کمردرد یکی از شایع‌ترین علل مراجعه‌ی بیماران به مراکز درمانی می‌باشد، به طوری که بعد از سرماخوردگی و مصدومیت‌های کوچک، کمر درد شایع‌ترین بیماری در انسان است. کمردرد یکی از دلایل شایع مراجعه بیماران به متخصصین ارتوپدی و جراحی مغز و اعصاب و به طور مراجعه‌ی بیماران به پزشک می‌باشد.

بیش از 90 درصد افراد در طول زندگی حداقل یک بار دچار کمردرد می‌شوند و بیش از 50 درصد از افراد بیش از یک مرتبه دچار این درد می‌شوند.

علل بسیار متفاوتی می‌توانند سبب ایجاد کمردرد شوند. تقریبا در 85 درصد از افرادی که برای کمر درد معاینه و بررسی می‌شوند، علت خاصی پیدا نمی‌شود. بیش از 90 درصد افرادی که دچار کمردرد می‌شوند طی 2 ماه بهبود می‌یابند.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های کمردرد عبارتند از:

• درد عضلات
• گرفتگی عضلات
• قرار گرفتن در وضعیت نامناسب
• کاهش تحرک

علل شایع

کمردرد می‌تواند کم‌تر از شش ماه به دلیل افتادن یا حمل اجسام سنگین به صورت ناگهانی ظاهر شود و اغلب کمردردها بدون علائم مشخصی بروز می‌کنند که تنها با تشخیص پزشک و انجام آزمایشات و تصویربرداری قابل تشخیص می‌باشند.

عواملی که اغلب با کمردرد همراه است شامل:

• فشار بر روی عضلات یا رباط‌ها

بلند نمودن مکرر اجسام سنگین باعث فشار آمدن به عضلات کمر یا رباط و کمردرد می‌شود.

• تورم یا پارگی دیسک

بیرون‌زدگی یا پارگی دیسک بین مهره‌های ستون فقرات مثل مهره‌های کمر، می‌تواند باعث درد و بی‌حسی شدید شود. دیسک‌ها، بالشتک‌های نرم و لاستیکی هستند که میان ستون فقرات قرار دارند و به عنوان ضربه گیر عمل می‌کنند. هنگامی که این دیسک‌ها بیش از حد تحت فشار یا استرس قرار بگیرند، بخش مرکزی دیسک از بین مهره‌ها بیرون می‌زند و بر روی اعصاب خروجی از نخاع که در مجاورت آن قرار دارند، فشار می‌آورد. در حالت شدیدتر حلقه‌ی بیرونی دیسک پاره می‌شود.

• آرتروز

می‌تواند ناحیه‌ی پایین کمر را تحت تأثیر قرار دهد. در بعضی موارد آرتروز می‌تواند منجر به تنگ شدن فضای اطراف ستون فقرات شود.

• بی‌نظمی اسکلتی

اگر منحنی ستون فقراتتان غیرطبیعی باشد، کمردرد رخ می‌دهد.

• پوکی استخوان

اگر استخوان‌ها خالی و شکننده باشد، ممکن است بر اثر فشار، حتی مهره‌های کمر شکسته شوند.

عوامل تشدید کننده‌ی خطر

• سن

کمردرد بیشتر در افراد مسن‌تر و بین سنین 30 تا 40 سال شایع است.

• عدم تحرک و ورزش

ضعیف بودن و استفاده نکردن از عضلات کمر، می‌تواند منجر به کمردرد شود.

• بیماری‌ها

برخی از انواع آرتروزها و سرطان‌ها منجر به کمردرد می‌شود.

• شرایط روانی

افراد مستعد افسردگی و اضطراب به نظر می‌رسد که بیشتر در معرض خطر ابتلا به کمردرد هستند.

• بلند کردن اجسام سنگین به طرز نامناسب

استفاده از کمر به جای استفاده از پاها، می‌تواند منجر به کمردرد شود.

• سیگار کشیدن

این عامل می‌تواند باعث اختلال در تغذیه‌ی کافی دیسک کمر شود.

تشخیص

در صورت مراجعه به پزشک در ابتدا وی کمرتان را مورد بررسی و معاینه قرار می‌دهد و توانایی شما را به هنگام ایستادن، نشستن، راه رفتن و تکان دادن پاهایتان می‌سنجد. این ارزیابی به وی کمک می‌کند تا منشاء درد را بیابد. در صورت تشدید امکان دارد پزشک معالج یکی از اقدامات زیر را توصیه کند:

• عکس رادیولوژی

در این نوع عکسبرداری، تراز استخوان‌ها، بروز آرتروز یا شکستگی نشان داده می‌شود.

• ام آر آی – سی تی اسکن

در این نوع تصویربرداری، مشکلات استخوانی، بافت، عضلات، تاندون‌ها، رباط یا فتق دیسک، رگ‌های خونی و رشته‌های عصبی نشان داده می‌شود.

• آزمایش خون

با انجام این آزمایشات می‌توان عفونت و یا دیگر عواملی که باعث درد می‌شود را شناسایی کرد.

• اسکن استخوان

در موارد نادر، پزشک از اسکن استخوان برای یافتن تومور استخوان یا شکستگی در نتیجه‌ی پوکی استخوان استفاده می‌نماید.

• نوار عضله (الکترومیوگرافی)

روشی است که برای محاسبه و ضبط حالات عضلات بدن در مواقع انقباض و انبساط با استفاده از دستگاهی به نام الکترومایوگراف انجام می‌گیرد. که ضربان‌های تولید شده از سلول‌های ماهیچه‌ای را در حالات انبساط و انقباض دریافت می‌کند.

درمان

اکثر کمردردهای حاد با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابد به عنوان مثال استفاده از کیسه‌های آب گرم و سرد می‌تواند درد کمر را کمتر سازد. اما نباید به طور مطلق در رخت‌خواب استراحت نمایید زیرا ممکن است درد کمر بیشتر شود. فعالیت‌ها و کارهای روزمره خود را تا حد تحمل مانند قبل انجام دهید. از فعالیت‌ها و ورزش‌هایی که باعث کمردرد می‌شوند، بپرهیزید. اگر پس از گشت چندین هفته با درمان‌های خانگی درد کمرتان بهتر نشد باید بنابر تجویز پزشک از داروهای قوی‌تر یا معالجات دیگری استفاده نمایید.

مصرف داروهای زیر بستگی به مقاومت بدن و نوع کمردردتان دارد:

• مسکن‌های آزاد

مصرف استامینوفن یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپزوفن یا ناپروکسن سدیم، کمردردهای خفیف را برطرف می‌سازد. مصرف این داروها باید بر طبق تجویز پزشک انجام شود زیرا مصرف بیش از حد باعث بروز عوارض خطرناک می‌شود.

• شل کننده‌های عضلانی

اگر با مصرف این داروها کمردردتان بهبود نیافت، پزشک می‌تواند شل کننده‌های عضلانی را هم برایتان تجویز نماید. مصرف این دارو باعث گیجی و خواب آلودگی می‌شود.

• مسکن‌های موضعی

این داروها شامل کرم‌ها و پمادها می‌شوند، این داروها را باید بر روی ناحیه‌ی آسیب دیده بمالید.

• نارکوتیکس

برخی از داروها مانند کدئین ممکن است برای مدت کوتاهی با نظارت پزشک استفاده شوند.

• داروهای ضد افسردگی

مصرف ناچیزی از برخی داروهای ضد افسردگی به غیر از اثراتش بر افسردگی، می‌تواند درمانی برای کمردردهای حاد باشد.

• داروهای تزریقی

اگر این اقدامات درد کمر را رفع نکرد و این درد به پاها سرایت نمود، پزشک ممکن است داروهای تزریقی ضدالتهابی یا داروهای بی‌حس کننده را اطراف ستون فقرات (نخاع) تزریق نماید. تا از التهابات اطراف رشته‌های عصبی بکاهد و باعث تسکین درد کمر شود.

• آموزش

آموزش بر اهمیت فعالیت، کاهش استرس و نگرانی تأکید می‌نماید و برای جلوگیری از آسیب‌های بعدی روش‌هایی را آموزش می‌دهد.

• فیزیوتراپی و ورزش

پایه و اساس درمان کمردرد، فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی می‌تواند برای درمان انواع بیماری‌ها تجویز شود. هنگامی که درد کمر پس از انجام فیزیوتراپی بهتر شد، فیزیوتراپیست می‌تواند به آموزش ورزش‌های انعطافی و مقاومتی کمر و عضلات شکمی بپردازد.

• جراحی

افراد کمی نیاز به عمل جراحی دارند. اگر درد مداوم به همراه درد پا یا ضعف عضلات ناشی از فشار بر اعصاب دارید، به نفع شماست که عمل جراحی انجام دهید. بنابراین جراحی معمولا برای دردهای مرتبط با مشکلات ساختاری مانند تنگی کانال نخاعی یا ستون فقرات که با درمان‌های دیگر برطرف نمی‌شوند، انجام می‌گیرد.