مدیریت بیماری
جراحی فتق ناف
جراحی ترمیم فتق ناف، روشی است که به منظور برطرف کردن فتق ناف انجام میگیرد. فتق ناف در اثر بسته نشدن کامل سوراخ ناف نوزاد در هنگام تولد یا فشار زیاد به واسطهی کار دشوار یا چاقی مزمن ناحیه شکم در بزرگسالان رخ میدهد.
دلایل انجام این روش
فتق ناف همیشه نیاز به جراحی ندارد. جراحی ممکن است مواقعی نیاز باشد که:
- فتق باعث درد شود.
- بزرگ باشد.
- بافت (مثلاً بافت روده) در دیواره شکم به دام افتاده است. این اتفاق حبس شدگی نامیده میشود و اگر درمان نشود ممکن است منجر به خفگی فتق شود. این اتفاق زمانی میافتد که جریان خون به بافت قطع میشود.
آمادگی پیش از روش
چند روز قبل از جراحی، جراح ممکن است آزمایشات قبل از عمل شامل آزمایش خون، نوار قلب و اشعه ایکس قفسه سینه را برای اطمینان از اینکه قلب و ریههای بیمار در وضعیت خوبی قرار دارد، تجویز کند. از بیمار خواسته میشود تا برای یک هفته تا 10 روز قبل از عمل از مصرف داروهای بدون نسخه، مانند آسپرین یا ایبوپروفن، اجتناب کند زیرا این داروها خونریزی را افزایش میدهند.
انواع جراحی فتق
پزشک میتواند فتق را با یکی از دو روش زیر رفع کند که هر دو در بیمارستان یا مرکز جراحی انجام میشود. این روشهای جراحی فتق ناف و کشاله ران عبارتند از:
- هرنیورافی (ترمیم بافت)
قبل از عمل بیمار بیحسی موضعی یا نخاعی را دریافت میکند (قسمت پایین بدن بیحس میشود) یا بیمار ممکن است بیهوشی عمومی دریافت کند (بیمار دارو را از طریق ورید دریافت خواهد کرد و بیهوش میشود). جراح از برشی برای باز کردن پوست بیمار استفاده میکند و به آرامی فتق را به محل برمیگرداند، گره آن را باز میکند یا آن را برمیدارد. سپس منطقه ضعیف عضلات (جایی که در آن فتق وجود دارد تحت فشار قرار میگیرد) و با بخیه بسته میشود.
- هرنیوپلاستی (ترمیم با مش)
در جراحی هرنیوپلاستی، بهجای بخیه زدن عضله بازشده، جراح آن را با یک مش صاف، استریل، معمولاً از جنس پلاستیکهای انعطافپذیر مانند پلیپروپیلن یا بافت حیوانی پوشش میدهد. جراح برشهای کوچکی در اطراف سوراخ میزند و سپس وصلهها را در بافتهای سالم اطراف بخیه میکند. بافتهای آسیبدیده یا ضعیف اطراف فتق از مش به عنوان حامی تقویت کننده استفاده میکنند. هرنیوپلاستی به عنوان ترمیم هرنیا بدون فشار شناخته میشود.
- جراحی لاپاروسکوپی
در جراحی لاپاروسکوپی، شکم بیمار با گاز بیضرر پر میشود. این کار به جراح این امکان را میدهد تا بهتر ارگانهای درون بدن بیمار را بررسی کند. جراح چند برش کوچک را در نزدیکی فتق ایجاد میکند و لولهای باریک را با یک دوربین کوچک در انتهای آن (لاپاراسکوپ) وارد بدن میکند. جراح از تصاویر لاپاراسکوپ به عنوان راهنما برای درمان فتق با مش استفاده میکند. برای عمل جراحی لاپاراسکوپی فتق هیاتال بیمار بیهوشی عمومی دریافت میکند.
عوارض احتمالی
این نوع عملها بهطور معمول بسیار امن هستند اما مانند تمام جراحیها، فتق نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد که عبارتند از:
- عفونت زخم محل جراحی
- لختههای خون: لختهها میتوانند بیشتر شوند زیرا بیمار تحت بیهوشی قرار دارد و برای مدت زمان طولانی حرکت نمیکند.
- درد: در بیشتر موارد در طی دوره بهبودی منطقه ممکن است سوزش داشته باشد اما بعضی افراد درد مزمن و طولانیمدت پس از جراحی را احساس میکنند. جراحی لاپاروسکوپی ممکن است درد کمتری نسبت به روش بازداشته باشد.
- آسیب عصبی: بخیه ممکن است روی یک عصب فشار آورد یا ممکن است عصب در طول جراحی صدمه ببیند.
- عود مجدد فتق: فتق ممکن است پس از عمل جراحی دوباره ظاهر شود. تحقیقات نشان میدهد که استفاده از مش میتواند خطر این رخداد را کاهش دهد.
نتایج قابل انتظار
دوره بهبودی در عمل جراحی لاپاروسکوپی معمولا سریعتر است. بهطور متوسط، بیماران یک هفته زودتر از جراحی باز به زندگی عادی خود بازمیگردند. مانند هر جراحی دیگر اکثر بیماران بعد از عمل جراحی در ناحیه ترمیم فتق درد را تجربه میکنند. اکثر بیماران همچنین تورم و کبودی در این منطقه را تجربه خواهند کرد. احساس کشیده شدن پوست، سوزش و سایر احساسات غیرمعمول در کشاله ران در بیمار تا یک سال معمولا اتفاق میافتد که طبیعی هستند. مهمترین جنبه بهبودی این است که هر فرد به واکنش بدن خود توجه کند، اگر درد دارید فعالیت را رها و استراحت کنید. اگر سوزش دارید روی آن یخ بگذارید و استراحت کنید.
با انجام این جراحی، عوارض جدی که فتق برای بیمار ایجاد میکند به اتمام میرسد. پس انجام این عمل را به تأخیر نیندازید. در کودکان زیر 4 سال، فتق ناف ممکن است به صورت خود به خود رفع شود. در کودکان بزرگتر و بزرگسالان، فتق بدون عمل جراحی بهبود نمییابد.
نکاتی که لازم است حین بستری در بیمارستان رعایت نمائید.
- طبق دستور پزشک، بعد از شروع حرکات دودی رودهای (دفع گاز) رژیم مایعات را شروع کرده و در صورت عدم تحمل (حالت تهوع و استفراغ) به پرستار اطلاع دهید.
- در صورت توانایی مصرف مایعات به تدریج با نظر پزشک میتوانید از سایر مواد غذایی استفاده کنید.
- پس از شروع رژیم برای جلوگیری از یبوست و فشار بر بخیهها باید مایعات فراوان و غذاهای پرفیبر (میوه) استفاده کنید.
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج شده و راه بروید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و … با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- نباید بلافاصله بعد از جراحی فعالیتهای سنگین را شروع کنید زیرا احتمال عود فتق را زیاد میکند.
- بیحرکتی پس از عمل میتواند باعث رکود خون در پاها و افزایش احتمال عفونت ریهها گردد، لذا ورزشهای تنفسی (تنفس عمیق و سرفه) و چرخش پا را بلافاصله پس از عمل انجام دهید.
- در هنگام راه رفتن ، سرفه و تنفس عمیق محل بخیه را با دست گرفته یا بالش ثابت نگه دارید تا از درد در ناحیه عمل جلوگیری نمائید.
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع داده تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- ممکن است آنتی بیوتیک جهت جلوگیری از عفونت و مسکن برای تسکین درد تجویز شود.
- داروها طبق دستور پزشک در فواصل و زمان معین توسط پرستار به شما داده خواهد شد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- طي دو هفته بعد از عمل از مصرف مواد نفاخ (ذرت، لوبيا، نخود، نوشابههای گازدار) خودداری کنید.
- مصرف ماست، نان تست و نان سوخاری از ایجاد نفخ جلوگیری میکند.
- رژیم غذايی بايد حاوی مقادير كافی گوشت، تخممرغ و لبنيات، ميوه و سبزيجات باشد.
- با خوردن سبزیجات و میوههای تازه و نوشیدن مقادیر زیادی مایعات در روز از یبوست جلوگیری کنید.
- فعالیتهای خود را در عرض3 الی 5 روز پس از عمل جراحی، از سر بگیرید (فعالیتهای سبک) ولی از انجام کارهای سنگین حداقل تا دو ماه و به طور معمول تا شش ماه باید پرهیز کنید.
- در صورتی که بیمار کودک است از فعالیت زیاد وی تا 3-2 هفته خودداری کنید.
- پس از اجازه پزشک، جهت بلند کردن اجسام سنگین ابتدا نشسته و سپس اقدام به بلند کردن جسم کنید.
- در صورتی که محل زخم مشکلی نداشته باشد با اجازه پزشک پس از 48 ساعت میتوانید حمام کنید.
- تمیز و خشک نگه داشتن شکاف جراحی، دوش گرفتن به جای وان به مدت یک هفته پس از عمل برای پیشگیری از عفونت ناحیه عمل ضروری است.
- در صورتی که اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
- به محض احساس دفع به دستشویی رفته و از احتباس مدفوع خودداری کنید.
- جهت تسکین درد از داروی مسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک (مانند آنتی بیوتیک در ساعات معین) را طبق دستور و تا اتمام کامل مصرف کنید و از قطع خودسرانه دارو خودداری کنید.
- 10-7 روز بعد از عمل جراحی جهت کشیدن بخیهها مراجعه کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- خارج شدن ترشح از محل بخيهها، تورم و قرمزی
- دردناك شدن محل عمل و تب
- سوزش و خارش ناحیه عمل و عدم تحمل آن
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی