پیوند قلب، عملی است که در آن قلب بیمار با یک قلب اهدایی سالم تعویض می‌شود. زمانی از این روش جراحی استفاده می‌شود که داروها یا سایر جراحی‌ها در بیمار جوابگو نبوده و علائم آن بهبود نیابد. پیوند قلب یک جراحی وسیع است اما با رعایت دقیق مراقبت‌های بعد از عمل، شانس بهبود در آن زیاد است. پزشکان پیش از تصمیم گیری برای انجام عمل پیوند، بیمار را از خطرات احتمالی بعد از آن آگاه می‌کنند.

دلایل انجام

پیوند قلب زمانی انجام می‌شود که درمان‌های دیگر برای رفع مشکلات قلبی جوابگو نباشند و این مشکلات به نارسایی قلبی منجر شود. در بزرگسالان، نارسایی قلب می‌تواند ناشی از عواملی از جمله ضعف عضله قلب، مشکل در سرخرگ‌های کرونر، مشکلات مادرزادی قلبی و … باشد که لزوم انجام این جراحی را دو چندان می‌کند. در کودکان نارسایی قلب اغلب ناشی از نقص قلبی مادرزادی یا یک بیماری قلبی خاص است.

عوارض احتمالی

این جراحی به صورت عمل قلب باز انجام می‌شود و مانند هر عمل دیگری مشکلاتی به همراه دارد از جمله:

• خطر پس‌زدن پیوند: یکی از مهم‌ترین مشکلات این جراحی، امکان پس‌زدن پیوند است.
• خونریزی
• عفونت
• لخته شدن خون
• حمله قلبی
• سکته مغزی

آمادگی قبل از مداخله

اگر پزشک پیوند قلب را درمان مناسبی برای بیمار تشخیص دهد، بیمارباید به مرکز مخصوص پیوند قلب ارجاع داده می‌شود. در این مرکز پزشک آزمایش‌ها و معاینات جسمی دقیق‌تری را انجام می‌دهد و سلامت روحی و جسمی بیمار را ارزیابی می‌کند.

پیش از عمل موارد زیر باید بررسی شوند:

• آیا بیماری قلبی بیمار با پیوند قلب درمان می‌شود؟
• آیا از سایر روش‌های درمانی نیز می‌توان استفاده کرد؟
• آیا بیمار از نظر جسمی قادر به تحمل انجام این جراحی هست؟
• درصورتی‌که بیمارسیگار می‌کشد، آیا قادر است که مصرف سیگار را ترک کند؟
• آیا بیمار می‌تواند تمام برنامه‌ها و دستورالعمل‌های تعیین شده توسط پزشک را به دقت اجرا کند؟
• آیا خانواده و دوستان بیمار از او حمایت می‌کنند؟

پیش از عمل، پزشک منافع، مضرات و آنچه‌که از این جراحی انتظار می‌رود را به بیمار یادآوری خواهد کرد.

اگربیمار تمام شرایط لازم برای انجام عمل پیوند را داشته باشد، مرکز پیوند نام بیمار را در لیست انتظار پیوند قرارمی‌دهد. در مدتی که بیمار در لیست انتظار قراردارد، تیم پزشکی وضعیت بیمار را به دقت تحت نظارت قرار می‌دهند. پزشک ممکن است درمدتی که بیمار در لیست انتظار است، انجام برخی تمرینات بازتوانی قلبی را به بیمار توصیه کند. این‌گونه تمرینات سلامت بیمار را قبل و بعد از عمل تقویت می‌کند.

اگر یک قلب اهدایی تهیه شود موارد زیر بررسی می‌شوند از جمله:

• نوع گروه خونی بیمار و اهدا کننده قلب
• اندازه قلب اهدایی
• مطابقت داشتن سن فرد اهدا کننده و گیرنده

روش انجام

این عمل یک جراحی قلب باز است که چندین ساعت طول می‌کشد. اگر بیمار قبلاً نیز جراحی قلب دیگری داشته است، عمل پیچیده‌تر می‌شود و بیش‌تر طول می‌کشد. برای این جراحی بیمار تحت بی‌هوشی عمومی قرار می‌گیرد و در طول عمل به خواب می‌رود. جراح در طول عمل دستگاه قلبی- ریوی مصنوعی را به بیمار متصل می‌کند تا خون و اکسیژن در بدن جریان داشته باشد.

در این روش، جراح برشی در قفسه سینه بیمار ایجاد می‌کند. جراح برای دسترسی به قلب استخوان قفسه سینه را جدا کرده و دنده‌ها را باز می‌کند.

سپس قلب بیمار را خارج می‌کند و قلب اهدایی را در محل قرار می‌دهد و تمام رگ‌های اصلی خون را به قلب اهدایی متصل می‌کند. با بازسازی و جریان یافتن خون در قلب جدید، قلب شروع به تپیدن می‌کند. گاهی اوقات شوک الکتریکی (جریان ضفیف برق) برای به کار انداختن قلب اهدایی ضروری است.