را به طور کامل خارج سازد يا برای راحتی کار، ابتدا آن را با استفاده از امواج فراصوت، توسط ليزر شکسته و سپس خارج کند.

• جراحی باز: جراح در اين روش، برشی را در پهلوی بيمار ايجاد می‌کند و از اين طريق با دسترسی به کليه‌ها اقدام به خارج ساختن سنگ می‌نمايد. اين، آخرين گزينه برای درمان سنگ‌ است و در موارد معدودی مورد استفاده قرار می‌گيرد.