مدیریت بیماری
بستن لوله‌های رحمی
رحم دارای دو لوله می‌باشد که هر کدام از این لوله‌ها به طول 10 سانتی‌متر و در دو انتهای تنه رحم قرار دارند و تا تخمدان‌ها کشیده شده است. وظیفه این لوله‌ها انتقال تخمک از تخمدان به رحم می‌باشد. بستن لوله‌های رحمی در خانم‌ها، یکی از روش‌های پیشگیری از حاملگی است که توسط متخصص زنان یا جراح عمومی با یک عمل جراحی ساده طی بی‌هوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی قابل انجام است. این عمل به صورت سرپایی و یا یک روز اقامت در بیمارستان انجام می‌شود.
با بسته شدن لوله‌های رحمی از رسیدن اسپرم و تخمک به یکدیگر و تشکیل سلول تخم و بارداری جلوگیری به عمل می‌آید.
زمان مناسب جهت انجام عمل جراحی عبارت است از:
- درهرزمانی از سیکل قاعدگی خصوصا دو هفته اول سیکل قاعدگی، درصورت اطمینان از باردار نبودن
- پس از زایمان طبیعی
- زمان سزارین
موارد تأخیر عمل جراحی بستن لوله‌های رحمی عبارتند از:
- پس از سقط عفونی
- 42-7 روز پس از زایمان
- وجود بیماری‌های التهابی لگن در سه ماهه اخیر، سرطان‌های لگن و بیماری‌های فعال مقاربتی
- سابقه اخیر بیماری‌های قلبی حاد
- ابتلا به لخته در سیاهرگ‌های عمقی یا آمبولی ریه
- خونریزی واژینال یا مهبل بدون علت مشخص
- مشکلات دوران بارداری مانند پره‌اکلامپسی شدید، اکلامپسی، پارگی کیسه آب، تب زمان زایمان یا بلافاصله پس از آن
- وجود عوارض پس از زایمان مانند خونریزی و عفونت سایر نقاط بدن
اقدامات قبل از مداخله
- انجام آزمایش بارداری
- سایر آزمایش‌های ضروری در مورد اعمال جراحی غیراورژانس
- معاینه لگنی
- اندازه گیری فشارخون
- پاپ اسمیر
روش انجام
- لاپاراسکوپی: در روش جراحی لاپاروسکوپی، شکم با گاز دی‌اکسیدکربن پر می‌شود. این کار به پزشک امکان مشاهده بهتر عمل جراحی را می‌دهد. سپس جراح با ایجاد یک برش کوچک در زیر ناف، یک لوله بسیار باریک با یک دوربین در سر آن (لاپاروسکوپ) را برای مشاهده محل عمل از این سوراخ وارد بدن می‌کند. یک برش کوچک دیگر ایجاد می‌گردد تا از طریق آن، دستگاهی که برای بریدن، دوختن یا سوزاندن لوله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، وارد بدن شود. کل زمان جراحی حدود نیم ساعت طول خواهد کشید.
- هیستروسکوپی: در این روش هیچ گونه برشی روی ناحیه شکم ایجاد نمی‌شود. این عمل از طریق واژن صورت می‌گیرد و در طی آن، محلی که لوله‌های رحمی به رحم متصل می‌شوند، با وسیله‌ای مخصوص مسدود می‌شود. این عمل جراحی برخی مواقع بسته به شرایط بیمار بدون جراحی عمومی و به صورت سرپایی در مطب پزشک می‌تواند انجام شود.
با روش‌های جراحی فوق، لوله رحم بریده، سوزانده و یا با استفاده از یک حلقه، کلیپس یا نوار بسته می‌شود.
مزایای بستن لوله‌های رحم
- جلوگیری دائمی از بارداری
- عدم‌نیاز به یادآوری عمل جراحی و مراجعه مکرر
- ارزان بودن
- کاهش ابتلا به سرطان تخمدان
- تأثیر سریع آن بعد ازعمل جراحی
- عدم اختلال درفعالیت جنسی
- عدم نیاز به مراقبت‌های روزانه
معایب بستن لوله‌های رحم
- از انتقال بیماری‌های عفونی مقاربتی جلوگیری نمی‌کند.
- نیاز به عمل جراحی دارد.
- ممکن‌است در صورت پشیمانی از بستن لوله‌ها، نتوان دوباره لوله‌ها را باز نمود.
- نسبت به عمل بستن لوله‌ها در مردان (وازکتومی)، عمل مشکل‌تر و پیچیده‌تری می‌باشد.
- عوارض بی‌هوشی
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید:
- طبق دستور پزشک، رژیم مایعات را شروع کرده 12-8 ساعت پس از عمل و در صورت عدم تحمل (حالت تهوع و استفراغ) به پرستار اطلاع دهید.
- در صورت تحمل به تدریج با نظر پزشک می‌توانید از سایر مواد غذایی استفاده کنید.
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج و راه بروید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و … با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- بی حرکتی پس از عمل می‌تواند باعث رکود خون در پاها و افزایش احتمال عفونت ریه ها گردد، لذا ورزش های تنفسی (تنفس عمیق و سرفه) و چرخش پا را بلافاصله پس از عمل انجام دهید.
- در هنگام راه رفتن، سرفه و تنفس عمیق محل بخیه را با دست گرفته یا با بالش ثابت نگه دارید تا از درد در ناحیه عمل جلوگیری نمائید.
- بعد از عمل (جهت کاهش درد) می‌توانید به حالت نیمه نشسته قرار گیرید.
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع داده تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- داروها (آنتی بیوتیک جهت جلوگیری از عفونت و مسکن برای تسکین درد) طبق دستور پزشک در فواصل و زمان معین توسط پرستار تجویز می‌شود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- رژیم غذایی خاصی توصیه نمی‌شود اما پس از شروع رژیم برای جلوگیری از یبوست مایعات فراوان و غذاهای پرفیبر مانند سبزیجات و میوه ها استفاده کنید.
- بعد ازجراحي توصيه می‌شود که دو تا سه روز استراحت مطلق داشته باشید و به مدت يک هفته نيز فعاليت‌هاي سبک انجام دهید.
- تا بهبودی کامل از انجام کارهای سنگین، بلند کردن و هل دادن اجسام سنگین خودداری کنید.
- از روز دوم بعد از عمل و بلافاصله بعد از برداشتن پانسمان به صورت روزانه استحمام کنید.
- زخم را باز و خشک نگه دارید.
- تا یک هفته از نزدیکی خودداری کنید. اگر پس از یک هفته درد داشته باشید با پزشک مشورت کنید.
- در ماه اول پیشگیری از بارداری داشته باشید.
- جهت تسکین درد از داروی مسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- در صورت تجویز آنتی بیوتیک، طبق دستور پزشک یک دوره کامل آن را در فواصل معین مصرف کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- در فاصله هفت روز بعد از عمل به منظور کشیدن بخیه ها و معاینه محل عمل به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت داشتنIUD (آ.یو.دی) باید در اولین سیکل قاعدگی پس از عمل جراحی بستن لوله رحمی، برای خارج کردن آ.یو.دی مراجعه کنید.
- در صورت تأخیر در پریود، لکه بینی یا خونریزی واژینال، درد شدید شکم، تهوع، حساس شدن پستان‌ها به پزشک مراجعه کنید تا از نظر حاملگی خارج رحمی بررسی شوید.
- در صورت ایجاد تب بالاتر از 38 درجه، درد و تورم محل عمل و خروج چرك و خون از آن تا يك هفته و قرمزی محل عمل، از حال رفتن، گيجي شديد در چهار هفته اول به ويژه در هفته اول پس از عمل به پزشک معالج مراجعه کنید.
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی
