مدیریت بیماری
آنژیوگرافی
نوعی روش عکس‌برداری تشخيص است که برای تشخيص بيماری‌های انسدادی عروق، به‌خصوص عروق خون‌رسان قلب، استفاده می‌شود. در اين روش تشخيصی با تزريق ماده حاجب به داخل عروق، مشاهده جريان خون در رگ‌های قلب و گرفتگی آن امکان‌پذير می‌گردد.
اين ماده معمولاً ازجنس يد است و برای بدن ضرری ندارد (مگر اين‌که فرد بيماری کليوی يا سابقه حساسيت داشته باشد).
ماده حاجب بدون هيچ مشکلي از طريق کليه‌ها به وسيله ادرار دفع می‌گردد.
آمادگی قبل از مداخله
- شب قبل از آنژيوگرافی بايد دوش گرفته و مو‌های موضع آنژيو را بتراشيد و 6 تا 4 ساعت قبل از آنژيوگرافی چيزی نخوريد. تخليه مثانه قبل از رفتن به آنژيوگرافی لازم است.اگر درد سينه داريد حتماً گزارش کنيد.کليه لباسها (لباس زير، جوراب و…) را درآوريد و لباس مخصوصی (گان) که به شما داده می‌شود را بپوشيد.در صورت داشتن آرايش و لاک ناخن آن را پاک کنيد.کليه وسايل فلزی از جمله انواع زيورآلات و ساعت و مواردی از اين قبيل را از خود دور کنيد. در صورت داشتن سابقه بيماری (ديابت، آسم و….) و سابقه حساسيت (دارويي، غذايی) پرستار و پزشک معالج را در جريان امر قراردهيد. با نظر پزشک ممکن است بعضی از داروهای شما قطع شود.
روش انجام
- آنژيوگرافی در اتاق خاصی که براي اين منظور در نظر گرفته شده‌است انجام می‌گيرد. اين اتاق شبيه اتاق عمل است. وسايل بررسی وضعيت قلب و ريه به شما وصل شده سپس در محل کشاله ران پوشش استريلي قرار مي‌گيرد.شما روي تخت راحت و آرام دراز مي‌کشيد و کشاله ران يا بازوی شما با يک ماده بی‌حسی، کاملاً بي‌حس می‌شود.به شما آرام بخش داده می‌شود و شما کاملاً بيدار خواهيد بود. پزشک از منطقه بی‌حس شده يک لوله (کاتتر) را داخل سرخرگ ران وارد کرده و به سوی قلب شـما می‌راند.ماده حاجب از طريق کاتتر به درون رگ‌ها رانده می‌شود تا سرخرگ‌ها به شکل مطلوبی در عکس‌برداری با اشعه ايکس ديده شوند.در هنگام وارد شدن کاتتر شما اندکي فشار احساس مي‌کنيد. درد اين امر بيشتر از درد يک نمونه‌گيري خون ساده نيست. همچنين با وارد شدن ماده حاجب شما بندرت اندکي احساس ناراحتي در قفسه سينه مي‌کنيد.حين تزريق ماده حاجب احساس فشار و گرگرفتگی و داغ شدن طبيعی است که با کشيدن چند نفس عميق اين حالت بر طرف خواهد شد.احتمال ايجاد حالت تهوع و استفراغ در زمان تزريق ماده حاجب طبيعی است و لازم است که به پرستار اطلاع دهيد تا اقدامات مورد نياز به عمل آيد.در هنگام آنژيوگرافي احساس تپش در قفسه سينه خواهيد داشت و بايد سرفه کنيد يا نفس عميق بکشيد.تصاوير اشعه ايکس متعددي با حرکت مايع در سرخرگ گرفته مي‌شود. ممکن است از شما خواسته شود که نفس خود را نگه داريد يا سرفه کنيد. اين‌کار جهت خارج شدن سريعتر ماده حاجب از رگ کرونر است. با بررسي تصاوير اشعه ايکس، پزشک وجود هرگونه مشکل در سرخرگ‌هاي شما را تشخيص مي‌دهد.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید.
- در ناحيه کشاله ران شما يک پانسمان وجود دارد که روي آن يک يا دو کيسه شن گذاشته مي‌شود، اين کيسه‌هاي شن به شما کمک مي‌کند که رگ بسته بماند تا دچار خونريزي نشويد.
- پس از خروج کاتتر يک پزشک يا پرستار فشار مستقيمي را بر روي محل وارد شدن کاتتر به مدت پانزده دقيقه يا بيشتر وارد مي‌کند تا مطمئن شود که خونريزي داخلي وجود ندارد.
- يک کيسه حاوي شن روي کشاله ران به مدت سه تا چهار ساعت يا حداکثر شش ساعت قرار داده مي‌شود تا از خونريزي اين ناحيه جلوگيري شود.
- علايم حياتي شما دقيقاً کنترل مي‌شود( فشارخون و نبض بخصوص نبض‌هاي محيطي و…).
- محل آنژيوگرافي مرتباً توسط پرستار مربوطه از نظر علايم خونريزي و يا کبودي کنترل مي‌شود.
- هر زمان که وارد بخش شديد به مدت يک ساعت هيچ چيزي از راه دهان نمي‌توانيد بخوريد، بعد از آن مي‌توانيد مايعات مصرف کرده و اگر مشکلي نداشتيد مي‌توانيد خوردن مواد ديگر را آغاز کنيد.
- طی این مدت باید بی حرکت برروی تخت بخوابید( بسته به نظر پزشک از 12-4 ساعت) و پاهایتان را خم نکنید.
- اگر کاتترگذاری از رگ ران صورت گرفته باشد، چند ساعت به پشت دراز بکشید و اگر از طریق رگ دست صورت گرفته باشد،شما نیاز به دراز کشیدن ندارید.
- داروها طبق دستور پزشک در زمان تعیین شده توسط پرستار به شما داده می‌شود.
- یک تا دو ساعت بعد از آنژیوگرافی می‌توانید رژیم مایعات و سپس رژیم عادی را شروع کنید.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- از غذاهای سبک وعده های غذایی و با حجم کم استفاده کنید .غذا را به آهستگی خورده و کاملاً بجوید، از پر خوری پرهیز کنید و قبل از احساس سیری کامل، دست از غذا بکشید. پس از صرف غذا استراحت کنید. از غذاهای کم نمک، کم چرب و کم کالری و سرشار از گلوکز و پتاسیم استفاده نمائید.
- گوشت قرمز حاوی کلسترول بد است، از آن به مقدار کم استفاده نمائید.
- از مصرف فرآورده های گوشتی فرآیند شده مانند سوسیس و کالباس تا حد امکان اجتناب کنید.
- از مصرف گوشتهای ارگانی مانند: جگر، قلوه و مغز تا حد امکان اجتناب کنید. گوشت مرغ را به صورت آب پز و کبابی استفاده کنید.
- از ماهی در رژیم غذایی استفاده کنید. از سبزی ها و میوه ها زیاد استفاده کنید.
- از مایعات استفاده کنید.
- اگر در حین فعالیت احساس گیجی و ضعف و درد قفسه سینه ، تنگی نفس و خستگی داشتید و ضربان قلب شما به بیش از 20 ضربه بیشتر از ضربان پایه رسید، بلافاصله فعالیت را متوقف نمایید. فعالیت را به تدریج و به آهستگی از سر بگیرید.
- از ا نجام فعالیت‌هایی که فشار زیادی به قلب وارد می‌کنند مثل: زورزدن هنگام اجابت مزاج ، کشیدن یا بلند کردن اجسام سنگین، خودداری نمائید.
- در هنگام صبح، فعالیت را به آهستگی آغاز نمایید و برای انجام کارها عجله نکنید.
- در برنامه ریزی فعالیت های روزانه، کارهای سبک و سنگین را به طور متناوب انجام دهید و بین فعالیت ها دوره های مکرر استراحت داشته باشید و در مواقع لزوم در انجام کارها از مشارکت اعضای خانواده استفاده نمایید.
- به تدریج ورزش هایی مثل: پیاده روی، آهسته دویدن، شنا و دو چرخه سواری را می‌توانید به طور روزانه انجام دهید. این حرکات موزون و تکراری بهترین نوع ورزش هستند.
- بهتر است قبل از شروع ورزش و پس از پایان آن به مدت 5-2 دقیقه به طور آهسته راه بروید.
- جهت استراحت، در اتاق گرم قرار گرفته و در هوای سرد آهسته تر راه بروید و لباس گرم بپوشید.
- بالا رفتن از پله های زیاد را مگر در موارد ضروری محدود کنید.
- وسایل سنگین بیش از یک کیلوگرم را به مدت یک هفته جابجا نکنید. تا یک هفته بعد از آنژیوگرافی از رانندگی خودداری کنید.
- 3-2 ساعت بعد از خوردن غذا فعالیت بدنی انجام ندهید.
- از دوش گرفتن با آب داغ یا سرد بلافاصله قبل و بعد از ورزش خودداری کنید.
- از حمام داغ اجتناب نمایید زیرا منجر به اتساع عروق و سرگیجه و غش و یا خونریزی محل آنژیو گرافی می‌شود.
- می‌توانید با حضور فرد دیگری در منزل به مدت 11 تا 15 دقیقه با آب ولرم ترجیحاً دو روز بعد از آنژیوگرافی استحمام نمایید.
- از نگه داشتن نفس در حین تغییر وضعیت در تخت و زور زدن اجتناب کنید.
مراجعه به پزشک
- در صورت کاهش تحمل فعالیت، تنگی نفس بخصوص در هنگام فعالیت، تورم و علائم عفونت زخم، در صورت گسترش کبودی به بیمارستان مراجعه نمائید.
- سایر موارد نگران کننده یا اورژانسی
