بیماری شقاق نوعی عارضه مقعدی است که با نام فیشر نیز شناخته می‌شود. این عارضه موجب می‌شود، زخمی عمیق در کانال مقعد پدید آید و حتی تا عضله مقعدی نیز امتداد داشته باشد. شقاق باعث ایجاد درد شدید مقعد، خونریزی، احساس سوزش و خارش می‌شود. علت بروز این عارضه وارد آمدن فشار به مقعد و افزایش فشار وارده در عضله اسفنکتر مقعدی است.

اسفنکتروتومی (ترمیم اسفنکتر)، یکی از روش‌های جراحی و درمانی بیماری شقاق است. این روش جراحی شامل برداشت قسمتی از بافت عضله با هدف کاهش فشار وارده در این عضله و نیز رفع اسپاسم است. در اسفنکتروتومی هدف برطرف کردن علت اصلی بروز بیماری است که در طی آن قسمتی از بافت عضله اسفنکتر مقعدی جدا می‌شود تا با کاهش فشار، گردش خون در این ناحیه افزایش یابد و موجب تسریع در روند درمان گردد.

دلایل انجام

شقاق مقعد در دوران نوزادی شایع است. بزرگسالان مسن نیز به دلیل کاهش جریان خون در این ناحیه، مستعد ابتلا به شقاق مقعد هستند. زنان نیز در حین و بعد از زایمان، در معرض خطر شقاق مقعد هستند.

افراد مبتلا به التهاب روده، همچنین خطر بیش‌تری برای ایجاد شقاق مقعد دارند. التهابی که در روده رخ می‌دهد باعث می‌شود بافت اطراف مقعد بیشتر مستعد پارگی شود. یبوست مداوم خطر ابتلا به فیشر مقعدی را افزایش می‌دهد.

عوارض احتمالی

جراحی اسفنکتروتومی یک روش ساده و گسترده است و در درمان شقاق مقعد بسیار مؤثر است. معمولاً عوارض جانبی بعد از عمل وجود ندارد، اما در موارد بسیار نادر اتفاق می‌افتند.

بسیار طبیعی است که افراد در هفته‌های بعد از عمل جراحی بی‌اختیاری مدفوع و مشکل در کنترل گاز و نفخ شکم را تجربه کنند. این عارضه معمولاً به دلیل بهبودی مقعد به خودی خود برطرف می‌شود. در صورتی که جراحی اسفنکتروتومی شقاق با لیزر انجام شود، احتمال بروز این عوارض نزدیک به صفر می‌شود.

روش انجام

این روش جراحی ممکن است در بیمارستان و یا مطب پزشک انجام شود، ولی معمولاً درمانی سرپایی است. به علاوه این روش جراحی ممکن است، تحت بی‌هوشی و یا بی‌حسی انجام شود. معمولاً بیماران پس از انجام این روش جراحی، درد اندکی را تجربه می‌کنند و امکان خونریزی نیز وجود دارد. اما درد ناشی از گرفتگی عضله که موجب شقاق شده به سرعت پس از عمل رفع می‌شود.

میزان موفقیت جراحی اسفنکتروتومی بالا بوده و احتمال عود مجدد پس از آن بسیار کم است، لذا، این روش یکی از بهترین روش‌های درمان شقاق به شمار می‌رود. این عمل جراحی به دو روش باز و بسته انجام می‌شود.

• اسفنکترکتومی باز

جراح در این روش یک برش نیم الی یک سانتی‌متری در مقعد ایجاد کرده و قسمتی از عضله اسفنکتر را از آن بیرون کشیده و جدا می‌کند و بسته به شرایط بیمار ممکن‌است شکاف، باز رها شده و یا بخیه زده شود. این روش سرپایی انجام شده و درد و خونریزی خفیفی دارد. همچنین عوارض به خصوصی نداشته و احتمال عود کمی دارد.

• اسفنکترکتومی بسته

در این روش که ممکن است تحت بی‌هوشی و یا بی‌حسی انجام شود، شکافی در عضله مقعدی ایجاد می‌کنند و از این شکاف عضله اسفنکتر را بیرون می‌کشند. سپس قسمتی از این عضله را جدا می‌کنند تا فشار وارده در عضله کاهش یابد. در مرحله آخر، زخم بخیه زده می‌شود.

برش ایجاد شده بسیار کوچک است و عمل جراحی به صورت سرپایی انجام می‌شود، در نتیجه بیمار می‌تواند پس از جراحی به زندگی روزمره خود بازگردد.

نتایج قابل انتظار

جراحی اسفنکتروتومی یک روش ساده است که ثابت کرده است که در درمان شقاق های مقعد بسیار موفق است.

 به بیمارتوصیه می‌شود قبل از عمل، سایر روش های درمانی را امتحان کند، اما اگر این موارد ناکارآمد باشند، این روش پیشنهاد می‌شود.