مدیریت بیماری
ابلیشن فیبریلاسیون دهلیزی
قلب يك عضو عضلانی است كه خون را به تمام بدن پمپاژ میكند. قلب دارای چهار حفره است که دو حفره در بالا و دو حفره در پایين قرار دارند. حفرههای بالایی در هر طرف دهليز ناميده میشوند كه خون بازگشتی از اعضاء بدن را دريافت و جمع میكنند و به حفرههای پایینی میریزند. دو حفره پایينی، بطن ناميده میشوند كه خون را به بدن پمپ میكنند. چهار حفره با هم به صورت هماهنگ كار میكنند و با به جريان افتادن خون، اكسيژن و موادغذایی به تمام بدن میرسد.
انقباضات منظم قلب وابسته به یک شبكه الكتريكی هستند كه امواج الكتريكی را به تمام قلب هدايت میكند.
در حالت عادی محل ايجاد امواج الكتريكی قلب گره سينوسی است كه در بالای دهليز راست قرار دارد. گره سينوسی در نقش باطری قلب عمل كرده، ضربان قلب را شروع میكند. جريان الكتريكی به سرعت از طريق رشتههای عضلانی مخصوصی كه مانند يک سيم امواج را هدايت میكنند در تمام دهليزها پخش میشود و باعث انقباض آنها و ورود خون به بطنها میشود.
از دهليز، جريان الكتريكی به گره دهليزی- بطنی كه بين دهليز و بطن قرار گرفته است میرسد. گره دهليزی- بطنی مانند يک ايستگاه عمل میكند که باعث تاخير در عبور جريان الكتريكی قبل از رسيدن به بطنها میشود تا خون فرصت کافی پیدا کند که از دهلیزها وارد بطنها شود.
آريتمی يا ضربان غيرطبيعی قلب، ممکن است به صورت تغيير در سرعت و يا نظم ضربانات قلب باشد. در جريان آريتمی، ضربان قلب ممكن است بيش از حد آهسته، بسيار تند و يا نامنظم شود.
آريتمی ممكن است به شكلهای مختلف ظاهر شود. ممکن است به صورت احساس لرزش يا ريزش در سينه باشد( طپش قلب). ممكن است باعث احساس سبكی در سر شود يا به صورت حملاتی همراه با بيهوش شدن باشد. گاهی هم با درد سينه همراه است.
در مواردی نیز آريتمی علامت مهمی ندارد و بيمار به آن توجه نمیكند.
در فيبريلاسيون دهليزی، نقاط مختلف دهليزها به صورت غيرهماهنگ امواجی را ايجاد میكنند. در نتيجه دهليزها ضربانات خيلی سريع اما غيرمؤثری دارند. گره دهلیزی- بطنی باعث میشود که فقط بعضی از این امواج دهلیزی به بطنها برسند. ضربان قلب در اين حالت نامنظم، غيرعادی و معمولاً (اما نه هميشه) سريع است. فيبريلاسيون دهليزی ممكن است به صورت حملهای هرچند وقت يکبار بروز كند و يا ممكن است به صورت هميشگی و مزمن باشد.
در شرایط بهخصوصی، این اختلال ریتم ممکن است باعث شود خون در داخل دهلیزها لخته شود. به حرکت درآمدن این لختهها میتواند به سکته مغزی یا مشکلات دیگری منجر شود.
ابليشن يک تكنيک غيرجراحی است كه به وسیله آن يک مسير غيرطبيعی الكتريكی در قلب كه ضربانات غيرطبيعی (آريتمی) را ايجاد كرده است از ميان برداشته میشود.
ازاین روش جراحی وقتی استفاده میشود که داروها یا بقیه راههای درمانی برای کنترل ضربان نامنظم قلب جوابگو نباشند. این روش به ندرت به عنوان اولین روش درمان انتخاب میشود. با انجام ابلیشن معمولا علائمی مانند خستگی و تنگی نفس برطرف میشود. بدون اقدام برای درمان، علائم فیبریلاسیون دهلیزی به مرور بدتر میشود.
دلایل انجام
از ابلیشن برای کاهش علائم و همچنین بهبود کیفیت زندگی استفاده میشود. این روش میتواند یک روش درمانی برای افرادی باشد که علائم آنها با دارو یا سایر درمانها بهبود نیافته است.
آمادگی قبل از مداخله
پزشک برای ارزیابی وضعیت قلب بیمار چندین آزمایش یا روش تشخیصی را انجام میدهد. او همچنین با بیمار درباره خطرات و مزایای این روش صحبت خواهد کرد.
- پزشک باید در مورد حساسیتهای بیمار به داروها یا غذای خاص آگاه شود.
- همچنین درصورتیکه بیمار باردار است یا قصد آن را دارد به پزشک خود اطلاع دهد.
- قبل از عمل، باید از خوردن و آشامیدن پرهیز شود.
- اگر بیمار دارویی مصرف میکند، پزشک خود را مطلع کند تا درصورت نیاز به منع استفاده، پزشک به بیمار اطلاع دهد.
- در بعضی موارد، ممکن است نیاز باشد برای درمان آریتمی قلبی، تا چند روز قبل از عمل از مصرف برخی داروها پرهیز شود.
- اگر قلب بیمار باتری دارد، با پزشک خود مشورت کند تا ببیند آیا لازم است مراقبت خاصی برای جلوگیری از بروز مشکل انجام شود یا خیر.
روش انجام
متخصصان برای انجام اين روش کاتِتِرها یا سيمهای مخصوص بلند و قابل انعطاف را از راه رگهای پا به داخل قلب میفرستند تا محل ایجاد ريتم غيرطبيعی را بررسی کنند. سپس کاتتر ديگری را نزديک مسيرالکتريكی غيرطبيعی قرارداده و از آن امواج رادیویی بهخصوصی را عبور ميدهند. انتهای سيم گرم میشود و باعث از بین بردن ناحيه بسیار كوچكی در قلب كه از آن مسير هدايتی غيرعادی عبور میكند، میشود.
این عمل معمولاً در بیمارستان انجام میشود. قبل از انجام عمل، متخصص یک داروی آرامبخش را به بیمار تزریق میکند تا آرام شود. در بعضی موارد، بیهوشی عمومی میتواند جایگزین آن شود تا بیمار در طول عمل به خواب برود. این جراحی معمولاً سه تا شش ساعت طول میکشد. جراحیهای پیچیده ممکن است زمان بیشتری طول بکشند. ممکن است بیمار هنگام تزریق ماده رنگی در کاتتر یا زمان عبور کاتتر در رگ، کمی احساس ناراحتی کند. اگر درد شدیدی احساس شود یا تنگی نفس رخ دهد، به پزشک اطلاع داده شود.
عوارض احتمالی
مشکلات احتمالی ناشی از این عمل به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:
- خونریزی یا عفونت در محلی که ابلیشن انجام شده است.
- آسیب به رگهای خونی
- ایجاد سوراخ در قلب
- آسیب به دریچههای قلب
- آسیب به دستگاه هدایت الکتریکی قلب که میتواند موجب بدترشدن آریتمی شده و نیاز به استفاده از باتری قلب باشد.
- لخته شدن خون در پاها یا ریه
- سکته مغزی یا حمله قلب
- تنگ شدن رگهایی که خون را بین ریهها و قلب به گردش در میآورند.
بیماران باید درباره فواید و مضرات روش درمانی با پزشک خود صحبت کنند.
نکاتی که لازم است در زمان بستری در بیمارستان رعایت نمائید.
پس از عمل بیمار به اتاق بهبودی (ریکاوری) منتقل میشود تا حدود ۶ ساعت، کاملاً بیحرکت استراحت کند و از خونریزی در محل کاتتر جلوگیری شود. برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، ضربان قلب و فشارخون بیمار به طور مداوم بررسی میشود.
بسته به شرایط ممکناست بیمار در همان روز عمل مرخص شود. درد ناحیه عمل نباید بیش از یک هفته طول بکشد. معمولاً ظرف چند روز پس از عمل، بیمار میتواند فعالیتهای روزانه خود را از سر بگیرد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- در روزهای ابتدایی پس از عمل مایعات بیشتری بنوشید.
- از مصرف نوشیدنیهای الکلی اجتناب کنید.
- اگر سیگار میکشید، در مورد راهکارها یا برنامههایی با پزشک خود صحبت کنید تا به شما در قطع عادت به سیگار کمک کند.
- پانسمان روی زخم محل جراحت را خشک و تمیز نگه دارید و به طور روزانه تعویض نمائید.
- پیش از تعویض پانسمان، دستان خود را با آب و صابون بشوئید و در صورت عدم وجود آب و صابون، از ضدعفونی کنندهها استفاده کنید.
- بخیهها حدودا 2 هفته پس از جراحی برداشته میشوند. تا آن زمان در صورت بروز مشکل، با پزشک یا بیمارستان تماس بگیرید.
- محل عمل را بصورت روزانه از نظر وجود قرمزی، تورم یا درد، نشت مایع، خون یا چرک، بوی بد و سایر علائم نگران کننده بررسی و در صورت وجود این علائم پزشک را مطلع سازید.
- فشار خون و سطح کلسترول خود را کنترل کنید.
- تا زمان اجازهی پزشک از رانندگی کردن خودداری کنید.
- از فعالیتهای شدید تا مدتی پس از عمل خودداری کنید.
- از بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کنید.
- پس از عمل زمان بازگشت به فعالیتهای معمول را از پزشک خود بپرسید.
- در صورت تجویز دارو توسط پزشک، داروهایتان را به طور منظم و دقیق مصرف کنید.
- از مصرف هرگونه دارو یا مکمل گیاهی بدون اطلاع پزشک خودداری کنید.
- پس از عمل تا مدتی از حمام آب داغ خودداری کنید و در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
- جلسات ملاقات با پزشک خود و انجام معاینات منظم را پیگیری کنید.
مراجعه به پزشک
- مشاهدهی علائم عفونت مانند قرمزی، تورم، تب و …
- نشت مایع یا خون و یا چرک از محل عمل
- درد قفسه سینه
- عرق کردن بیش از حد
- حالت تهوع
- تنگی نفس
- گیجی
- بروز سایر علائم نگران کننده یا اورژانسی …