تومورهای نخاع شامل رشد سلول‌های غیر سرطانی (خوش‌خیم) و یا سرطانی (بدخیم) در نزدیکی و یا داخل نخاع و یا در داخل استخوان‌های ستون فقرات است. توموری که بر استخوان‌های مهره‌ها اثر می‌گذارند، تومور مهره‌ای گفته می‌شود.

تومورهای نخاعی ممکن‌است با توجه به محل قرارگرفتن تومور به یکی از این سه دسته زیر تقسیم شوند:

• تومورهای داخل نخاعی

این تومورها در خود سلول‌های نخاعی ایجاد می‌شوند.

• تومورهای داخل غشای نخاعی
• تومورهای خارج غشای نخاعی

این تومورها در اطراف غشاء نخاع یا ریشه‌های عصبی که از نخاع خارج می‌شوند، تشکیل می‌شوند. اگرچه این تومورها درون خود نخاع وجود ندارند، اما ممکن است بر نخاع فشار وارد کنند و فعالیت آن‌را مختل کنند.

تومورها از بخش‌های مختلف بدن می‌توانند به مهره‌ها و نخاع انتشارپیدا کنند (متاستاز).

تومورهای نخاعی از هر نوعی که باشند، می‌توانند باعث درد، مشکلات عصبی و گاهی فلج شوند. درمان برای این تومورها ممکن است شامل جراحی، اشعه‌درمانی، شیمی‌درمانی یا استفاده از دارو باشد.

علائم و نشانه‌ها

تومورهای نخاعی به‌خصوص تومورهای بزرگ می‌توانند علائم و نشانه‌های متفاوتی ایجاد کنند. تومورها ممکن است بر نخاع یا ریشه‌های عصبی، رگ‌های خونی یا استخوان مهره‌ها اثر بگذارند.

علائم و نشانه‌های تومورهای نخاعی عبارتند از:

• درد در ناحیه‌ی تومور
• درد کمر که اغلب به نواحی دیگر بدن کشیده شده و بدتر شدن آن در شب‌ها
• احساس گرما یا سرمای شدید
• از دست رفتن فعالیت مثانه یا روده (بی‌اختیاری در دفع ادرارو مدفوع)
• مشکلات راه رفتن که گاهی منجر به افتادن می‌شوند.
• ضعف عضلات، به‌خصوص در دست‌ها یا پاها

کمردرد اولین علامت شایع تومور نخاعی است. درد ممکن است به نواحی پایینی کمر مثل لگن یا پاها کشیده شود و با گذشت زمان بدتر شود.

علل شایع

دلیل مشخصی برای بسیاری از تومورهای نخاعی وجود ندارد. متخصصان معتقدند که مشکلات ژن‌ها نقش مهمی دارند. اما معمولاً مشخص نیست که این نقص در ژن به‌صورت ارثی منتقل می‌شوند یا با گذشت زمان ایجاد می‌شوند. این نقص‌ها ممکن است گاهی بر اثر عوامل محیطی مثل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص ایجاد شوند. اما تومورهای نخاعی با بیماری‌های ناشناخته‌ی ارثی در ارتباط هستند.

عوامل تشدید کننده خطر

تومورهای نخاعی در افراد مبتلا به مشکلات زیر شایع‌تر است:

• تومورهای خوش‌خیم در اعصاب شنوایی

در این اختلال ارثی، تومورهای خوش‌خیمی در اعصاب شنوایی ایجاد می‌شوند. این اتفاق ممکن است منجر به از دست دادن شنوایی در یک یا هر دو گوش شود. برخی افراد مبتلا به این بیماری، دچار تومورهای نخاعی می‌شوند.

• بیماری فون هیپال لیندوو

این اختلال نادر، با تومورهای عروق خونی در مغز، شبکیه و نخاع و در کلیه با غدد فوق کلیه در ارتباط است.

عوارض احتمالی

تومورهای نخاعی می‌توانند به اعصاب نخاع فشار وارد کرده و باعث از بین رفتن حرکت یا حواس در همان ناحیه شوند. این اتفاق گاهی درفعالیت روده و مثانه اثر می‌گذارد. این آسیب عصبی ممکن است دائمی باشد.

با وجود این، اگر زود تشخیص داده شود و به سرعت درمان شود، ممکن است بتوان از مشکلات بعدی آن جلوگیری نمود. با توجه به محل قرارگیری تومور، این عارضه ممکن است مخاطرات شدید به همراه داشته‌باشد.

تشخیص

تومورهای نخاعی ممکن است گاهی به‌خاطر علائم مشابه با دیگر بیماری‌ها، دیده نشوند. به این دلیل، انجام معاینات دقیق عصبی و جسمی و همچنین بررسی کامل سابقه‌ی پزشکی برای تشخیص این تومورها بسیار مهم است.

اگر پزشک به وجود تومور نخاعی شک کند، انجام این روش‌های تشخیصی می‌تواند در تأیید تشخیص پزشک کمک‌کننده باشند:

• ام.آر.آی (MRI) نخاع

در این روش با استفاده از امواج مغناطیسی قدرتمند، تصاویر دقیقی از نخاع و اعصاب گرفته می‌شود. ازاین روش تشخیصی معمولاً برای تومورهای داخل نخاع و یا بافت‌های اطراف آن استفاده می‌شود.

• سی‌تی‌اسکن

در این روش تشخیصی با استفاده از اشعه ایکس تصاویری از نخاع تهیه می‌شود. این تصاویر می‌توانند برای تشخیص تومورهای نخاعی مورد استفاده قرار گیرند.

• نمونه برداری ازنخاع (بیوپسی نخاع)

تنها راه برای تعیین نوع دقیق تومور نخاعی، تهیه نمونه‌ای از بافت تومور نخاع است.

درمان

هدف از درمان تومور، ازبین رفتن کامل تومور است. اما این هدف ممکن است همراه با مشکلات و خطرات دائمی و آسیب به نخاع و اعصاب اطراف آن باشد. پزشک باید سن و وضعیت سلامت عمومی بیمار را در نظر بگیرد. به نوع تومور و این‌که تومور از کجا وارد نخاع شده است هم باید در تعیین برنامه‌ی درمانی توجه شود.

گزینه‌های درمانی تومورهای نخاعی عبارتند از:

• بررسی مداوم رشد تومور

برخی از تومورهای نخاعی ممکن است پیش از بروز علائم، کشف شوند. اگر تومورهای کوچک در حال رشد نباشند و به بافت‌های اطراف فشار وارد نکنند، نظارت دقیق آن‌ها مورد نیاز است. برای معاینه دقیق‌تر تومور، پزشک ممکن‌است سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی را توصیه کند.

• جراحی

این درمان اغلب برای تومورهایی استفاده می‌شود که خطر عمل جراحی کمتر از وجود تومور است. پزشکان درحین عمل جراحی، فعالیت نخاع و اعصاب مهم را کنترل می‌کنند، بنابراین خطر آسیب به نخاع به حداقل می‌رسد. در برخی شرایط، ممکن است در حین جراحی، برای از بین بردن تومورها و خارج کردن قسمت‌های آن از امواج صوتی با فرکانس بالا هم استفاده شود.

• اشعه درمانی

این روش برای حذف بقایای تومور پس از جراحی استفاده می‌شود. این روش همچنین برای تومورهایی که با جراحی نمی‌توان آن‌ها را خارج کرد یا خطر زیادی دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

داروها هم ممکن است برخی از مشکلات اشعه‌درمانی( مانند تهوع و استفراغ) را کم کنند.

• شیمی‌درمانی

شیمی درمانی یک روش استاندارد برای بسیاری از سرطان‌هاست. شیمی درمانی با استفاده از داروهایی که سلول‌های سرطانی را تخریب و از رشد آن‌ها جلوگیری می‌کند، انجام می‌شود. مشکلات شیمی‌درمانی عبارت است از خستگی مفرط، تهوع، استفراغ، عفونت و ریزش مو.

• دیگر روش‌های درمانی

از آنجا که جراحی و اشعه‌درمانی و همچنین خود تومورها می‌توانند باعث ورم نخاع شوند، پزشک گاهی داروهای کورتیکواستروئیدها (کورتون) را برای کاهش ورم بعد از جراحی یا حین اشعه‌درمانی توصیه می‌کند.

اگرچه کورتیکواستروئیدها ورم را کاهش می‌دهند، ولی تنها برای دوره‌های کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار می‌گیرند چون این داروها باعث مشکلاتی مانند ضعف، پوکی استخوان، فشارخون بالا، مرض قند (دیابت) و عفونت می‌شوند.