در صورتی که حالت ژل‌ه­ای مایع زجاجیه تغییر کند، الیاف ریز میکروسکوپی موجود در داخل زجاجیه به یکدیگر می‌چسبند و سایه‌های کوچک خود را روی شبکیه می‌­اندازند. سایه‌هایی که دیده می‌شوند، شناور نامیده می‌شوند. لکه‌های شناور چشم به معنای وجود نقاطی در هنگام دیدن است. شناورها ممکن است همانند نقطه‌های سیاه، خاکستری، رشته‌ها، یا تارعنکبوت که به صورت معلق در هوا هستند به نظر برسند و اغلب هنگامی که چشم‌ها تکان داده می‌شوند و یا سعی می‌شود که به طور مستقیم به آن‌ها نگاه شود به سرعت حرکت می‌کنند.

میزان بزرگی این لکه‌ها بستگی به نوع و میزان نور اطراف دارد. این لکه‌ها می‌توانند به قدری بزرگ شوند که بینایی را دچار اختلال کنند. اکثر شناورهای چشم ناشی از تغییرات مرتبط با سن هستند، چرا که با افزایش سن، مایع ژله‌ای موجود در چشم (زجاجیه) بیشتر حالت آبکی پیدا می‌کند.

علائم و نشانه‌ها

علائم شناورهای چشم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• وجود اشکال کوچک در بینایی همانند نقاط، دایره‌ها یا رشته‌های تاریک
• نقاطی که به هنگام حرکت چشم‌ها به وجود می‌آیند و در صورتی که سعی می‌شود به آن‌ها نگاه شود به سرعت از میدان دید خارج می‌شوند.
• نقاطی که بیشتر به هنگام مشاهده‌ی یک پس­زمینه روشن مانند آسمان آبی یا دیوار سفید قابل ملاحظه هستند.
• اشکال کوچک یا رشته‌هایی که در نهایت از بین می‌روند و از میدان دید خارج می‌شوند.

علل شایع

شناورهای چشم ممکن است ناشی از روند پیری طبیعی یا به عنوان نتیجه­ای از سایر بیماری‌ها باشد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• تغییرات چشم ناشی از افزایش سن

با افرایش سن ماده‌ی ژله مانند (زجاجیه)، که کره‌ی داخلی چشم را پر کرده و باعث حفظ حالت کروی چشم می‌شود تغییر می‌کند. همانطور که زجاجیه چروکیده و ضعیف می‌شود، به صورت رشته رشته در می‌آید. سایه‌های ایجاد شده از این رشته‌ها بر روی شبکیه می‌افتد و به صورت شناورها دیده می‌شوند.

• التهاب در پشت چشم

التهاب در لایه‌های پشتی چشم، می‌تواند سبب آزاد شدن ذرات عفونت به درون زجاجیه شود و به صورت شناورها به نظر برسد. التهاب لایه‌های پشتی چشم، ممکن است به علت عفونت، بیماری‌های التهابی یا دیگر عوامل باشد.

• خونریزی در چشم

خونریزی داخل زجاجیه ممکن است علل زیادی از جمله دیابت، فشارخون بالا، بسته شدن رگ‌های خونی و ضربه به چشم داشته باشد. در نهایت این سلول‌های خونی همانند شناورها دیده می‌شوند.

• پاره شدن شبکیه

پاره شدن شبکیه هنگامی اتفاق می‌افتد که زجاجیه و شبکیه به صورت غیرعادی به یکدیگر متصل شده باشند و هنگامی که مایع زجاجیه در حال از بین رفتن است، با نیروی زیاد شبکیه را بکشد، در این حالت شبکیه پاره می‌شود. عدم درمان به موقع این بیماری می‌تواند منجر به از دست رفتن بینایی شود. پس از پاره شدن شبکیه مایع موجود در پشت آن به جلو آمده و سبب دیدن شناورها می‌شوند.

• جراحی چشم و داروهای چشم

برخی از داروهایی که به داخل زجاجیه تزریق می‌شوند می‌توانند حباب‌های هوا ایجاد کنند. این حباب‌ها تا زمانی که توسط چشم جذب شوند به صورت سایه دیده می‌شوند. علاوه بر آن در برخی از عمل‌های مربوط به تخلیه زجاجیه، مایع سیلیکونی که به جای زجاجیه به کره‌ی چشم تزریق می‌شود ممکن است به صورت شناور دیده شود.

• نزدیک بینی
• آسیب دیدگی چشم
• عوارض جراحی آب مروارید
• رتینوپاتی دیابتی
• التهاب چشم

تشخیص

تشخیص توسط پزشک و با اخذ شرح حال بیمار انجام می‌شود. برای تشخیص دقیق‌تر، پزشک، چشم را با استفاده از قطره‌هایی گشاد می‌کند تا بهتر بتواند پشت چشم و داخل زجاجیه را ببیند و علت وجود شناورها را تشخیص دهد.

درمان

اکثرا شناورهای چشمی نیازی به درمان ندارند. ولی با توجه به علت وجود شناورها درمان یا عدم درمان شناورها تشخیص داده می‌شود. مثلا لازم است که شناورهای ناشی از خونریزی دیابتی و یا التهاب درمان شوند.

با اینکه وجود شناورها در چشم خسته کننده است و عادت به آن‌ها زمان می‌برد، اما تا زمانی که مشکلات زیادی برای بینایی ایجاد نکرده‌اند می‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. اما در صورتی که وجود آن‌ها آزاردهنده شد و بینایی را تحت‌­تاثیر قرار دادند می‌توان با صلاحدید پزشک روند درمان را طی کرد. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:

• عمل جراحی برای برداشتن زجاجیه

در این روش درمانی چشم پزشک، با ایجاد یک برش کوچک زجاجیه را تخلیه می‌کند و برای حفظ حالت کروی چشم دوباره چشم را با مایع مخصوصی پر می‌کند. با استفاده از این روش جراحی، نمی‌توان به طور کامل تمامی شناورها را حذف کرد و حتی امکان دارد که شناورهای جدید حاصل از عمل جراحی نیز به وجود آیند. عوارض ناشی از این عمل جراحی شامل خونریزی داخل  چشم و پاره شدن شبکیه می‌باشد.

• استفاده از لیزر برای از بین بردن شناورها

در این روش چشم پزشک از یک لیزر ویژه برای از بین بردن شناورها استفاده می‌کند و تا حد امکان آن‌ها را از بین می‌برد. استفاده از این روش برای بعضی از افراد رضایت‌­بخش است ولی برای بعضی دیگر یا نتیجه‌ای ندارد یا بهبودی بسیار اندک است.

در صورتی که از لیزر به درستی استفاده نشود ممکن است آسیب‌هایی را به شبکیه برساند. به طور کلی به ندرت از لیزر برای درمان شناورها استفاده می‌شود.