مدیریت بیماری
پارگی پرده گوش
پارگی پرده گوش با نام سوراخ شدگی پرده صماخ در پزشکی شناخته میشود و در این بیماری سوراخی در پرده گوش (غشای نازکی) که کانال گوش خارجی را از گوش میانی جدا میکند.
پارگی پرده گوش میتواند منجر به ناشنوایی شود و یا گوش میانی شما را در معرض عفونت یا آسیب دیدگی قرار دهد. این وضعیت به طور معمول در طی چنیدن هفته بهبود مییابد ولی در بعضی موارد به جراحی یا سایر مداخلات برای درمان آن نیاز است.
علائم و نشانهها
نشانههای پارگی پرده گوش عبارتند از:
- گوش دردی که به سرعت رفع میشود.
- خروج ترشحات خونی یا چرک آلود از گوش
- ناشنوایی
- زنگ زدن گوش (وزوز گوش)
- سرگیجه
- تهوع و استفراغ ناشی از سرگیجه
علل شایع
دلایل پارگی پرده گوش و یا سوراخ شدگی پرده صماخ عبارتند از:
- عفونت گوش میانی یا اوتیت مدیا
عفونت گوش میانی باعث اجتماع مایعاتی در گوش میانی میشود و فشار ناشی از این مایعات منجر به پارگی پرده گوش خواهد شد.
- پارگی ناشی از تغییر فشار
نوعی فشار وارد بر پرده گوش است و زمانی بروز میکند که فشار هوای داخل گوش و فشار هوای بیرون تعادلی ندارند. در صورتی که این فشار شدید باشد، احتمال پارگی پرده گوش وجود خواهد داشت. این اختلال با نام گوش هواپیما هم شناخته میشود زیرا بیشتر به دلیل تغییرات فشار هوای ناشی از سفرهای هوایی بوجود میآید. غواصی میتواند تغییرت ناگهانی فشار را بوجود آورد و آسیب دیدگی مستقیم گوش مانند فشار ناشی از ایربگ اتومیبیل میتواند منجر به پارگی پرده گوش شود.
- آسیب دیدگی های صوتی مانند صداهای بلندو صدای انفجار
صداهایی بلند ناشی از انفجار و یا شلیک گلوله نوعی موج صوتی قدرتمند ایجاد میکند و میتواند پرده گوش را پاره کند.
- آسیب دیدگی شدید سر
آسیبهای دیدگی های جدی مانند شکستگی جمجمه میتوانند باعث تغییر مکان و یا آسیب دیدگی گوش میانی و داخلی مانند پرده گوش شوند.
- اجسام خارجی در گوش
وسایل کوچک مانند سنجاق سر و گوش پاککن هم در پارگی پرده گوش نقش دارند.
عوارض احتمالی
پرده گوش و یا غشای صماخی دو وظیفه در بدن دارد:
- شنوایی: زمانی که امواج صوتی به این پرده برخورد میکنند، آن را حرکت میدهند و این اولین گامی است که در طی آن ساختارهای گوش میانی و داخلی امواج صوتی را به ایمپالسهای عصبی تبدیل میکنند و باعث شنیدن صداها میشوند.
- حفاظت: پرده گوشتان نوعی مانع است که در برابر آب و باکتری و سایر موارد خارجی از گوش میانی حفاظت میکند.
زمانی که پرده گوشتان پاره میشود این پیامدها مستقل از بهبود خودبخود پرده گوش و یا عدم آن بروز میکند:
- ناشنوایی
این حالت موقتی بوده و فقط تا زمانی ادامه پیدا میکند که سوراخ ایجاد شده در گوشتان بهبود یابد. اندازه و موقعیت این پارگی بر میزان ناشنوایی اثر خواهد داشت.
- عفونت گوش میانی یا اوتیت مدیا
پارگی پرده گوش باعث نفوذ باکتریها به گوش میشود و در صورتی که این حالت بهبود نیابد، شما در معرض عفونتهای مزمن یا پایداری قرار میگیرد که خود خطر بروز ناشنوایی دائمی را افزایش میدهد.
- کیستهای گوش میانی یا کلستئاتوم
کلستئاتوم نوعی کیست است که در گوش میانی بوجود میآید و متشکل از سلولهای پوستی و سایر مواد است. مواد زائد به کمک موم داخل گوش به سمت گوش خارجی میروند. در صورتی که پرده گوش پاره شود، این مواد زائد وارد گوش میانی میشوند و کیستی را بوجود میآورند کلستئاتوم فضایی مناسب برای رشد باکتریها بوجود میآورد و حاوی نوعی پروتئین است که میتواند به استخوانهای گوش میانی آسیب رساند.
تشخیص
پزشک و یا متخصص گوش و حلق و بینی میتواند در اغلب موارد پارگی پرده گوش را با توجه به بررسیهای بصری تشخیص دهد که توسط اتوسکوپ (وسیلهای با نور همراه) انجام میگردد .
ممکن است پزشکتان توصیه کند اقدامات دیگری انجام دهید تا بتواند دلیل اصلی پارگی یا میزان آسیب دیدگی را تشخیص دهد مانند:
- روشهای آزمایشگاهی
در صورتی که موادی از گوش خارج شوند، پزشکتان این روشها و یا کشت را پیشنهاد میکند تا عفونت باکتریایی را در گوش میانی تشخیص دهد .
- تمپانومتری
در این روش دستگاهی در داخل گوش قرار داده میشود که میزان پاسخ گویی پرده گوش به تغییرات کوچک در فشار هوا را مشخص میکند. الگوهای مشخصی از پاسخ گویی میتوانند نشان دهندهی پارگی یا سوراخ پرده گوش باشند.
- ارزیابی شنوایی (شنوایی سنجی)
در صورتی که پزشک نتواند با استفاده از روشهای یاد شده بیماری را تشخیص دهد، از ارزیابی شنوایی استفاده میکند که شامل مجموعهای از آزمایشات کاملا کالیبره شده در یک اطاقک ضد صدا است و توانایی فرد در شنیدن صداهایی با حجم و گام متفاوت را مشخص میکند .
درمان
در بیشتر موارد پارگی پرده گوش در طی چند هفته و خود بخود بهبود مییابد ولی اگر نشانهای از عفونت باشد، پزشکتان قطرههای آنتی بیوتیک را تجویز میکند. در صورتی که پارگی پرده گوش خود بخود بهبود نیابد، از مداخلات به منظور بستن این سوراخ استفاده میشود مانند:
- پچ (پوشش) پرده گوش
در این حالت متخصص گوش و حلق و بینی پرده گوش را با پچهای گوش میبندد. این اقدام در مطب صورت میگیرد و در آن پزشکتان مادهای شیمیایی را به لبههای گوش میزند تا رشد را تحریک نماید و سپس پچ را بروی سوراخ قرار میدهد. این اقدام باید بیش از یک بار انجام گیرد تا زمانی که این سوراخ بسته شود.
- جراحی
در صورتی که پچ نتواند به خوبی سوراخ را بهبود بخشد و یا پزشکتان تشخیص دهد که سوراخ پرده گوش توسط پچها بهبود نمییابد، از جراحی استفاده میکند. معمولترین جراحی در این حالت تیمپانوپلاستی است که در آن پزشک از بخشی از بافت خود بدن برای بستن این سوراخ استفاده میکند. بیمار میتواند همان روز به خانه برود.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید.
- بعد از عمل جراحی و پس از هوشیار شدن و با نظر پزشک و همچنین در صورت نداشتن حالت تهوع، رژیم مایعات خنك را شروع کنید.
- در صورتی که حالت تهوع و استفراغ داشتید از خوردن و آشامیدن خودداری نمایید.
- در صورت توانایی مصرف مايعات میتوانيد روز بعد از رژيم غذايی معمولی استفاده نماييد.
- در بستر انگشتان و مچ پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود.
- در صورت اجازه پزشک برای خروج از تخت ابتدا نشسته و سپس پاهای خود را از لبه تخت آویزان نمایید و در صورت نداشتن سرگیجه با کمک همراه خود و یا پرستار از تخت خارج شوید.
- در صورت بروز سرگيجه و تهوع يا استفراغ مكرر پرستار بخش را مطلع سازيد.
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع دهید تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- در صورت خونریزی از محل عمل جراحی و خیس شدن پانسمان به پرستاران بخش اطلاع دهید.
- از دستکاری سرمها و رابطهای متصل به خود خودداری کنید.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- گوش خود را خشک نگه دارید.
- قبل از حمام در صورت اجازه پزشک، پنبهای را گرد کرده و آن را با وازلین طبی یا پمادی كه توسط پزشك تجویز شده، چرب کنید و بر روی لاله گوش خود طوری قرار دهید که از ورود هرگونه آب و مواد دیگر به داخل گوش جلوگیری شود.
- در صورتی که آب وارد گوش شد، سر خود را به طرفین خم کنید و لاله گوش را بکشید تا آب خارج شود. اگر گوش هنوز خیس است، از یک سشوار با درجه حرارت کم به منظور خشک کردن گوش استفاده کنید.
- از فین کردن و تخلیه بینی اجتناب کنید. فشاری که هنگام این کار ایجاد میشود میتواند آسیب پرده گوش را افزایش دهد. سعی کنید با دهان باز عطسه کنید تا فشار کمتری وارد شود.
- برای تمیز کردن قسمت داخلی گوش، چیزی در مجرای گوش خود قرار ندهید. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
- به منظور کاهش درد میتوانید یک پارچه گرم روی گوش خود قرار دهید.
- هرگونه مسافرت هوایی با هواپیما را به بعد از زمان بهبودی کامل موکول کنید. فشار ناشی از اختلاف فشار هوا، سبب بدتر شدن علائم ناشی از عمل می شود.
- از ورزشهایی مانند شنا که با آب در تماس هستید، باید خودداری کنید.
- از فعالیتهای شدید ورزشی و یا انجام كارهای سنگین پرهیز كنید. فعالیت سنگین و برداشتن بار سنگین (حداکثر 12 کیلوگرم) ممنوع است.
- از مصرف دارو و یا استفاده از روشهای درمانی بدون اطلاع پزشک خودداری کنید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک خود را مطابق دستورالعمل و به طور منظم مصرف کنید.
- جلسات ملاقات با پزشک خود را دنبال کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- علائم جدید و غیر قابل توجیه
- سرگیجه شدید یا فلج صورت، ترشحات زرد رنگ یا بد بو
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی