مدیریت بیماری
جراحی برداشتن پلاک از کاروتید
جراحی برداشتن پلاک ازسرخرگ کاروتید روشی برای درمان بیماری تنگی سرخرگ کاروتید است. سرخرگ به رگی گفته میشود که خون را ازقلب به اندامهای بدن میبرد. سرخرگی که خون را به مغز میبرد سرخرگ کاروتید نام دارد که از دو طرف گردن به مغز میروند. درضمن نام دیگر سرخرگ، شریان است که خون دارای اکسیژن را ازقلب به مغز میبرد. رسوب چربیها را در سرخرگ، پلاک میگویند. جمع شدن پلاکها در سرخرگ باعث باریک شدن سرخرگ کاروتید و تنگ شدن مسیر جریان خون به سمت مغز میشود. برداشتن پلاکها، تنگی مسیر را برطرف میکند و جریان خون را درسرخرگ کاروتید تقویت میکند و احتمال بروز سکته مغزی را کاهش میدهد.
دلایل انجام
در صورتیکه سرخرگ کاروتید بیش از حد تنگ باشد، پزشکان عمل جراحی را پیشنهاد میکنند. علاوه بر میزان تنگی سرخرگ، عوامل دیگری نیز وجود دارند که درانتخاب راه درمان درنظر گرفته میشوند. پزشک شرایط بیمار را بررسی خواهد کرد و در صورت نیاز این نوع جراحی را پیشنهاد میدهد.
اگر این روش جراحی، انتخاب خوبی برای بیمار نباشد، پزشک از نوع دیگری از جراحی به نام آنژیوپلاستی کاروتید و استنتگذاری( گذاشتن فنر) استفاده میکند.
عوارض احتمالی
همانند سایر انواع جراحی، جراحی برداشتن پلاک سرخرگ کاروتید ممکن است مشکلاتی به دنبال داشته باشد از جمله:
- درد و یا بیحسی در محل عمل
این مشکل موقتی است و میتواند با داروهای مسکن درمان شود.
- خونریزی در محل عمل
- عفونت محل عمل
گاهی اوقات محلی که در آن برش انجام شده عفونی میشود. البته این مشکل تعداد اندکی از بیماران را درگیر میکند و به راحتی با آنتیبیوتیکها درمان میشود.
- آسیب عصبی
آسیب عصبی میتواند باعث ضعف یا بیحسی درعضلات صورت بیمار شود. معمولاً موقتی است و در عرض یک ماه از بین میرود.
- باریک شدن مجدد سرخرگ کاروتید
این احتمال وجود دارد که پس از جراحی، سرخرگ کاروتید مجددا دچار گرفتگی و تنگی شود.
- سکته مغزی
خطر سکته مغزی بسیار اندک است، البته در افرادی که سابقه سکته مغزی دارند این احتمال بیشتر است.
آمادگی قبل از مداخله
قبل از عمل، تیم جراحی سوالاتی در مورد سلامتی، سابقه پزشکی و شرایط زندگی بیمار میپرسند.
آزمایشات قبل از عمل بیمار به نوع عمل و نوع بیهوشی بستگی دارد. این آزمایشات ممکن است شامل آزمایش خون و ادرار بوده و برای زنان، آزمایش بارداری نیز انجام میشود. آزمایشات ومشاورهها معمولاً یک یا دو روز قبل از عمل انجام میگیرد.
پزشک باید از تمام داروها، ویتامینها و مکملهای گیاهی که بیمار مصرف میکند، اطلاع داشته باشد.
پزشک و پرستار در مورد موارد زیر به بیمار آموزش میدهند:
- بیمار باید چند ساعت قبل از عمل از غذا خوردن و نوشیدن پرهیز کند.
- طبق دستورپزشک مصرف داروهای قبلی را قطع کند.
- برای بستری شدن حتماً لوازم شخصی مورد نیاز به همراه خود بیاورد.
روش انجام
این جراحی با بیهوشی عمومی یا بیحسی موضعی انجام میشود. پس از بیهوشی، جراح با ضدعفونی کننده مخصوص گردن بیمار را ضدعفونی میکند تا مانع رسیدن میکروب به زخم شود. سپس برشی را در قسمت جلوی گردن میزند و سرخرگ کاروتید را باز میکند و پلاکهایی را که باعث انسداد سرخرگ شدهاند خارج میکند. پس از اطمینان از عدم خونریزی در محل عمل، سرخرگ را به کمک بخیههایی از جنس رگ و مواد مصنوعی میبندد.
پس از عمل، بیمار به اتاق بهبودی (ریکاوری) منتقل میشود. تنفس، فشارخون و ضربان قلب بیمارکنترل میشود تا اطمینان حاصل شود که بیمار وضعیت خوبی دارد.
برای ازبین بردن درد بیمار معمولاً از داروهای مسکن استفاده میشود. همچنین ممکن است در اطراف زخم احساس بیحسی کند که بعد از مدتی از بین میرود.
اکثر افراد چند ساعت پس از عمل جراحی قادر به خوردن و آشامیدن هستند. بیمار معمولاً ۴۸ ساعت بعد از عمل مرخص میشود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- با نظر کارشناس تغذیه و پزشک معالج، از رژیم غذایی سالم کم چرب دارای غلات کامل و مقدار کافی میوه و سبزیجات استفاده کنید.
- از مصرف چربیهای اشباع و ترانس و نمک و قند اضافی خودداری کنید.
- از مصرف مواد غذایی سرخ شده، فرآوری شده و کنسروی اجتناب کنید.
- به میزان کافی آب بنوشید.
- از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب کنید.
- مصرف نوشیدنیهای حاوی کافئین مانند قهوه، چای، نوشابه و … را محدود کنید.
- تا مدتی از رانندگی کردن اجتناب کنید.
- برای بازگشت به فعالیت های روزمره خود، با پزشک معالج مشورت کنید.
- عادتهای بد مانند سیگار کشیدن را ترک کنید.
- با هدف حفظ وزن سالم اگر دچار اضافه وزن یا چاقی هستید بهتر است وزن اضافی خود را کاهش دهید.
- تا مدتی از فعالیتهای شدید و بالا و پایین رفتن از پله اجتناب کنید.
- با نظر پزشک به صورت روزانه فعالیتهای بدنی سبک مانند پیاده روی داشته باشید و وزن خود را در محدودهی سالم حفظ کنید.
- بانداژ محل جراحی را خشک و تمیز نگه دارید و به طور روزانه تعویض نمائید.
- پیش از تعویض بانداژ دستان خود را با آب و صابون بشوئید یا با محلولهای ضدعفونی کننده، ضدعفونی کنید.
- محل جراحی را از لحاظ وجود قرمزی، تورم یا درد، وجود مایع، خون یا چرک و بوی بد بررسی کنید.
- در مورد استحمام با پزشک خود مشورت کنید.
- از پوشیدن لباسهای تنگی که به نواحی اطراف گردن فشار میآورند، خودداری کنید.
- استرس و اضطراب خود را با انجام فعالیتهایی مانند مدیتیشن، مطالعه، موسیقی و حضور در جمع خانواده و دوستان، کاهش دهید.
- زیر نظر پزشک بیماریهای زمینهای مانند فشارخون خود را کنترل کنید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشکتان را به طور منظم و دقیق مصرف کنید.
- جلسات ملاقات با پزشک و معاینات منظم خود را دنبال کنید.
مراجعه به پزشک
- ایجاد لکههای پوستی در محل جراحی
- تغییرات ناگهانی و غیرمنطقی وزن
- وجود قرمزی، تورم، چرک یا درد در ناحیه جراحی
- درد شدید قفسه سینه
- تب بالا
- سایر موارد نگران کننده و اورژانسی