واژینیت، ورم یا التهاب واژن است که موجب ترشح، خارش و درد می‌شود. علت این بیماری، معمولاً یک تغییر در تعادل طبیعی باکتری‌های واژن یا عفونت است. البته، کاهش سطح استروژن پس از یائسگی نیز موجب واژینیت می‌شود.

انواع شایع واژینیت عبارتند از:

• واژینیت باکتریایی یا واژینوز باکتریال

یا عفونت باکتریایی واژن، به دلیل رشد بیش از حد یکی از موجودات زنده‌ی موجود در واژن ایجاد می‌شود.

• عفونت قارچی

یا عفونت مخمر، قارچی به نام “کاندیدا آلبیکنس” موجب این بیماری است. این قارچ به طور طبیعی در واژن وجود دارد.

• تریکومونیازیس

یا تریکومونا، دلیل بیماری یک نوع انگل انتقال یافته از طریق رابطه جنسی است.

• آتروفی واژن

یا واژینیت آتروفیک، به دلیل کاهش سطح استروژن پس از یائسگی ایجاد می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های واژینیت عبارتند از:

• تغییر در رنگ، بو و میزان ترشح واژن
• خارش و التهاب واژن
• درد در هنگام رابطه جنسی
• ادرار کردن دردناک
• لکه بینی و یا خونریزی خفیف از واژن

با توجه به ترشح واژن می‌توان نوع واژینیت را مشخص کرد.

• واژینیت باکتریایی یا واژینوز باکتریال

ترشح سفید مایل به خاکستری و بدبو. بویی شبیه بوی ماهی که پس از رابطه جنسی بیش‌تر هم می‌شود.

• عفونت قارچی

علامت اصلی خارش است، اما ترشح ضخیم سفید رنگ شبیه پنیر نیز دیده می‌شود.

• تریکومونیازیس

عفونت تریکومونا باعث ترشح زرد مایل به سبز کف مانند می‌شود.

علل شایع

علل ممکن است بسته به نوع واژینیت، عبارت باشند از:

• واژینیت باکتریایی یا واژینوز باکتریال

به دلیل رشد بیش از حد یکی از موجودات زنده‌ی (مانند باکتری و…) موجود در واژن ایجاد می‌شود. معمولاً در واژن، تعداد باکتری‌های مفید (لاکتوباسیل) نسبت به تعداد باکتری‌های مضر(بی‌هوازی) بیش‌تر است. در صورت افزایش تعداد این باکتری‌های مضر تعادل واژن از بین رفته و واژینیت باکتریایی ایجاد می‌شود. این بیماری وابسته به رابطه جنسی است – شرکای جنسی متعدد و یا شریک جنسی جدید – اما در زنانی که رابطه جنسی نداشته‌اند هم دیده شده است.

• عفونت قارچی

قارچی به نام “کاندیدا آلبیکنس” موجب این بیماری است. این قارچ به طور طبیعی در واژن ایجاد می‌شود. این قارچ در سایر مناطق مرطوب بدن مانند دهان (برفک)، چین پوست و ناخن نیز عفونت ایجاد می‌کند. همچنین باعث “جوش ناشی از بستن پوشک” می‌شود.

• تریکومونیازیس

دلیل بیماری انگل تک سلولی میکروسکوپی به نام “تریکوموناس واژینالیس” است که از طریق رابطه جنسی انتقال می‌یابد.

• واژینیت غیر عفونی

اسپری واژن، دوش‌های مهبلی، صابون معطر، مواد شوینده معطر و محصولات اسپرم‌کش ممکن است باعث واکنش حساسیت یا تحریک واژن و بافت‌های آن شود. نازک شدن پوشش واژن در نتیجه کاهش سطح هورمون به دلیل یائسگی و یا عمل جراحی برای برداشتن تخمدان، خارش و سوزش واژن را موجب می‌شود.

• آتروفی واژینال

کاهش سطح استروژن پس از یائسگی یا به خاطر جراحی برداشتن تخمدان می‌تواند لایه سطح واژن را نازک کند و گاهی باعث تحریک، سوزش یا خشکی واژن شود.

عوامل تشدید کننده خطر

عوامل زیر احتمال ابتلا به واژینیت را افزایش می‌دهند:

• تغییرات هورمونی مرتبط با بارداری، قرص‌های ضد بارداری و یائسگی
• فعالیت جنسی
• داشتن عفونت منتقله از راه جنسی
• داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و استروئیدها
• دیابت کنترل نشده
• استفاده از محصولات بهداشتی مانند حمام حباب، اسپری و یا دئودورانت واژن
• شستن واژن با دوش
• استفاده از لباس‌های مرطوب و یا تنگ
• استفاده از دستگاه داخل رحمی برای کنترل بارداری

عوارض احتمالی

به طور کلی، عفونت‌های واژن عوارض جدی ندارند. با این حال در زنان باردار، واژینوز باکتریایی و تریکومونیازیس باعث زایمان زودرس و کم وزنی نوزادان در هنگام تولد می‌شوند. زنان دچار تریکومونیازیس و یا واژینوز باکتریال، کاندید بهتری جهت ابتلا به اچ‌آی‌وی (HIV) و یا سایر بیماری‌های جنسی هستند.

تشخیص

برای تشخیص واژینیت، پزشک شما ممکن است:

• سابقه پزشکی شما را بررسی کند.

پزشک سابقه پزشکی و سابقه عفونت‌های واژنی و یا مقاربتی را بررسی می‌کند.

• آزمایش لگن انجام دهد.

در طول آزمایش لگنی پزشک ممکن است از یک ابزار(اسپکولوم) استفاده کند تا التهابات و ترشحات غیرطبیعی واژن را بررسی کند.

• نمونه‌برداری انجام دهد.

پزشک ممکن است از ترشحات واژن و یا دهانه رحم برای بررسی در آزمایشگاه نمونه بردارد تا نوع واژینیت را مشخص کند.

• آزمایش پ هاش (PH) انجام دهد.

پزشک ممکن است با استفاده از یک چسب PH یا کاغذ PH که روی دیواره واژن قرار می‌دهد بخواهد PH واژن شما را مشخص کند. بالا بودن PH واژن می‌تواند واژینوزباکتریال یا تریکومونازیس را نشان دهد. با وجود این PH به تنهایی نمی‌تواند برای تشخیص کافی باشد.

درمان

عوامل و شرایط مختلفی باعث واژینیت می‌شوند. بنابراین، درمان باید متناسب با علت بیماری باشد.

پیشگیری

• رعایت بهدشت، از عود واژینیت جلوگیری می‌کند و برخی علائم را تسکین می‌دهد.
• اجتناب از وان خیلی داغ و حمام کردن در چشمه‌های آب معدنی ، به ویژه آن‌هایی که دارای چرخش آب هستند. حتماً صابون و کف را به طور کامل از منطقه تناسلی بشویید و کامل خشک کنید تا از التهاب جلوگیری شود. صابون‌های معطر دارای دئودورانت و یا ضدباکتری، استفاده نکنید.
• از مواد محرک. مانند تامپون و پدهای معطر استفاده نکنید.
• شستن کامل ناحیه تناسلی، قسمت جلو و عقب، پس از هر بار توالت کردن. انجام این کار از گسترش باکتری‌های مدفوع به واژن جلوگیری می‌کند.

دیگر موارد عبارتند از:

• استفاده نکردن از دوش واژن

واژن نیاز به پاک کننده‌ی دیگری غیر از حمام معمولی ندارد. دوش واژینال مداوم، باکتری‌های طبیعی واژن را از بین برده و خطر ابتلا به عفونت واژن را افزایش می‌دهد. دوش واژن، عفونت واژن را از بین نمی‌برد.

• استفاده از کاندوم لاتکس

هر دو نوع کاندوم لاتکس مردانه و زنانه از گسترش عفونت از راه تماس جنسی جلوگیری می‌کند.

• پوشیدن لباس‌های زیر پنبه‌ای

جوراب شلواری دارای فاق نخی بپوشید. اگر بدون آن احساس بهتری دارید، بدون لباس زیر بخوابید. قارچ در محیط مرطوب رشد می‌کند.