مدیریت بیماری
عفونتهای منتقله از راه جنسی (STDs)
بیماریهای منتقله از راه جنسی (STDs) یا عفونتهای منتقل شده جنسی، معمولاً به وسیله تماس جنسی ایجاد میشوند.
عناصری که باعث بروز بیماریهای جنسی میشوند ممکن است از شخصی به شخص دیگر به واسطه خون، مایع منی، یا واژن و دیگر مایعات بدن منتقل شوند.
گاهی این عفونتها میتوانند بدون تماس جنسی به طور مثال از مادر به نوزاد در طول بارداری یا زایمان یا به بواسطه انتقال خون یا استفاده از سوزنهای مشترک انتقال یابد.
- بیماریهای منتقله جنسی ممکن است از فردی که به نظر سالم میرسد منتقل شود و فرد ممکن است حتی از وجود عفونت آگاه نباشد. این بیماریها همیشه علائم ندارند.
علائم و نشانهها
این عفونتها میتوانند علائم و نشانههای وسیعی داشته باشند یا بدون علامت باشند. این بیماریها ممکن است تا زمانی که عوارض نمایان نشوند یا یکی از طرفین متوجه نشود، تشخیص داده نشوند. علائم و نشانههایی که ممکن است نمایان شوند عبارتند از:
- زخم یا برآمدگی( جوش) بر روی اندامهای تناسلی یا در دهان یا ناحیه راست روده
-
-
- ادرار همراه با درد و سوزش
- ترشحات آلت تناسلی مردانه
- ترشحات غیر معمول یا بوی عجیب از واژن
- خونریزی غیرعادی از واژن
- درد در هنگام رابطه جنسی
- زخم، گرههای لنفی متورم، به خصوص در کشاله ران
- درد نواحی پایین شکم
- تب
- جوش در سراسر بدن، دستان و پاها
-
علل شایع
این عفونتها میتوانند به وسیله عوامل زیر ایجاد شوند:
- عوامل باکتریایی
- عوامل انگلی
- عوامل ویروسی
فعالیت جنسی نقش عمدهای را در شیوع بسیاری از عفونتهای جنسی ایفا میکند. اگرچه ممکن است عفونت بدون تماس جنسی منتقل شود. این عفونتها همانند هپاتیت آ( A) ،بی( B) و سی( C)، باسیل شیگلا(عامل اسهال) و انگل رودهای که باعث درد و اسهال میشود هستند.
عوامل تشدید کننده خطر
عواملی که میتوانند خطر ابتلا را افزایش دهند عبارتند از:
- داشتن رابطه جنسی محافظت نشده
دخول از طریق واژن یا مقعد توسط یک شریک جنسی آلوده که از کاندوم استفاده نمیکند به طور قابل توجهی خطر انتقال عفونت را افزایش میدهد. استفاده ناصحیح یا بیدوام از کاندوم هم میتواند خطر را افزایش دهد. رابطه دهانی خطر کمتری دارد اما هنوز هم امکان انتقال عفونتها وجود دارد.
داشتن تماس جنسی با چند شریک جنسی
داشتن تماس جنسی با افراد بیشتر، خطرات را افزایش میدهد. این یک حقیقت است که شریکهای جنسی همزمان نسبت به تک همسری خطرات بیشتری را برای فرد ایجاد میکند.
- داشتن سابقه عفونتهای جنسی
داشتن یک عفونت جنسی کار را برای سایر عفونتهای جنسی راحتتر میکند.
- اجبار برای داشتن مقاربت یا اقدامات جنسی
مقابله با تجاوز و هتک حرمت کردن مشکل است اما این مهم است که در اسرع وقت معاینه انجام شود. غربالگری، درمان و حمایت عاطفی میتواند مؤثر باشد.
- سوء مصرف الکل یا استفاده از داروهای روانگردان
سوء استفاده از مواد میتواند قوه ادراک شما را متوقف کند، شما را به مشارکت در رفتارهای پرخطر تشویق کند.
- تزریق دارو
سوزنهای مشترک باعث عفونتهای جدی متعددی از جمله ایدز( HIV)، هپاتیت بی( B) و هپاتیت سی( C) میشود.
- جوان بودن
نیمی از عفونتهای جنسی در افراد بین 15 تا 24 ساله رخ میدهد.
- مردانی که برای درمان اختلال نعوظ به تجویز دارو نیاز دارند.
مردانی که از پزشک درخواست داروهای خاصی میکنند به میزان بالاتری به به بیماریهای منتقله از راه جنسی مبتلا میشوند.
انتقال از مادر به نوزاد
عفونتهای جنسی خاص مثل سوزاک، کلامدیا، اچ آی وی( HIV) و سفلیس میتواند از یک مادر بیمار به فرزندش در طی بارداری یا زایمان منتقل شود. عفونتهای جنسی میتوانند باعث مشکلات جدی برای نوزاد شود. همه ی زنان باید تحت مراقبت قرار گیرند تا عفونتها درمان شوند.
عوارض احتمالی
بسیاری از افراد در مراحل اولیه بیماری علامت خاصی ندارند، غربالگری برای مبتلایان برای جلوگیری از بروز عوارض مهم است. عوارض ممکن عبارتند از:
- درد لگن
- مشکلات بارداری
- التهابات چشم
- آرتروز
- بیماری التهاب لگن
- ناباروری
- بیماری قلبی
- سرطانهای خاص مثل سرطان راست روده
پیشگیری
راههایی برای اجتناب و کاهش خطر عفونتهای منتقله از راه جنسی وجود دارد :
- پرهیز
مؤثرترین راه برای جلوگیری از عفونتهای جنسی خودداری از رابطه جنسی حفاظت نشده است.
- ماندن با یک شریک جنسی عاری از عفونت
راه دیگر برای مصون ماندن از این بیماری ماندن طولانی مدت با یک شریک جنسی عاری از عفونت است.
- صبر و شناخت
از مقاربت واژنی و مقعدی با شریک جنسی جدیدتان تا زمان که هردو آزمایش عفونت جنسی ندادهاید، اجتناب کنید. رابطه دهانی خطر کمتری دارد ولی از کاندوم یا دهان بند استفاده کنید تا از تماس مستقیم بین دهان و مخاط واژن جلوگیری شود. به یاد داشته باشید که آزمایش غربالگری برای زگیلهای تناسلی و اچپیوی خیلی کارایی ندارد و برای مردان موجود نمیباشد.
- واکسن زدن
پیش از اینکه در معرض رابطه جنسی قرار بگیرید واکسن بزنید. واکسنها برای جلوگیری ازاچپیوی (عفونت زگیل تناسلی) HPV، هپاتیت بی( B) و آ( A) موجود هستند. متخصصان توصیه میکنند تا واکسن اچپیوی( HPV) برای دختران و پسران 11 و 12 ساله استفاده شود. اگر به طور کامل در سنین 11 و 12 سالگی واکسینه نشوند توصیه میشود که دختران و زنان در سن 26 و پسران و مردان در واکسن دریافت کنند.
واکسن هپاتیت بی( B) معمولا به نوزادان تزریق میشود و هپاتیت آ( A) در سن یک سالگی توصیه میشود. هر دو واکسن برای افرادی که تاکنون در برابر این بیماریها ایمن نشدهاند و افرادی که بیشتر در معرض خطرند مثل افرادی که تزریق انجام میدهند توصیه میشود.
- استفاده از کاندوم
برای هر عمل جنسی از کاندوم جدید استفاده کنید، خواه رابطه دهانی، واژنی یا مقعدی باشد. هرگز از یک روان کننده روغنی همانند ژل تهیه شده از نفت به همراه کاندوم استفاده نکنید.
کاندومهای تهیه شده از مواد طبیعی به خاطر عدم کارایی در جلوگیری از عفونتهای جنسی توصیه نمیشوند. به خاطر داشته باشید که کاندومها خطر ابتلا به عفونتهای جنسی را کاهش میدهند.
- عدم زیاده روی در الکل و مصرف مواد مخدر
اگر شما تحتتأثیر این مواد هستید پس بیشتر در معرض خطرات جنسی قرار دارید.
- برقراری ارتباط
پیش از برقراری تماس جنسی، با شریک جنسیتان درباره رابطه ایمنتر صحبت کنید و به توافقاتی درباره فعالیتهای مجاز و غیرمجاز برسید.
- ختنه کنید
شواهد موجود نشان میدهد که ختنه میتواند به کاهش خطر ابتلا به اچآیوی( HIV) را برای مردان از یک زن آلوده به عفونت تا 60 درصد کاهش دهد. ختنه ممکن است به جلوگیری از انتقال اچپیوی( HPV) نیز کمک کند.
- استفاده از داروی پیشگیری از ایدز
در سال 2012 سازمان غذا و دارو استفاده از داروی ترکیبی تراوادا را برای کاهش خطر ابتلا به HIV برای افرادی که در خطرند تصویب کرد. تراوادا همچنین برای درماناچ پیوی(HPV) به همراه دیگر درمانها استفاده میشود. زمانی که از داروی پیشگیری از ویروس اچپیوی( HIV) استفاده میکنید بدین معنی میباشد که پزشک شما اطمینان دارد که شما در حال حاضر به اچپیوی( HIV) مبتلا نیستید.
تشخیص
اگر شما سابقه رابطه جنسی محافظت نشده دارید و درحال حاضر علائم و نشانههای بیماریهای منتقله از راه جنسی را در خود مشاهده میکنید، روشهای آزمایشگاهی میتواند به شما در تشخیص علل و عوارضی که ممکن است با آن مواجه شوید کمک کند. این روشهای آزمایشگاهی عبارتند از:
- آزمایش خون
آزمایش خون میتواند تشخیص اچآیوی( HIV) و یا سیفلیس را تأیید کند.
- آزمایش ادرار
بعضی از بیماریهای جنسی میتوانند با نمونه ادرار ثابت شوند.
- نمونه مایعات
اگر شما در ناحیه تناسلی دچار زخم هستید آزمایش مایعات و نمونه برداری از زخم ممکن است تشخیص عفونت را ثابت کند.
غربالگری
به انجام آزمایش برای یک بیماری در افرادی که علائم واضحی برای اثبات بیماری ندارند، غربالگری گفته میشود. اکثر مواقع غربالگری در بیماریهای جنسی منتقله یک امر عادی نیست اما استثناهایی وجود دارد:
- همه افراد
یک مدل غربالگری که به همه افراد 13 تا 64 ساله پیشنهاد میشود و یک آزمایش خون یا بزاق برای تشخیص ایدز انجام میگیرد.
- همه افراد متولد شده در یک بازه زمانی خاص
ممکن است در یک بازه زمانی شیوع یک بیماری به طور مثال هپاتیت سی( C) باعث شود تا همه افراد متولد شده در آن بازه زمانی برای غربالگری انتخاب شوند.
- زنان باردار
غربالگری برای اچآیوی( HIV) ، هپاتیت بی( B)، سوزاک و سیفلیس عموماً در اولین مراحل بارداری برای زنان انجام میگیرد. غربالگری هپاتیت سی(C ) حداقل یکبار در طی دوران بارداری برای زنان در معرض عفونت توصیه میشود.
- زنان 21 ساله و مسنتر
غربالگریهای آزمایش پاپ اسمیر برای اختلالات رحمی، شامل التهاب، تغییرات منجر به سرطان که اغلب به خاطر وجود اچپیوی( عفونت زگیل تناسلی) اتفاق میافتد انجام میگیرد. متخصصان توصیه میکنند که از سن سالگی21 زنان بهتر است هر سه سال این آزمایش را انجام دهند. بعد از 30 سالگی توصیه میشود که علاوه بر آزمایش پاپاسمیر آزمایش اچپیوی( عفونت زگیل تناسلی) را هم هر پنج سال یکبار انجام دهند.
- مردان همجنسگرا
در مقایسه با دیگر گروهها مردانی که با همجنس خود رابطه جنسی دارند بیشتر در معرض ابتلا به عفونت منتقله از راه جنسی هستند. بسیاری از گروههای بهداشت عمومی به این مردان غربالگری را پیشنهاد میکنند.
- مبتلایان به اچآیوی( HIV)
اگر شما اچآیوی( HIV) دارید مشخص است که بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای جنسی دیگر هستید. متخصصان آزمایشهای برای سیفلیس، سوزاک و زگیل را بعد از تشخیص اچآیوی( HIV) به شما توصیه میکنند همچنین مبتلایان به اچآیوی( HIV) به غربالگری هپاتیت سی( C) نیز توصیه میشوند.
- افرادی که شریک جنسی جدیدی دارند
پیش از برقراری مقاربت واژنی یا مقعدی با شریک جنسی جدیدتان مطمئن شوید که هردو آزمایش عفونت جنسی را دادهاید. به خاطر بسپارید که آزمایش غربالگری اچپیوی( HPV) برای مردان دردسترس نیست. بنابراین ممکن است شما تا زمانی که علائم ظاهر نشوند از وجود بیماری آگاه نشوید. همچنین ممکن است اگر عفونت به تازگی وارد بدن شده باشد نتیجه آزمایش با وجود بیمار بودن فرد منفی شود.
درمان
عفونتهای جنسی که توسط باکتریها ایجاد میشوند عموماً راحتتر درمان میشوند. عفونتهای ویروسی میتوانند کنترل شوند ولی همیشه درمان نمیشوند. اگر شما باردارید و یکی از این عفونتها را دارید اقدام سریع برای درمان میتواند خطر انتقال عفونت به فرزندتان را کاهش دهد. با توجه به نوع عفونت درمانها متفاوتاند. این درمانها شامل:
- آنتیبیوتیکها
آنتیبیوتیکها اغلب در یک دوز کم میتوانند بسیاری از عفونتهای باکتریایی و انگلی منتقله از راه جنسی را درمان کنند از جمله سیفلیس، سوزاک و… زمانی که شروع به درمان با آنتیبیوتیک کردید مهم است که درمان خود را دنبال کنید همچنین ممکن است که یک درمان کوتاهتر و سادهتر در اختیار شما قرار گیرد. به علاوه این مهم است که در طول درمان از برقراری روابط جنسی خودداری کنید.
- داروهای ضد ویروسی
داروهای ضد ویروسی خطر عفونت را کمتر میکنند ولی هنوز ممکن است که زگیلها از شریک جنسی به شما منتقل شود. داروهای ضد ویروسی میتوانند اچآیوی( HIV) را برای سالها کنترل کند. اما ویروس همچنان میتواند منتقل شود.
اگر شما عفونت جنسی داشتهاید از پزشک بخواهید تا مواردی که نیاز است پس از درمان رعایت کنید را به شما بگوید و مطمئن شوید که درمان کامل شده و عفونت باز نمیگردد.
آگاه سازی شریک جنسی و پیشگیری از درمان
اگر آزمایشات نشان میدهد که شما عفونت جنسی دارید، شریک جنسیتان چه شریک جنسی حال حاضر یا هر کسی که در طی یک سال گذشته با شما بوده است، باید از بیماری شما مطلع شده و آزمایش دهد و اگر مبتلا به ویروس است درمان شود.
آگاهسازی شریک جنسیتان میتواند به جلوگیری از شیوع بیماریهای جنسی منتقله از راه جنسی کمک کند. به خصوص درمورد عفونتهای سیفلیس و اچآیوی (HIV).