کلاب فوت یا پا چنبری، به حالتی گفته می‌شود که در آن، یک کف پا یا هر دو کف پاهای نوزاد به داخل مچ پا چرخیده است. مچ پا به سمت پایین و به داخل و کف پاها رو به روی یکدیگر قرار دارند. این بیماری شایع‌ترین بیماری مادرزادی پا است. پاچنبری بلافاصله بعد ازتولد قابل‌ تشخیص است. در این بیماری، تاندون‌هایی که عضلات را به استخوان متصل کرده‌اند از حالت طبیعی کوتاه‌ترند. پا چنبری می‌تواند خفیف یا شدید باشد. در نیمی از کودکان مبتلا به این بیماری، این مشکل در هر دو پا وجود دارد. کودک مبتلا به این بیماری به سختی راه می‌رود، بنابراین پزشک درمان سریع را برای نوزاد توصیه می‌کند. گاهی اوقات این بیماری بدون جراحی درمان می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

در پاچنبری علائم زیر دیده می‌شود:

• در موارد شدید پا برعکس به نظر می‌رسد.
• پاشنه به داخل پا چرخیده است.
• عضلات پشت ساق پا معمولاً رشد نمی‌کنند.
• پای مشکل‌دار ممکن‌ است لاغرتر و حدود یک سانتی‌متر از پای دیگر کوتاه‌تر باشد.
• پاچنبری معمولاً درد ندارد.

علل شایع

علت پاچنبری شناخته شده نیست، اما عوامل محیطی و ارثی در ایجاد بیماری دخالت دارند. مانند:

• سابقه‌ی خانوادگی

اگر یکی از والدین یا یکی از کودکان خانواده به این بیماری مبتلا باشند، کودک بعدی بیش‌تر در خطر ابتلا به پاچنبری قرار دارد.

• بیماری‌های مادرزادی

در بعضی از کودکان، پاچنبری همراه با بیماری‌های استخوانی مادرزادی دیده می‌شود مانند بیرون‌زدگی نخاع در بین مهره‌ها (اسپینا بیفیدا) یا نقص‌های شدیدی که در بافت‌های اطراف نخاع وجود دارد.

• محیط

اگر مادری با سابقه‌‎ی خانوادگی پاچنبری، در حین بارداری سیگار بکشد، کودک او نسبت به دیگران بیش‌تر در خطر ابتلا به این بیماری است. همچنین استفاده از برخی داروهای خاص می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را بیش‌تر کند.

• کافی نبودن مایع آمنیوتیک در بارداری

کم بودن بیش از حد مایع اطراف جنین در رحم ممکن‌ است خطر ابتلا به پاچنبری را افزایش دهد.

عوارض احتمالی

پاچنبری معمولاً تا زمانی که کودک شروع به ایستادن و راه رفتن نکند، مشکلی ایجاد نمی‎‌کند. اگر پاچنبری درمان شود، کودک می‌تواند به طور طبیعی راه برود. مشکلات کودکان مبتلا به پاچنبری عبارتند از:

• محدودیت درراه رفتن

راه رفتن دراین کودکان به سختی انجام می‌شود.

• انتخاب کفش مناسب

کودک مبتلا به پا چنبری نیاز به کفشی کوچک‌تر از پای سالم دارد.

• کوچک بودن عضله‌ی پشت ساق

عضلات پشت ساق در پای بیمار ممکن‌است کوچک‌تر از پای سالم باشند.

• مبتلا شدن کودک به آرتروز

احتمال ابتلای کودک مبتلا به پاچنبری، به آرتروز نسبت به کودکان دیگر بیشتر است.

• ضعیف شدن اعتمادبه‌نفس کودک.

ظاهر غیرطبیعی پا ممکن‌ است باعث ضعیف شدن اعتماد به نفس کودک و نگرانی در سال‌های نوجوانی شود.

• ناتوانی در راه رفتن عادی

مچ پای چرخیده به داخل در پاچنبری اجازه‌ی راه رفتن روی کف پا را به کودک نمی‌دهد. برای جبران این مشکل، کودک ممکن‌ است با بیرون پا یا حتی در موارد شدید با روی پا راه برود.

تشخیص

معمولاً، پزشکان این مشکل را بعد از تولد و فقط با نگاه کردن به شکل ظاهری پای کودک تشخیص می‌دهند. گاهی اوقات ممکن‌ است پزشک از تصویربرداری با اشعه‌ی ایکس برای تشخیص بیماری پاچنبری خفیف استفاده کند، اما در حالت معمول این کار نیاز نیست.

شاید بتوان با انجام سونوگرافی قبل از تولد، این بیماری را تشخیص داد. البته  قبل از تولد هیچ اقدامی برای درمان این مشکل نمی‌توان انجام داد، اما با دانستن این موضوع می‌توان والدین را برای مراقبت از نوزاد آماده کرد.

درمان

از آنجا که استخوان‌ها، مفاصل و تاندون‌های نوزاد بسیار نرم و انعطاف‌پذیرند، درمان پاچنبری معمولاً در هفته‌های اول یا دوم پس از تولد، شروع می‌شود. هدف از درمان، بهبود ظاهر پای کودک و جلوگیری از ناتوانی‌های طولانی‌مدت در آینده است. برای درمان ازروش‌های زیر کمک گرفته می‌شود:

• کشیدن و گچ گرفتن

رایج‌ترین درمان برای پاچنبری، کشیدن و گچ گرفتن است. پزشک اقدامات زیر را انجام می‌دهد:

• پای کودک را در وضعیت درست می‌کشد و سپس آن‌را درون گچ قرار می‌دهد.
• درطی چندماه، دوباردرهفته، پا را ازگچ خارج کرده ودوباره می‌کشند و مجدداً گچ می‌گیرند.
• جراحی کوچکی هم برای بزرگ کردن تاندون پشت پا انجام می‌دهند.

پس از این‌که کف پا در حالت درست قرار گرفت، تمرینات زیررا برای کودک در نظر می‌گیرند:

• انجام نرمش‌های کششی برای کودک
• استفاده از کفش‌های خاص برای کودک

برای موفقیت بیش‌تر در این روش درمانی، مطابق با دستورات پزشک، کودک باید از کفش مخصوصی برای جلوگیری از بازگشت مجدد پا به حالت قبلی استفاده کند.

• جراحی

در کودکان مبتلا به پاچنبری شدید، ممکن‌است از روش جراحی استفاده شود. بعد از جراحی، پای کودک به مدت دو ماه در گچ قرار می‌گیرد و سپس برای جلوگیری از بازگشت مجدد پا به حالت قبلی، از کفش مخصوص استفاده می‌شود.

البته بعد از درمان پاچنبری، ممکن‌است وضعیت پا به طور کامل اصلاح نشود. در اکثر موارد کودکانی که در روزهای اول پس از تولد تحت جراحی قرار می‌گیرند و از کفش‌های مناسب استفاده می‌کنند، درمان موفقیت‌آمیزی داشته و می‌توانند زندگی فعالی داشته باشند.