مدیریت بیماری
درد قلبی
درد قفسه سینه انواع مختلفی دارد و از یک درد تیز تا یک درد مبهم تغییر میکند. درد قفسه سینه در ناحیه جلو قلبی و پشت استخوان جناغ و اندکی متمایل به چپ است، این درد گاهی به شانه، هر دو بازو (بیشتر بازوی چپ)، گردن، فک تحتانی و پشت منتشر میشود.

مشکلات زیادی میتوانند درد قفسه سینه را ایجاد کنند. تهدیدکنندهترین آنها مربوط به بیماریهای قلب و ریهها است. از آنجا که علت دقیق درد قفسه سینه بهراحتی قابل شناسایی نیست، با احساس درد سینه باید سریع به پزشک مراجعه کرد.
علائم و نشانهها
بیماریهای بسیار زیادی میتوانند باعث درد قفسه سینه شوند. در بسیاری از موارد، علت زمینهای هیچ ربطی به قلب ندارد. هرچند، بدون معاینه پزشک تشخیص سخت است.
- درد قفسه سینه مربوط به قلب

اگرچه درد قفسه سینه به بیماریهای قلبی نسبت داده میشود، بسیاری از افراد مبتلا به بیماری قلبی اظهار میکنند که ناراحتی مبهمی را تجربه میکنند که لفظ “درد” برای توصیف آن کافی نیست. به طورکلی، ناراحتی قفسه سینه به دنبال حمله قلبی به صورت زیر بیان میشود و یا با یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر همراه است:
- فشار، سنگینی یا تنگی قفسه سینه
- دردی شبیه به فشردن که به کمر، گردن، فک، شانهها و بازوها منتشر میشود.
- دردی که بیش از چند دقیقه طول میکشد، با انجام فعالیت بدتر میشود، از بین میرود و دوباره ظاهر میشود و یا دارای شدت متفاوتی است. درد دارای شدت خفیف تا متوسط است، مدت درد کمتر از 5 دقیقه میباشد البته در آنژین ناپایدار ممکن است 15 تا 20 دقیقه طول بکشد.
- تنگی نفس
- عرق سرد
- سرگیجه یا ضعف
- تهوع یا استفراغ
- رنگ پریدگی
- تپش قلب
- سوء هاضمه
انواع دیگر درد قفسه سینه
تشخیص درد فقسه سینه به دلیل مشکل قلبی از دیگر انواع دردهای قفسه سینه کارمشکلی است. با این حال، درد قفسه سینه نامرتبط با مشکل قلبی اغلب با موارد زیر همراه است:
- احساس ترش کردن یا احساس برگشت دوباره موادغذایی به دهان
- مشکل در بلع (قورت دادن)
- دردی که با تغییر موقعیت بدن بهتر یا بدتر میشود.
- دردی که با تنفس عمیق یا سرفه تشدید میشود.
- حساسیت در هنگام وارد کردن فشار به قفسه سینه
علل شایع
علل مربوط به قلب
- حمله قلبی
وجود لخته خون درسرخرگهای کرونر قلب که مانع جریان خون به عضله قلب میشود و با درد قفسه سینه همراه است.
- آنژین
پلاکهای ضخیم (رسوب چربی در رگها) میتوانند به تدریج در دیواره سرخرگها تشکیل شوند. این پلاکها سرخرگها را تنگ کرده و سبب خونرسانی ناکافی به بافت قلب میشود.

- دیسکسیون آئورت
این بیماری تهدید کننده زندگی، سرخرگهای اصلی قلب را تحتتأثیر قرار میدهد. اگر لایههای درونی این رگهای خونی از هم جدا شوند، خون بین لایهها نفوذ کرده و باعث پارگی آئورت میشود.

- پریکاردیت
التهاب کیسه اطراف قلب معمولاً درد تیز و برنده دارد و هنگامیکه در حالت درازکش تنفس انجام میشود، این درد بدتر میشود.

علل مربوط به دستگاه گوارش
- سوزش سر دل
این احساس دردناک و سوزش در پشت استخوان سینه زمانی رخ میدهد که اسید معده به مری برمیگردد.
- اختلالات بلع
اختلالات مری باعث دشواری و حتی درد قفسه سینه درهنگام قورت دادن غذا میشود.
- مشکلات کیسه صفرا یا لوزالمعده
سنگ کیسه صفرا یا التهاب کیسه صفرا یا لوزالمعده باعث درد شکم شده و به قفسه سینه انتشار مییابد.
علل مربوط به عضله و استخوان
- عفونت غضروف متصل به دنده
در این وضعیت، غضروف قفسه سینه، بهویژه غضروفی که دندهها را به سینه متصل میکند، ملتهب و دردناک میشود.
- درد عضلات
بیماریهای درد مزمن، مانند دردهای عضلانی، باعث درد قفسه سینه مداوم میشوند.
- دنده آسیبدیده
دنده ضربدیده یا شکسته میتواند باعث درد قفسه سینه شود.
علل مربوط به ریه
- آمبولی ریوی
زمانی است که یک لخته خون وارد سرخرگ ریوی شده و باعث بسته شدن جریان خون در ریه میشود.

- التهاب غشاء ریه
این التهاب باعث درد قفسه سینه میشود که با تنفس یا سرفه بدتر میشود.
- جمع شدن ریه
درد قفسه سینه مرتبط با جمع شدگی ریه معمولاً به طور ناگهانی شروع شده و چند ساعت طول میکشد. جمع شدن ریه زمانی رخ میدهد که هوا به فضای بین ریه و دنده نشت میکند.

- فشارخون ریوی بالا
فشارخون بالا درسرخرگهای حامل خون به ریهها، میتواند باعث درد قفسه سینه شود.
علل دیگر
- حمله هراس یا وحشت زدگی
دورههای ترس شدید همراه با درد قفسه سینه، ضربان سریع قلب، تنفس سریع، تعریق شدید، تنگی نفس، تهوع، سرگیجه و ترس از مردن، نشانهایی از حمله هراس هستند.
- زونا
فعال شدن مجدد ویروس آبله مرغان میتواند باعث درد و تاول در کمر و دیواره قفسه سینه و درد قفسه سینه شود.

تشخیص
درد قفسه سینه همیشه ازعلائم حمله قلبی نیست. اما این چیزی است که پزشک اورژانس باید آن را تشخیص دهد. زیرا این درد میتواند تهدید کنندهی زندگی باشد. همچنین، برای تشخیص علت درد باید به شرایط تهدید کنندهی زندگی مرتبط با ریه مانند جمع شدگی ریه یا وجود لخته در ریه هم فکرکرد.
روشهای تشخیصی بررسی علت درد قفسه سینه
- گرفتن نوار قلب( الکتروکاردیوگرافی)
از طریق سیمهای متصل به پوست، فعالیت الکتریکی قلب ثبت میشود. از آنجا که عضله قلب آسیب دیده امواج الکتریکی را هدایت نمیکند، نوار قلب میتواند وقوع یا وجود حمله قلبی را نشان دهد.

- آزمایش خون
برای بررسی افزایش سطح آنزیمهای خاص موجود در عضله قلب انجام میشود. آسیب سلولهای قلب به دنبال حمله قلبی باعث میشود که این آنزیمها، در عرض چند ساعت، وارد خون شوند.
- تصویربرداری از قفسه سینه با اشعه ایکس
در این روش تصویری از ریه و اندازه و شکل قلب و رگهای بزرگ، تهیه میشود. همچنین مشکلات ریوی مانند ذاتالریه یا جمع شدگی ریه را نشان میدهند.
- سی. تی اسکن
با استفاده از این روش میتوان عروق قلب، نشانههای وجود کلسیم و مناطق تجمع پلاکهای چربی درسرخرگها را بررسی کرد. این کار را میتوان با استفاده از تزریق مادهی رنگی نیز انجام داد تا سرخرگ های بسته شده و دیگر مشکلات قلب و ریه بررسی شود. همچنین جهت بررسی وجود لخته خون در ریه( آمبولی ریه) و سرخرگ آئورت، مورد استفاده قرار میگیرد.
روشهای تشخیصی دیگر
باتوجه به نتایج حاصل از آزمایشهای اولیه، انجام روشهای تشخیصی زیر توصیه میشود:
- اکوکاردیوگرافی
با استفاده از امواج صوتی، تصویر ویدیویی از حرکات قلب تهیه میشود. در برخی موارد، یک دستگاه کوچک از طریق گلو وارد میشود تا تصویر بهتری از قسمتهای مختلف قلب گرفته شود که به آن اکو از راه مری گفته میشود. همچنین این روش برای بررسی قدرت پمپاژ قلب، کسر تخلیه و نارسایی قلبی احتمالی استفاده میشود.

- تست استرس( تست ورزش)
دراین روش تشخیصی، پاسخ قلب و رگهای خونی با فعالیت شدید بدن بررسی میشود. برای انجام این روش تشخیصی ممکن است از بیمار خواسته شود که روی تردمیل راه رفته یا روی دوچرخه ثابت پدال بزند درحالی که فعالیت قلب وی اندازهگیری میشود (این روش در آنژین صدری ناپایدار ممنوعیت دارد).

- کاتتریزاسیون سرخرگهای کرونر( آنژیوگرافی)
در این روش، مایع رنگی خاصی توسط لولهی باریک و بلندی به نام کاتتر، از طریق یک سرخرگ در مچ دست یا کشاله ران به داخل سرخرگهای قلب تزریق میشود. این کار سرخرگها را در تصویربرداری با اشعه ایکس و تهیه ویدیو قابل تشخیص میکند. دقیقترین اطلاعات را درباره وضعیت شریانهای کرونر (سرخرگ قلب) از نظر شدت تنگی، انسداد و نوع سرخرگ درگیر ارائه میدهد.

درمان
بسته به علت اصلی درد قفسه سینه، درمان متفاوت است.
دارو
- گشاد کنندهی سرخرگها
داروی نیتروگلیسیرین( معمولاً قرص زیرزبانی) گشاد کنندهی رگهای قلب است. بنابراین با مصرف این داروها خون میتواند به راحتی از طریق فضاهای باریک جریان پیدا کند. برخی داروهای فشار خون نیز باعث باز شدن رگهای خونی میشوند. از دیگر داروهای این دسته میتوان به نیتروکائین (قرص 2/6 و 6/4 میلی گرم) اشاره کرد.
- آسپرین
چنانچه درد قفسه سینه مربوط به قلب باشد، به احتمال زیاد آسپرین تجویز میشود. مشخص شده که این دارو سبب کاهش میزان بروز سکته قلبی و مرگ و میر بماران میشود.
- داروهای حل کننده لخته خون
چنانچه بیمار دچار حمله قلبی شود، ممکن است داروهای حل کننده لخته خون تجویز شود.
- رقیق کنندههای خون
برای پیشگیری از تشکیل لخته جدید در رگهای تغذیه کننده قلب و ریه و جلوگیری از لخته شدن بیشتر، تجویز میشود.
- داروهای کمکننده اسید
چنانچه درد قفسه سینه مرتبط با برگشت اسید از معده به ریه و مری باشد، این دارو برای کاهش میزان اسید تجویز میشود. همچنین داروهای قلبی مانند آسپیرین سبب تحریک دستگاه گوارش و خونریزی گوارشی میگردد که از داروهایی مانند راینتیدین و ناموتیدین، امپرازول و یا پنتاپرازول استفاده میشود.
سایر روشها و جراحی
- قرار دادن بالون و استنت
اگر درد قفسه سینه با انسداد در رگهای تغذیه کننده قلب مرتبط باشد، پزشک یک لوله باریک بالوندار را از طریق رگ خونی بزرگ در کشاله ران به سمت سرخرگ بسته شده هدایت میکند. سپس، برای باز کردن دوباره رگ، بالون انتهای لوله( کاتتر) را باد میکنند که باعث بازشدن سرخرگ میشود سپس، یک لوله سیمی کوچک( استنت یا فنر) را برای باز نگه داشتن مسیرجریان خون در سرخرگ قرارمیدهند.

- عمل جراحی بایپس سرخرگهای کرونر
در این روش، جراح یک رگ خونی سالم را از قسمت دیگری از بدن برداشته (معمولا پاها) و از آن برای ایجاد یک مسیر جایگزین برای ورود خون به سرخرگ بسته شده استفاده میکند.
- جراحی جدا شدگی لایههای سرخرگ آئورت
ممکن است برای درمان جداشدگی لایههای آئورت( دیسکسیون)، یک عمل جراحی اورژانسی نیاز باشد.
- درمان ریه جمع شده
چنانچه فرد دچار جمع شدگی ریه باشد، پزشک ممکن است یک لوله را در قفسه سینه وارد کند تا ریه به حالت اولیه خود بازگردد.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید:

- رژیم غذایی توصیه شده (قلبی و کم نمک) را رعایت کنید.
- هرگز پر خوری نکنید. از خوردن چای پر رنگ و نوشیدنی حاوی کافئین خودداری کنید.
- در صورت داشتن استراحت مطلق و ممنوعیت خارج شدن از تخت دارید، بهتر است در وضعیت نیمه نشسته در تخت استراحت کنید و هر 2 ساعت تغیییر وضعیت دهید (پهلو راست، پهلوی چپ و دراز کش).
- در صورت استراحت نسبی برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و درد قفسه سینه تنگی نفس و … با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- روزانه حتماً بین فعالیتها و استراحت خود تعادل برقرار کنید.
- کابل های مانیتورینگ را به هیچ وجه از قفسه سینه جداً نکنید.
- در صورت نیاز به بانداژ الاستیک اندام تحتانی جهت حفظ جریان خون به طور متناوب بسته خواهد شد.
- به دلیل استفاده از داروهای ضد انعقادی از دستکاری برانول و رابطهای وریدی خودداری کنید.
- ممکن است برای شما از اکسیژن استفاده شود، جریان آن را دستکاری نکنید.
- در صورت تنگی نفس اطلاع دهید.
- اقداماتی از قبیل نوار قلب، تست های آزمایشگاهی، تست ورزش یا تست استرس دارویی با کنترل EKG، اسکن، آنژیوگرافی جهت تکمیل درمان در صورت نیاز انجام میشود.
- در صورت داشتن درد: محل درد، انتشار درد، شدت درد، علائم دیگر همراه با درد را به پرستار اطلاع دهید تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- در صورت وجود درد از فک به پایین یا ناف و یا سوزش معده به پرستار اطلاع دهید.
- نیتروگلیسیرین آنژین صدری حاد را بهبود میبخشد، اما تأثیری بر علائم سایر بیماریها ندارد. این میتواند در عرض چند ثانیه درد را برطرف كند.
- امكان دارد سایر داروها مورد استفاده برای بیماری سرخرگهای قلبی، مثل آسپیرین و … نیز تجویز شوند.
- اکسیژن تراپی (استفاده از اکسیژن)
- داروها طبق دستور پزشک در زمان معین توسط پرستار تجویز میشود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- از پر خوری پرهیز نمایید و از مصرف كافئین و قهوه خودداری كنید.
- از مصرف غذاهای نفاخ بپرهیزید و بعد از صرف غذا به مدت کوتاهی استراحت کنید و تا 2 ساعت از فعالیت بدنی خودداری کنید.
- در صورتی که افزایش وزن دارید، جهت کاهش وزن با کارشناس تغذیه مشورت کنید.
- از رژیم غذایی کم نمک و پرفیبر استفاده نماییدكه نه تنها از یبوست (زور زدن) جلوگیری میكند، بلكه تعداد و شدت حملات آنژین را كاهش میدهد.
- قبل از كار و غذا ورزشهای سبك انجام دهید.
- ورزش و فعالیت منظم جهت کاهش وزن، تنظیم قند خون، کنترل استرس و…. نقش موثری دارد. البته هرگونه فعالیت باید با نظر پزشک باشد.
- از فعالیت در محیط های خیلی گرم یا سرد خودداری کنید.
درصورت ایجاد درد، به روش زیر عمل كنید:
- باید كلیه فعالیتهای خود را متوقف كنید و بنشینید و قرص نیتروگلیسرین را سریعاً زیر زبان قرار دهید و تا قطع كامل درد استراحت كنید.
- برای تسریع در شروع اثر در موارد شدید میتوان قرص را زیر دندان خرد كرد، از بلع بزاق باید خودداری کنید. در صورت امكان برای جلوگیری از كاهش فشارخون وضعیتی دراز بكشید.
- در موقع درد میتوانید تا 3 قرص را به فاصله 10- 5 دقیقه زیر زبانی مصرف كنید. اگر درد كاهش نیافت یا شدید شد به اورژانس مراجعه كنید (با 115 تماس بگیرید).
- از انجام مانور والسالوا اجتناب کنید (مانور والسالوا به معنی نگه داشتن نفس در حین تغییر وضعیت در تخت است، زور زدن در موقع اجابت مزاج).
- استرس در تشدید بیماری نقش بسزایی دارد و عوامل استرسزا را در زندگی خود بشناسید. در صورت لزوم بیمار را به روانپزشک و مراکز حمایتی در این زمینه ارجاع دهید.
- به جای بالارفتن از پلهها از آسانسور استفاده کنید.
- از انجام ورزشهای ناگهانی بپرهیزید.
- اهمیت ترک سیگار و اثرات نیکوتین روی سیستم قلب: سیگار باعث سریع کار کردن قلب شده و عروق خونی را تنگ کرده و اکسیژن رسانی به قلب را کاهش میدهد.
- بیمارانی كه قرص نیتروگلیسرین مصرف میكنند: باید در تمامی اوقات قرص نیترو گلیسرین را همراه داشته باشند. همیشه از قرص تازه استفاده شود زیرا در عرض 6- 3 ماه اثر خود را از دست میدهد و همیشه در شیشه تیره رنگ با درب بسته نگهداری شود. ظرف قرص را خیلی به بدن نزدیك نكنید زیرا دمای بدن باعث بیاثر شدن آن میشود.
- قبل از فعالیتهای مشخص (مانند بالا رفتن از پلهها و فعالیت جنسی) که میتوانند سبب درد آنژین صدری شود از قرص نیتروگلیسیرین برای پیشگیری از درد استفاده شود. عوارض این دارو شامل سردرد، افت فشار خون، افزایش ضربان قلب و برافروختگی است.
- از مصرف همزمان قرص نیتروگلیسیرین با داروهای دیگر خودداری کنید زیرا باعث افت شدید فشار خون و حتی مرگ میشود.
- امكان دارد سایر داروها مورد استفاده برای بیماری سرخرگهای قلبی، مثل آسپیرین و … نیز تجویز شوند.
- از تماس با هوای سرد و حرکت در مقابل باد بپرهیزید.

زمان مناسب مراجعه به پزشک
- حمله درد قفسه صدری، علیرغم استراحت و درمان با نيتروگليسيرين، بيش از 15-10 دقيقه طول بكشد.
- اگر با درد قفسه صدری از خواب بلند میشويد و درد با يك قرص نيتروگليسيرين برطرف نمیشود و در صورت ادامه حملات، حتماً به پزشک معالج مراجعه كنيد.
- اگر حمله درد قفسه صدری متفاوت با گذشته يا شديدتر از حد معمول است به پزشک معالج مراجعه كنيد.
- جهت کنترل بیماری به طور منظم به پزشک معالج مراجعه نمائید.
- سایر موارد نگران کننده و اورژانسی