آنتروپیون (Entropion) بیماری است که در آن پلک به سمت داخل چرخیده می‌شود و بنابراین، مژه‌ها و پوست در برابر سطح چشم قرار می‌گیرند. این حالت به وجود آمده، باعث تحریک و ناراحتی چشم می‌شود.

حالت تورفتگی پلک‌ها ممکن است به صورت دائمی باشد یا تنها زمانی که به سختی چشمک می‌زند یا پلک‌ها را فشار می‌دهد، این علائم ایجاد شود. این بیماری در افراد مسن رایج‌تر است و به طور کلی تنها بر روی پلک پایین اثر می‌گذارد.

اشک مصنوعی و پماد روان کننده می‌تواند به کاهش علائم آنتروپیون کمک کند. اما معمولا لازم است که برای اصلاح وضعیت چشم جراحی انجام شود. در صورتی که درمان انجام نشود، باعث آسیب به پوشش شفاف در قسمت جلویی چشم (قرنیه)، عفونت چشم و از دست دادن بینایی می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های آنتروپیون عبارتند از:

• احساس اینکه چیزی در چشم است.
• قرمزی چشم
• سوزش و تحریک چشم یا درد
• حساسیت به نور و باد
• آبریزش چشم (اشک بیش از حد چشم)
• تخلیه مایع مخاطی از چشم و پوسته­پوسته شدن پلک
• کاهش بینایی

علل شایع

آنتروپیون می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• ضعف عضلانی

با افزایش سن، ماهیچه‌های زیر چشم ضعیف می‌شوند و حالت انعطاف­پذیری تاندون‌ها کاهش می‌یابد. این مورد، شایع‌ترین علت به وجود آمدن آنتروپیون است.

• زخم یا جراحی قبلی

اگر پوست توسط مواد شیمیایی سوخته باشد یا به دلایلی ضربه دیده باشد یا عمل جراحی روی پوست انجام شده باشد، باعث می‌شود که انحنای طبیعی پلک به سمت داخل منحرف شود.

• عفونت چشم

نوعی عفونت چشمی به نام تراکوم در بسیاری از کشورهای در حال توسعه مانند، آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین، خاورمیانه و جزایر اقیانوس آرام رایج است. این عفونت، می‌تواند باعث بروز عیوب پلک داخلی و در نهایت منجر به آنتروپیون شود. در صورت پیشرفت حتی می‌تواند سبب کوری شود.

• التهاب

بعضی از افراد سوزش چشم ناشی از خشکی یا التهاب را با محکم مالیدن پلک‌ها و یا فشردن آن‌ها بهبود می‌بخشند. اما این مالش‌ها سبب اسپاسم ماهیچه‌های پلک می‌شود و لبه‌ی صاف پلک به سمت قرنیه، وارد می‌شود. در این حالت آنتروپی اسپاستیک ایجاد می‌شود.

• بیماری مادرزادی

هنگامی که آنتروپیون در هنگام تولد (مادرزادی) وجود داشته باشد، ممکن است ناشی از یک چین­خوردگی اضافی روی پوست پلک باشد، که موجب پیچیدن مژه­ها می‌شود.

عوارض احتمالی

تحریک و آسیب به قرنیه از جدی‌ترین عوارض مربوط به بیماری آنتروپیون می‌باشد، زیرا می‌تواند منجر به از دست رفتن دائمی بینایی شوند.

تشخیص

آنتروپیون معمولا با یک معاینه‌ی معمولی و جسمانی قابل تشخیص است. پزشک در طول معاینه، پلک را به بیرون می‌کشد یا از بیمار می‌خواهد که چشمان خود را فشار دهد یا با شدت ببندد. این کارها به پزشک کمک می‌کند که موقعیت پلک نسبت به چشم و سفتی و محکمی ماهیچه‌های چشم را ارزیابی کند.

اگر آنتروپیون به علت آسیب به عضلات چشم، جراحی قبلی یا سایر موارد مربوط به بافت‌های اطراف چشم، به وجود آمده باشد، پزشک بافت‌های اطراف را نیز به دقت معاینه می‌کند.

درمان

روش درمانی بستگی به علت به وجود آمدن آنتروپیون دارد. درمان‌های بدون­ جراحی برای از بین بردن علائم و محافظت از چشم در برابر آسیب‌های محتمل در دسترس هستند.

هنگامی که التهاب فعال یا عفونت باعث آنتروپیون (آنتروپی اسپاستیک) می‌شود، با درمان علت عفونت یا التهاب می‌توان پلک‌ها را به حالت عادی بازگرداند. آنتروپیون ممکن است حتی پس از درمان، باقی بماند. برای اینکه در این شرایط این بیماری به طور کامل بهبود یابد عمل جراحی پیشنهاد می‌شود.

در صورتی که بیمار توانایی تحمل عمل جراحی را نداشته باشد یا به دلایلی مجبور به تعویق انداختن آن باشد، درمان موقت انجام می‌شود. درمان موقت مفید شامل موارد زیر است:

• لنز نرم تماسی

چشم پزشک برای کاهش علائم بیماری ممکن است نوعی خاص از لنز تماسی را پیشنهاد کند که به عنوان نوعی باند محافظ، از قرنیه محافظت می‌کند. این نوع لنزها را به صورت با نسخه و بدون نسخه چشم پزشک می‌توان تهیه کرد.

• دوختن پلک به سمت بیرون

این روش به صورت سرپایی در مطب پزشک و با بی‌هوشی موضعی انجام می‌شود. پس از بی‌حس شدن پلک، چشم پزشک در محل‌هایی خاص نزدیک پلک، چندین بخیه می‌زند، تا انحراف پلک را حل کند. این کار باعث می‌شود که پلک به سمت بیرون کشیده شود و حتی پس از اینکه بخیه‌ها باز شدند، تا مدتی پلک به سمت بیرون باقی بماند. بعد از چند ماه، پلک دوباره ممکن است به سمت داخل برگردد. بنابراین، استفاده از این روش یک راه حل بلندمدت نیست.

• بوتاکس

تزریق مقدار کمی از سم بوتولینوم (بوتاکس)، در پلک پایین، می‌تواند پلک را به سمت بیرون ببرد. برای اینکه عمل بوتاکس تاثیر بلند مدت داشته باشد، باید یک سری تزریقات منظم انجام شود.

• نوارچسب پوستی

نوار چسب‌­های پوستی روشن خاصی، را می‌توان داخل پلک قرار داد تا پلک را به سمت بیرون نگه دارد.

• عمل جراحی

نوع عمل جراحی بستگی به شرایط بافت اطراف پلک و علت آنتروپی دارد. اگر آنتروپيون مربوط به افزایش سن باشد، جراح احتمالا قسمت کوچکی از پلک پایین را از بین می‌برد. این کار، کمک می‌کند که تاندون ها و عضلات محکم‌تر شوند. ممکن است چند بخیه کوچک، در بیرون گوشه‌ی چشم یا فقط زیر پلک پایین زده شود.

در صورتی که آنتروپیون به علت آسیب یا ضربه دیدن بافت‌ها یا عمل جراحی قبلی ایجاد شده باشد، جراح از روش پیوند غشای مخاطی استفاده می کند. جراح برای این عمل به بافت‌هایی نیاز دارد که این بافت‌ها را، از سقف دهان یا کانال بینی برمی‌دارد.