مدیریت بیماری
پارگی تاندون پاتلا
تاندونها، طنابهای فیبری قدرتمندی هستند که عضلات را به استخوانها متصل میکنند. تاندون پاتلا با عضلات ران همکاری میکند تا پا صاف شود.
تاندون پاتلا (کشکک زانو) انتهای کشکک را به بالای استخوان ساق پا (تیبیا) متصل میکند. در حقیقت رباطی است که دو استخوان متفاوت را به هم وصل میکند (کشکک زانو و تیبیا).
همچنین این تاندون از طریق تاندون چهارسر ران، به عضلات چهارسر ران هم متصل بوده و با کمک این عضلات به صاف کردن زانو کمک میکنند.
پارگیهای کوچک در تاندون میتواند راه رفتن و انجام فعالیتهای روزانه را مختل کند. پارگی بزرگ در تاندون پاتلا (کشکک زانو)، یک جراحت ناتوان کننده است و معمولا برای درمان نیازمند جراحی و فیزیوتراپی میباشد.
انواع پارگی تاندون کشکک
- پارگی جزئی
بسیاری از پارگیها کاملا بافت نرم را قطع نمیکنند. این حالت مشابه زمانی است که بعضی از فیبرهای طناب دچار کشیدگی میشوند اما طناب هنوز قطع نشده است.
- پارگی کامل
در این نوع از پارگی بافت نرم به طور کامل به دو قسمت تقسیم میشود.
هنگامی که تاندون پاتلا به طور کامل دچار پارگی میشود، تاندون از کشکک جدا شده و زانو توانایی صاف شدن را نخواهد داشت.
علائم و نشانهها
درد و التهاب معمولا به دنبال پارگی تاندون پاتلا ایجاد میشوند. همچنین ممکن است فرد نتواند زانوی خود را صاف کند. دیگر علائم عبارتند از:
- دندانهدار شدن انتهای کشکک زانو، محلی که تاندون پاره شده است.
- کبودی
- حساسیت
- گرفتگی و اسپاسم
- کشکک زانو ممکن است در طول ران بالا بیاید چون دیگر اتصالی به استخوان ساق (تیبیا) ندارد.
- مشکل در راه رفتن به خاطر خالی شدن زانو
علل شایع
تاندون ضعیف احتمال بیشتری برای پاره شدن دارد. دلایل بسیاری برای ضعف تاندون وجود دارد.
- التهاب تاندون پاتلا
التهاب این تاندون باعث ضعف تاندون میشود. همچنین ممکن است عامل پارگیهای کوچک هم باشد. التهاب تاندون بیشتر در افرادی شایع است که در فعالیتهایی مثل دویدن یا پرش شرکت دارند.
تزریق کورتون به تاندون پاتلای پاره شده هم ارتباط زیادی با ضعف این تاندون دارد.
- بیماریهای مزمن
ضعف تاندونها میتواند به خاطر بیماریهایی که خونرسانی را مختل میکنند ایجاد شود. برخی از این بیماریها عبارتند از:
-
- نارسایی مزمن کلیه
- آرتریت روماتوئید
-
- لوپوس
- دیابت
- عفونتها
- بیماریهای متابولیک
- استفاده از استروئید
استفاده از داروهایی مثل کورتون و استروئیدهای آنابولیک، با ضعف عضله و تاندون پاتلا در ارتباط میباشند.
تشخیص
پزشک در ابتدا علائم و وضعیت سلامتی فرد را مورد بررسی قرار میدهد. سپس معایناتی را بر روی زانو برای تعیین علت اصلی بروز علائم، انجام میدهد. پزشک زانو را خم و راست کرده تا شدت درد و میزان جراحت را بررسی کند.
در مرحلهی بعدی و برای تأیید تشخیص اولیه، انجام روشهای تصویربرداری را توصیه میکند. روشهایی مثل:
- عکس برداری با اشعه ایکس
کشکک زانو در هنگام پارگی تاندون کشکک، از جای خود خارج میشود. این مسئله با استفاده از تصاویر گرفته شده با اشعهی ایکس، قابل تشخیص میباشد.
- ام آر آی (MRI)
این اسکن تصاویر جزئیتر و بهتری را از بافتهای نرمی مثل تاندون پاتلا در اختیار پزشک قرار میدهد. این آزمایش اجازه میدهد تا پزشک موقعیت و میزان دقیق پارگی را بررسی کند.
درمان
پزشک برای درمان این بیماری، عواملی مثل نوع و اندازهی پارگی، سطح فعالیت جسمانی فرد و حتی سن را در نظر میگیرد.
روش بدون نیاز به جراحی
پارگیهای بسیار کوچک و جزئی بدون نیاز به جراحی قابل درمان هستند. روشهایی مثل:
- بیحرکت نگه داشتن
پزشک ممکن است فرد را به استفاده از زانوبند توصیه کند. اینگونه زانو بیحرکت میماند و به بهبودی زانو کمک میشود. فرد احتمالا برای جلوگیری از فشار آمدن به پا، باید از عصا استفاده کند. این روند ممکن است حدود 3 تا 6 هفته طول بکشد.
- فیزیوتراپی
از زمانی که درد و تورم کاهش پیدا کرد، فیزیوتراپی آغاز میشود. به خصوص ورزشهایی که توانایی حرکتی و قدرت را به عضلات باز میگردانند.
جراحی
اکثر افراد برای بدست آوردن مجدد توانایی عملکردی خود به جراحی نیاز دارند. جراحی، تاندون پاره شده را مجددا به کشکک زانو متصل میکند.
به منظور اتصال مجدد تاندون، بخیههایی در تاندون قرار میگیرند و سپس از طریق سوراخهایی به کشکک زانو کشیده میشوند و تاندون به بالای کشکک، گره زده میشود. جراح بسیار با دقت بخیه میزند تا فشار تاندون در وضعیت درستی قرار بگیرد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- از غذاهای پرکالری و لبنیات مانند شیر و فراوردههای آن استفاده کنید.
- با مشورت پزشک خود از رژیم غذایی سرشار از فیبر مانند انواع میوه و سبزیجات استفاده کنید.
- به میزان زیاد مایعات مصرف کنید.
- از انجام فعالیتهایی که باعث فشار به تاندون میشوند و بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کنید.
- به منظور کاهش درد از کیسهی یخ روی محل جراحی استفاده کنید. توجه داشته باشید که از قرار دادن یخ به طور مستقیم روی پوست اجتناب کنید.
- تا مدتی پس از عمل جراحی برای راه رفتن از عصا استفاده کنید.
- پانسمان محل جراحی را تمیز و خشک نگه دارید و به طور روزانه تعویض نمائید.
- تا زمان اجازهی پزشک از رانندگی کردن اجتناب کنید.
- در هنگام استراحت زانوی تحت جراحی قرار گرفته را بالاتر از سطح قلب و در یک موقعیت راحت قرار دهید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشکتان را به طور دقیق و منظم استفاده کنید.
- جلسات ملاقات با پزشک و معاینات لازم پس از جراحی را دنبال کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- درد ادامه دار
- ناتوانی در انجام امور روزانه و حرکت دادن زانو
- بروز علائم عفونت مانند تب، ترشح از محل عمل شده یا قرمزی
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی