مدیریت بیماری
ناخنک
ناخنک، یک بافت گوشتی است که از سفیدی چشم (ملتحمه) تا روی قسمت سیاهی چشم (قرنیه) کشیده میشود و روی ملتحمه همانند یک نقطه یا برآمدگی زرد رنگ حاوی رگهای خونی قابل مشاهده است که اغلب حاصل تهنشین شدن چربی، پروتئین و کلیسم میباشد.
ناخنک معمولاً در گوشه چشم از سمت بینی ظاهر میشود و ممکناست یک یا هر دو چشم را درگیر کند. ممکناست کوچک باشد یا اینکه به مرور زمان به اندازهای بزرگ شود که بخشی از قرنیه را پوشش دهد. وقتی این اتفاق بیفتد، میتواند بینایی را تحتتأثیر قرار دهد.
علائم و نشانهها
بیماری ناخنک چشم همیشه با علائم ظاهر نخواهد شد. علامت اصلی آن وجود یک بافت سفید رنگ بدون درد حاوی رگهای خونی، در قسمت سفیدی چشم است که به سمت داخل یا خارج از لبهی قرنیه قرار دارد.
علائم شایع دیگر عبارتند از:
- قرمزی و تورم سفیدی چشم، که اغلب به علت رشد ناخنک میباشد.
- یک نقطه زرد یا حالت برآمدگی بر روی سفیدی چشم
- خشکی، خارش و سوزش چشم یا حسی شبیه به اینکه شن و ماسه درون چشم است.
- تاری دید
علل شایع
علت دقیق این بیماری هنوز ناشناخته است. اما ممکناست دلایل زیر سبب ایجاد ناخنک شود:
- خشکی چشم
- قرارگرفتن در معرض باد
- قرارگرفتن در معرض گرد و غبار
- قرارگرفتن زیاد در معرض نور ماوراء بنفش (UV) خورشید
بنابراین ناخنک در افرادی که خیلی زیاد در معرض تابش نور خورشید و باد قرار دارند مانند افرادی که در خارج از منزل کار میکنند، بیشتر است. کشاورزان، ماهیگیران و افرادی که در نزدیکی استوا زندگی میکنند، اغلب بیشتر در معرض خطر ابتلا به ناخنک قرار دارند. احتمال ابتلای کودکان به ناخنک بسیار کم است.
عوارض احتمالی
- التهاب مداوم چشم سبب میشود که ناخنک رشد کند و به قرنیه برسد.
- ممکناست که بعد از عمل جراحی و برداشتن ناخنک، باز هم بیماری بازگردد.
تشخیص
تشخیص بیماری ناخنک چشم کار سادهای است. پزشک چشم ممکن است براساس معاینه چشم با استفاده از لامپ مخصوص، این بیماری را تشخیص دهد. این لامپ به پزشک اجازه میدهد تا با کمک بزرگنمایی و روشنایی روشن چشم را به خوبی معاینه کرده و هر گونه جسم خارجی در داخل آن را تشخیص دهد. اگر پزشک برای تشخیص دقیقتر نیاز به انجام آزمایشات اضافی داشته باشد، ممکن است از آزمایشات زیر استفاده کند:
- آزمایش دقت بینایی: این آزمایش شامل خواندن حروف روی نمودار چشم می شود.
- توپوگرافی قرنیه. این روش نقشه برداری پزشکی برای اندازهگیری تغییرات چشمی و میزان انحنای قرنیه فرد مبتلا است.
درمان
در بسیاری از موارد، لازم نیست که ناخنک درمان شود. با این حال، اگر وجود ناخنک درون چشم ناراحتکننده باشد یا بینایی را تحت تأثیر قرار داده باشد، ممکناست به درمان نیاز شود. عمل جراحی ناخنک بیشتر برای توقف رشد آن و به سبب زیبایی فیزیک چشم و دید بهتر انجام میشود.
روشهای درمانی ناخنک عبارتند از:
- استفاده از قطرههای چشمی: استفاده از قطرهها باعث روان شدن چشم میشود و تحریک ناخنک ناشی از خشکی چشم را از بین میبرد. قطرهها همچنین به خلاص شدن از احساس آزاردهندهی اینکه چیزی درون چشم است، کمک میکنند. اگر ناخنک، باعث قرمزی و تورم درون چشم شود، پزشک ممکناست قطره چشم استروئیدی (کورتون) را تجویز کند. معمولاً قطره چشم میتواند هر گونه ناراحتی ناشی از ناخنک را کاهش دهد. همچنین در مواردی که جراحی مورد نیاز نیست یا توصیه نمیشود، استفاده از قطره چشمی بهترین گزینه است.
- اگر ناخنک به اندازهای بزرگ باشد که سبب ایجاد مشکل شود، چشمپزشک احتمالاً عمل جراحی را برای برداشتن آن توصیه میکند. هنگامی که ناخنک برداشته شود، جراح ممکناست یک تکه نازک از بافت طبیعی را در ناحیه آسیب دیده پیوند دهد. این روش باعث کاهش احتمال رشد دوباره ناخنک میشود.
بهترین راه برای جلوگیری از بازگشت دوباره این بیماری مراقبت از چشم در برابر نور خورشید ، گردوغبار و خشک شدن چشم است. افرادی که مستعد ناخنک هستند یا عمل جراحی انجام دادهاند، بهتر است که تا حد امکان از انجام فعالیتهایی که در زیر نور آفتاب یا در معرض گرد و غبار است، اجتناب کنند.
نکاتی که لازم است حین بستری در بیمارستان رعایت نمائید.
- شب قبل از عمل، شام سوپ (غذای سبک) میل کرده و از نیمه شب ناشتا باشید.
- قطرهها و داروهای شب قبل از عمل، توسط پرستار برای شما در فواصل مشخص استفاده میشود.
- مژه چشم، قبل از عمل باید کوتاه شود.
- قبل از انتقال به اتاق عمل باید، مثانه (ادرار) خود را تخلیه نمایید.
- قبل از رفتن به اتاق عمل باید زیور آلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را را از خود دور کنید.
- باید کلیه لباسهای خود را (لباس زیر، جوراب و…) را در آورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید.
- در صورت داشتن سابقه بیماری، سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان امر قرار دهید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید، به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع و داروهای جدید جایگزین شود.
- قبل از رفتن به اتاق عمل به شما سرم وصل میشود.
- بیحرکتی پس از عمل میتواند باعث رکود خون در پاها و افزایش احتمال عفونت ریهها گردد، لذا ورزشهای تنفسی (تنفس عمیق و سرفه) و چرخش پا را بلافاصله پس از عمل انجام دهید.
- عمل شما ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا بیحسی موضعی انجام شود.
- طبق دستور پزشک، رژیم مایعات را شروع کرده و در صورت عدم تحمل (حالت تهوع و استفراغ) به پرستار اطلاع دهید.
- اکثر بیماران بعد از اين نوع جراحی طي يك تا دو روز اول دچار حالت تهوع و استفراغ میوند، لذا دادن آب ميوههای شيرين و غذای كم در اين مدت توصيه میگردد.
- پس از شروع رژیم برای جلوگیری از یبوست و فشار بر بخیهها باید مایعات فراوان و غذاهای پرفیبر (میوهها) استفاده کنید.
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج شوید و راه بروید (استراحت نسبی).
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمایید، در صورت نداشتن سرگیجه و… با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- پس از عمل از انجام فعالیتهایی که باعث افزایش فشار داخل چشم میشود مانند زورزدن اجتناب کنید
- گاهي لازم است پس از عمل جراحي به مدت 24 الي 48 ساعت هر دو چشم بسته باشد، در اينصورت چشم سالم فقط در مواقع بسيار ضروری بايد بازگردد و در ساير مواقع هر دو چشم بايد بسته باشد . اين عمل به موفقيت عمل جراحي كمك خواهد نمود.
- شستن صورت روز بعد از عمل جراحی بلامانع است.
- به تنهایی از تخت خارج نشده و تیم پرستاری را مطلع نمایید.
- در چند روز اول با کوچکترین فشار، زخم ممکن است باز شود. بنابراین محافظ پلاستیکی را به خصوص هنگام خواب به چشم داشته باشید.
- بعد از چکاندن قطره حداقل یک دقیقه چشمها راببندید و از پلک زدنهای شدید خودداری کنید.
- در صورت داشتن سرگیجه، تهوع و استفراغ اطلاع دهید.
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع دهید تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- داروها و قطرههای چشمیطبق تجویز پزشک در فواصل مشخص توسط پرستار برای شما استفاده میشود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- در روزهای اول بعد از عمل از مصرف مواد غذایی که منجر به ایجاد نفخ میشوند پرهیز کرده و جهت پیشگیری از یبوست از سبزیجات و میوه و سالاد و… استفاده کنید
- در روزهای ابتدایی پس از عمل از فعالیتهایی که به صرف انرژی زیاد نیاز دارند، خودداری کنید.
- از بلند کردن اجسام سنگین و یا خم شدن بپرهیزید.
- از رانندگی کردن به مدت طولانی خودداری کنید.
- از رفتن به استخر و یا حمام با آب داغ اجتناب کنید.
- پس از جراحی، تا چندین روز چشم دردناک و حساس است .
- بخيه هاي چشم دو نوع میباشند: بخيههای عمقی، كه دائمی بوده و برداشته نمیشوند و بخيههای سطحی، كه اگر پس از 2 تا 3 هفته نيفتاده باشند توسط پزشك معالج برداشته میشوند.
- زمان حمام كردن را حتماً از پزشك خود سوال كنيد. معمولاً اگر عمل جراحي با عارضهای توام نباشد بعد از روز پنجم میتوانید حمام کنید.
- پانسمان روی چشم خود را مطابق با دستورالعمل پزشکتان تعویض کنید.
- چشمان خود را حتی پس از باز کردن بانداژ نمالید.
- مطابق با دستورالعمل پزشک پماد و قطرههای چشم خود را استفاده کنید.
- از عینک آفتابی مخصوصی که پزشک توصیه میکند، استفاده کنید.
- از قرار گرفتن در معرض گرد و غبار و یا آلودگی هوا دوری کنید.
- تا هفتهها پس از عمل باید چشم را در مقابل فشارهای خارجی حفظ نمایید.
- همچنين ممكن است پس از عمل، فرد نياز به عينك پيدا كند يا شماره عينك قبلی وي تغيير نمايد.
- جهت تسکین درد از داروی مسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده نمایید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک (مانند آنتیبیوتیک در ساعات معین) طبق دستور و تا اتمام کامل مصرف نمایید و از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید.
- در هر مراجعه داروها را با خود بیاورید یا نام آنها را به خاطر بسپارید.
- بهتر است قطره توسط فرد دیگری در چشم شما چکانده شود.
- در هنگام چکاندن قطره نباید نوک قطره چکان با سطح قرنیه، مژهها یا پلک تماس پیدا کند.
- در صورتیکه که بیش از یک نوع قطره استفاده میکنید قطره دوم حداقل 5دقیقه بعد از قطره اول ریخته شود.
- بعد از چکاندن قطره حداقل یک دقیقه چشمها را ببندید و از پلک زدنهای شدید خودداری کنید.
- دقت کنید برچسب روی قطرهها کنده نشود و هر قطره را پس از مصرف در جلد خود قرار دهید.
- سعی نمایید قطره باز شده را در حرارت عادی (25 درجه سانتیگراد) نگهداری نمایید و حداکثر تا 3 هفته پس از باز نمودن درپوش از آن استفاده کنید. از یخزدگی دارو یا قراردادن آن در گرمای شدید جلوگیری کنید.
مراجعه به پزشک
- در صورتی که تب دارید.
- درد چشمانتان بیشتر شده است.
- از چشمانتان چرک ترشح میشود.
- در صورت بروز علائم عفونت و یا موارد نگران کنندهی دیگر.