مدیریت بیماری
تنبلی چشم
تنبلی چشم، بیماری است که از زمان تولد تا 7 سالگی اتفاق می‌افتد و یکی از دلایل اصلی کاهش بینایی چشم در کودکان محسوب می‌شود. در این بیماری، رشد یک چشم با اختلال مواجه شده و سلول‌های عصبی که مسئول بینایی هستند، به طور طبیعی تکامل نمی‌یابند.
تنبلی چشم یکی از شایع‌ترین عوامل نابینایی جزئی یا کامل در یک چشم به حساب می‌آید.
علائم و نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های تنبلی چشم شامل موارد زیر است:
- عدم هماهنگی ظاهری چشم‌ها
- چشمی که به نظر به سمت داخل یا بیرون انحراف دارد.
- کج شدن سر
- چشمک زدن یا بستن یک چشم
- تاری دید و درک عمق ضعیف
گاهی بدون بینایی سنجی، تنبلی چشم مشخص نمی‌گردد.
علل شایع
تنبلی چشم در کودکان، ناشی از وجود مشکلاتی در روند رشد مغزی است. زمانی که قسمت‌هایی از مغز که مسئول پردازش بینایی هستند به درستی عمل نکنند، مشکلاتی مانند درک حالت‌های حرکت، عمق و جزئیات دقیق بوجود می‌آیند.
تنبلی چشم در کودکان هنگامی ایجاد می‌شود که یک چشم در بدو تولد، پیام‌های بینایی ضعیف‌تری دریافت کند. بر اثر این اتفاق مغز اطلاعات ورودی از آن چشم را نادیده می‌گیرد و بنابراین چشم‌ها به درستی و هماهنگ با هم کار نمی‌کنند.
علت‌های شایع این عارضه عبارتند از:
- عدم تعادل در عضلاتی که حالت‌های چشم را کنترل می‌کنند ( لوچی یا استرابیسم)
- نقص در سطح چشم (آستیگماتیسم)
- هر عاملی که تنها در یک چشم مشکل ایجاد می‌کند مانند آب مروارید
عوامل تشدید کننده خطر
عواملی که موجب افزایش خطر ابتلا به تنبلی چشم می‌گردد عبارتند از:
- زایمان نارس
- اندازه کوچک نوزاد در هنگام تولد
- سابقه خانوادگی ابتلا به تنبلی چشم
- معلولیت پیشرفته
تشخیص
در بیشتر موارد، تنبلی چشم کودک در معاینات چشمی مشخص می‌شود و هر کودکی بین سنین 3 تا 5 باید معاینات کامل پزشکی را انجام دهد. در صورتی که کودکتان در این سنین است و یا نشانه‌های بیماری‌های چشمی را دارد، به پزشک مراجعه نمائید.
چشم پزشک با استفاده از معاینات کامل چشمی، بیماری را تشخیص می‌دهد و به دنبال لوچی، تفاوت در بینایی چشمان و یا بینایی ضعیف در دو چشم می‌گردد. با توجه به سن کودک، ممکن است از آزمایشات زیر استفاده شود:
- نوزادان
آزمایش واکنش قرمز به منظور بررسی آب مروارید که در آن از یک دستگاه بزرگ نمایی استفاده می‌شود.
- کودکان زیر 7 سال
انجام آزمایشاتی به منظور تثبیت بینایی آن‌ها و ردیابی اشیا و بررسی احتمال لوچی
- پیش دبستانی‌ها و کودکان بزرگتر
آزمایشاتی که با استفاده از تصاویر و حروف صورت می‌گیرد و به منظور بررسی هر چشم، روی چشم دیگری گرفته می‌شود .این احتمال وجود دارد که پزشک وجود التهاب، تومور و مشکلات داخلی چشم را نیز بررسی نماید.
درمان
درمان سریع‌تر تنبلی چشم در کودکی و هنگامی که ارتباط پیچیده میان چشم و مغر در حال شکل‌گیری است بسیار حائز اهمیت است. بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که درمان پیش از 7 سالگی آغاز گردد. اگرچه نیمی از کودکان 7 الی 17 ساله به درمان چشم واکنش نشان داده‌اند.
درمان تنبلی چشم به علت آن و میزان تاثیر این عارضه بر بینایی کودک بستگی دارد. ممکن است پزشک موارد زیر را توصیه کند:
- استفاده از عینک
عینک و لنز می‌تواند مشکلاتی نظیر نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم که منجر به تنبلی چشم می‌گردد را اصلاح کند.
- بستن چشم سالم
برای تحریک چشم ضعیف‌تر، ممکن است کودک وصله‌های چشمی را روی چشم قوی‌تر خود قرار دهد. با این کار مغز مجبور به استفاده از چشم ضعیف‌تر می‌شود. این وصله‌ها معمولا به مدت 2 الی 6 ساعت روی چشم باقی می‌مانند.
- فیلترهای محافظ
این فیلترهای خاص روی لنز عینک چشم قوی‌تر گذاشته می‌شوند. این فیلتر چشم قوی‌تر را تار کرده و به این شکل چشم ضعیف‌تر را تحریک می‌کند.
- قطره‌های چشمی
چکاندن دو بار در هفته دارویی به نام آتروپین می‌تواند به طور موقت موجب تار شدن دید چشم قوی‌تر شود. این مساله کودک شما را تشویق می‌کند تا از چشم ضعیف‌تر خود استفاده کند.
- تمرینات بینایی
تمرینات و بازی‌های مختلفی وجود دارند که می‌تواند برای بهبود بینایی کودکان مورد استفاده قرار گیرند. پزشک ممکن است از ترکیبی از این روش‌ها به منظور کسب نتیجه بهتر استفاده کند.
- عمل جراحی
پزشک ممکن است در برخی موارد که سایر روش‌های درمانی مؤثر نیستند، استفاده از روش جراحی را برای کودک توصیه کند. نوع روش جراحی مورد استفاده متناسب با علت بروز تنبلی چشم ممکن است متفاوت باشد.
