مدیریت بیماری
پلی سومنوگرافی (مطالعه خواب)
پلی سومنوگرافی که به آن مطالعه‌ی خواب هم گفته می‌شود، روشی به منظور تشخیص اختلالات خواب است. در این روش، امواج مغزی، میزان اکسیژن خون، ضربان قلب، تنفس و همچنین حرکات چشم و پا در طول خواب ثبت می‌شود. این روش تشخیصی معمولا در بیمارستان یا مراکز مخصوص انجام می‌گیرد.
این آزمایش الگوهای خواب بیمار را ثبت می‌کند و همچنین ممکن است از آن به منظور تنظیم برنامه درمانی استفاده شود.
دلایل انجام روش
مطالعه خواب ممکن است برای بررسی موارد زیر انجام شود:
- آپنه خواب (اختلال تنفسی در هنگام خواب)
- اختلال حرکتی اندام در هنگام خواب / سندرم پای بی‌قرار
- نارکولپسی (حمله‌ی خواب)
- بی‌خوابی مزمن بدون علت زمینه‌ای
- رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب مانند راه رفتن یا حرکات دیگر در خواب
خطرات و عوارض احتمالی روش
پلی سومنوگرافی یک روش تشخیصی غیرتهاجمی و بدون درد است. شایع‌ترین عوارض جانبی احتمالی آن، سوزش پوست ناشی از چسب مورد استفاده برای اتصال گیرنده‌ها می‌باشد.
آمادگی برای روش
پزشک در مورد اینکه آیا داروهای خود را طبق معمول مصرف کنید یا مصرف آن‌ها را پیش از آزمایش قطع کنید، با شما صحبت خواهد کرد. توصیه می‌شود که بعد از ظهر و عصر قبل از پلی سومنوگرافی از نوشیدنی یا مواد غذایی حاوی الکل یا کافئین خودداری کند. الکل و کافئین می‌توانند الگوهای خواب بیمار را تغییر دهند و ممکن است علائم برخی از اختلالات خواب را بدتر کنند. معمولاً از بیمار خواسته می‌شود قبل از مطالعه خواب حمام کند. اما قبل از آزمایش لوسیون، ژل، ادکلن و مواد آرایشی مصرف نکند، زیرا این موارد می‌تواند در استفاده از گیرنده‌های آزمایش اختلال ایجاد کند.
بیمار باید از چرت زدن بعد از ظهر قبل از آزمایش خودداری کند.
نحوه انجام روش
برای انجام پلی سومنوگرافی بیمار باید عصر روز آزمایش به مرکز خواب مراجعه کند و یک شب در آن جا بماند. اتاقی که پلی‌سومنوگرافی در آن انجام می‌شود، شبیه اتاق هتل است و در طول روش تاریک و ساکت است. بیمار در اتاق تنها است. در منطقه خواب معمولاً یک دوربین فیلمبرداری با نور کم قرار دارد، بنابراین تکنسین‌های پلی سومنوگرافی که بیمار را کنترل می‌کنند، هنگام خاموش شدن چراغ‌ها می‌توانند وضعیت بیمار و اتاق را ببینند. این سیستم همچنین دارای سیستم صوتی است، که تکنیسین‌ها می‌توانند با بیمار صحبت کنند.
بعد از آماده شدن بیمار برای آزمایش، یکی از تکنسین‌ها گیرنده‌ها را با استفاده از یک چسب نازک روی قسمت‌های پوست سر، سینه و پاها قرار می‌دهد. 1 تا 2 ساعت طول می‌کشد تا همه سنسورها قرار بگیرند اما آسیبی ایجاد نمی‌کنند. گیرنده‌ها توسط سیم به رایانه وصل می‌شوند، اما سیم‌ها به اندازه کافی طولانی هستند و به بیمار امکان می‌دهند تا در رختخواب حرکت کند. یک گیره کوچک نیز برای کنترل سطح اکسیژن خون بیمار روی انگشت یا گوش او قرار می‌گیرد.
در حالی که آزمایش خواب برای کودک تجویز شده باشد معمولاً باید کودک همراه با گیرنده‌ها در طول شب بخوابد. والدین می‌توانند یک اسباب بازی یا کتاب مورد علاقه یا سرگرمی را همراه کودک به اتاق مطالعه خواب ببرند. حتی می‌توانند یک بالش یا پتو مورد علاقه کودک برای احساس آرامش کودک همراه داشته باشند. در این شرایط والدین می‌توانند شب را کنار فرزند خود بمانند.
در حالی که بیمار می‌خوابد، یک تکنسین او را از نظر شرایط زیر بررسی می‌کند:
- امواج مغزی
- حرکات چشم
- ضربان قلب
- الگوی تنفس
- موقعیت بدن
- حرکت اندام
- سطح اکسیژن خون
- حرکت قفسه سینه و شکم
- خروپف و سر و صدای دیگری که ممکن است هنگام خواب ایجاد کند.
تکنسین‌ها، در طول شب بیمار را تحت نظر دارند. در صورت نیاز به کمک، بیمار می‌تواند از طریق تجهیزات نظارت با تکنیسین‌ها صحبت کند. در صورت نیاز به بلند شدن در طول شب، تکنیسین می‌توانند وارد اتاق شده و سیم‌ها را جدا کنند.
نتایج قابل انتظار
صبح، گیرنده‌ها برداشته می‌شوند و ممکن است بیمار از مرکز خواب خارج شود و به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. حتی بعضی اوقات پزشکان صبح روز بعد آزمایش خون را تجویز می‌کنند.
اندازه‌گیری‌های ثبت شده در طول پلی سومنوگرافی اطلاعات زیادی در مورد الگوهای خواب بیمار را ارائه می‌دهند. مثلا:
- حرکات یا رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب ممکن است نشانه‌ای از اختلال عملکرد خواب باشد.
- تغییرات ضربان قلب و تنفس و تغییر در اکسیژن خون در طول خواب غیرطبیعی می‌تواند دلایل آپنه خواب باشد.
- حرکات مکرر پا که باعث اختلال در خواب بیمار می‌شود، می‌تواند نشان دهنده اختلال حرکتی دوره‌ای اندام‌ها باشد.
- امواج مغزی و حرکات چشم در هنگام خواب می‌تواند به تیم مراقبت‌های بهداشتی کمک کند تا مراحل خواب بیمار را ارزیابی کند و اختلالاتی که ممکن است در اثر اختلالات نارکولپسی و اختلال عملکرد خواب رخ دهند، شناسایی کنند.
اطلاعات جمع‌آوری شده در طول پلی سومنوگرافی ابتدا توسط یک تکنسین ارزیابی و سپس توسط پزشک مرکز خواب بررسی می‌شوند. از این اطلاعات برای ترسیم مراحل و چرخه خواب بیمار استفاده می‌شود. پزشک نتایج را با بیمار بررسی می‌کند و در مورد نوع درمان یا ارزیابی بیشتر تصمیم‌گیری خواهد کرد.
اگر نتایج پلی سومنوگرافی غیرطبیعی باشد، ممکن است بیماری‌های زیر مربوط به خواب را نشان دهد:
- اختلالات تشنج
- آپنه خواب یا سایر اختلالات تنفسی در خواب
- اختلال حرکتی دوره‌ای اندام‌ها یا سایر اختلالات حرکتی در خواب
