بیماری پارکینسون یک اختلال پیشرونده دستگاه عصبی است که بر حرکت اثر می‌گذارد. این بیماری بطور تدریجی گسترش میابد و گاهی اوقات با یک لرزش نامحسوس، تنها در یک دست آغاز می‌شود. اما درحالی‌که لرزش، نشانه شناخته شده‌ای از بیماری پارکینسون است، ممکن است منجر به سفتی یا کاستن از سرعت حرکت نیز شود.

ممکن است در مراحل اولیه پارکینسون، حالت فرد کمی تغییر کند یا اصلا تغییر نکند؛ همچنین ممکن است دستان فرد حین راه رفتن حرکت نکند. ممکن است صحبت کردن فرد آرام یا بریده بریده شود. علائم بیماری پارکینسون به مرور زمان و با پیشروی بیماری وخیم‌تر خواهد شد.

اگرچه بیماری پارکینسون قابل درمان قطعی نیست، اما داروهای موجود در این زمینه، بطور قابل توجهی علائم را بهبود میبخشند. ممکن است پزشک در شرایطی خاص، جهت تنظیم قسمتی از مغز و بهبود علائم، انجام عمل جراحی را توصیه نماید.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های بیماری پارکینسون در افراد مختلف، متفاوت است. ممکن است علائم اولیه خفیف و نامحسوس باشند. علائم اغلب در یک طرف بدن شروع می‌شوند و در آن سمت وخیم می‌شوند. حتی ممکن است علائم از هر دو طرف بدن آغاز شوند.

علائم و نشانه‌های پارکینسون عبارتند از:

• رعشه: رعشه یا لرزش معمولاً از پاها و گاهی از دستان یا انگشتان شروع می‌شود. باید به حرکات جلو و عقب انگشتان شست و اشاره که به عنوان لرزش غلتاندن قرص شناخته می‌شود، توجه کرد. یکی از مشخصه‌های بیماری پارکینسون لرزش دست در زمان استراحت است.

• حرکات آهسته (برادی کینزی): با گذشت زمان، بیماری پارکینسون ممکن است توانایی حرکت بیمار را کاهش داده و حرکات وی را آهسته کند. این پدیده، انجام اعمال ساده را سخت و زمان‌بر می‌کند. فاصله‌ی گام‌های فرد در هنگام راه رفتن کوتاه‌تر می‌شود یا بلند شدن از روی صندلی برای وی مشکل می‌شود. همچنین ممکن است پاهای بیمار هنگام شروع به راه رفتن به زمین بچسبد و حرکت کردن را برای او دشوار سازد.
• عضلات سخت (غیر منعطف): سختی عضلات می‌تواند در هر بخشی از بدن بیمار رخ دهد. عضلات سخت می‌توانند دامنه‌ی حرکات بیمار را محدود کرده و باعث درد در بیمار می‌شود.
• حالات بدن و تعادل نامناسب: ممکن است در اثر بیماری پارکینسون، حالت بدن فرد به سمت جلو و پایین خمیده شود یا مشکلاتی در تعادل فرد بوجود آید.
• فقدان حرکات اتوماتیک (خودکار): در بیماری پارکینسون، ممکن است توانایی انجام حرکات غیر هوشیارانه شامل پلک زدن، خندیدن یا تاب دادن دست‌ها در هنگام راه رفتن کاهش یابد. همچنین فرد نمی‌تواند هنگام صحبت کردن با دست و صورت اشاره کند.
• تغییر در تکلم: بیمار اغلب در اثر بیماری پارکینسون، دچار مشکلات تکلم می‌شود. فرد ممکن است با صدای آهسته، به سرعت و نا واضح حرف بزند یا قبل از سخن گفتن دچار تردید شود. تکلم بیمار بیشتر یکنواخت می‌شود که متفاوت از تون صدای معمول فرد است.
• تغییرات در نوشتن: خط فرد ریزتر و عمل نوشتن مشکل می‌شود.

علل شایع

در بیماری پارکینسون، سلول‌های عصبی خاصی (نرون‌ها) در مغز بصورت تدریجی می‌شکنند یا می‌میرند. بسیاری از علائم به دلیل از دست رفتن نرون‌هایی است که در مغز، یک پیام‌رسان شیمیایی بنام دوپامین تولید می‌کنند. هنگامی که سطح دوپامین کاهش یابد، فعالیت‌های مغز مختل شده و منجر به بروز علائم بیماری پارکینسون می‌گردد.

علت بیماری پارکینسون ناشناخته است، اما به نظر می‌رسد عوامل زیر در بروز آن نقش دارند:

• ژن‌ها: محققان، جهش‌های ژنتیکی خاصی را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند باعث بیماری پارکینسون شوند، ولی این جهش‌ها بسیار غیر معمولند و بصورت استثنا در موارد نادری که چندین عضو خانواده دچار بیماری پارکینسون هستند دیده می‌شود.
• محرک‌های محیطی: مواجهه با توکسین‌های خاص (مواد شیمیایی) یا عوامل محیطی، خطر ایجاد بیماری پارکینسون را افزایش می‌دهند، ولی این خطر نسبتا کم است. بطور خلاصه باید گفت برای شناسایی عوامل ایجاد کننده‌ی بیماری پارکینسون، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

عوامل تشدید کننده خطر

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهند، عبارتند از:

• سن. جوانان به ندرت بیماری پارکینسون را تجربه می‌کنند. معمولا این بیماری در میانسالی یا اواخر عمر ظهور می‌کند و با افزایش سن نیز شدت میابد. عموما این بیماری در حدود 60 سالگی و بالاتر از آن ایجاد می‌شود.
• وراثت. داشتن یکی از بستگان نزدیک که به بیماری پارکینسون مبتلا بوده، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. با این حال، این احتمال بسیار کم است، مگر اینکه بستگان مبتلا به پارکینسون زیادی در خانواده خود داشته باشید.
• جنسیت. مردان به نسبت زنان بیشتر به بیماری پارکینسون مبتلا می‌شوند.
• قرار گرفتن در معرض سموم. قرار گرفتن مداوم در معرض علف کش‌ها و آفت کش‌ها ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کمی افزایش دهد.

عوارض احتمالی

بیماری پارکینسون اغلب منجر به بروز عوارض جانبی زیر می‌شود:

• مشکلات بلع. با پیشرفت وضعیت، بیمار در بلع دچار مشکل می‌شود.
• مشکلات تفکر. ممکن است بیمار مشکلات شناختی (زوال عقل) و مشکلات تفکر را تجربه کند. این موارد معمولاً در مراحل بعدی بیماری پارکینسون اتفاق می‌افتد. چنین مشکلات شناختی خیلی به داروها پاسخگو نیستند.
• افسردگی و تغییرات عاطفی. احتمال دارد بیمار در مراحل اولیه دچار افسردگی شود. درمان افسردگی می‌تواند مسئولیت رسیدگی به سایر چالش‌های بیماری پارکینسون را آسان‌تر کند. بیمار همچنین ممکن است تغییرات عاطفی دیگری مانند ترس، اضطراب یا از بین رفتن انگیزه را تجربه کنید. پزشکان می‌توانند برای درمان این علائم داروهایی به شما بدهند.
• مشکلات جویدن و خوردن. بیماری اواخر مرحله پارکینسون بر عضلات دهان فرد تأثیر می‌گذارد و جویدن را مشکل می‌کند. این می‌تواند منجر به خفگی و تغذیه نامناسب شود.
• مشکلات خواب و اختلالات خواب. مبتلایان به پارکینسون اغلب دارای اختلالات خواب هستند، از جمله بیدار شدن مکرر در طول شب، بیدار شدن زود هنگام یا خوابیدن در طول روز.
• مشکلات مثانه. بیماری پارکینسون باعث ایجاد مشکلات مثانه از جمله عدم توانایی در کنترل ادرار یا مشکل در ادرار می‌شود.
• یبوست. بسیاری از مبتلایان به پارکینسون دچار یبوست می‌شوند.

تشخیص

هیچ آزمایش خاصی جهت تشخیص بیماری پارکینسون وجود ندارد. تنها یک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) بر اساس سابقه پزشکی، بررسی علائم و نشانه‌ها و معاینه عصبی و جسمانی قادر به تشخیص بیماری پارکینسون خواهد بود.

ممکن است پزشک جهت رد سایر بیماری‌ها، آزمایشاتی مانند آزمایش خون را توصیه نماید. ممکن است جهت رد سایر اختلالات، انجام آزمایشات تصویربرداری مانند ام آر آی و سایر موارد نیز ضروری باشد.

پزشک علاوه بر معاینه، یک داروی پارکینسون تجویز خواهد کرد. اما پیش از مصرف باید روش مصرف، میزان مصرف و مزایا و خطرات آن بطور کامل برایتان شفاف سازی شود. بهبود قابل توجه بیماری پارکینسون با این دارو به تشخیص آن کمک شایانی میکند.

گاهی اوقات، تشخیص بیماری پارکینسون بسیار طول می‌کشد. پزشکان مراجعه منظم به متخصصین مغز و اعصاب را جهت ارزیابی بیماری و علائم پارکینسون توصیه می‌نمایند.

درمان

بیماری پارکینسون قابل درمان نیست، اما داروها می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند. در بعضی موارد ممکن است توصیه به عمل جراحی شود. پزشک شما تغییرات سبک زندگی، به خصوص ورزش هوازی در حال انجام را نیز توصیه می‌کند. در بعضی موارد، فیزیوتراپی که بر تعادل و کشش تمرکز دارد نیز مهم است. یک گفتار درمان ممکن است به بهبود مشکلات گفتاری بیمار کمک کند.

داروها

داروها می‌توانند در مدیریت مشکلات در راه رفتن، حرکت و لرزش کمک کنند. این داروها دوپامین را افزایش داده یا جایگزین می‌کنند. افراد مبتلا به پارکینسون غلظت دوپامین مغزی کمی دارند. با این حال، دوپامین به طور مستقیم نمی‌تواند تزریق شود، زیرا نمی‌تواند وارد مغز شما شود. ممکن است بعد از شروع درمان بیماری پارکینسون، علائم خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید. با این حال، با گذشت زمان، اغلب فواید داروها کاهش می‌یابد یا کمتر سازگار می‌شوند. ولی معمولاً هنوز هم می‌توانید علائم خود را به خوبی کنترل کنید.

روش‌های جراحی

تحریک عمیق مغز. در تحریک عمیق مغز (DBS)، جراحان الکترود را در قسمت خاصی از مغز قرار می‌دهند. الكترودها به ژنراتوری كه در قفسه سینه در نزدیك شانه متصل می‌شوند كه پالس‌های الكتریكی را به مغز شما ارسال می‌كنند و ممكن است علائم بیماری پاركینسون را كاهش دهد. تحریک عمیق مغزی بیشتر به افرادی که به بیماری پیشرفته پارکینسون مبتلا هستند و دارای پاسخ‌های دارویی ناپایدار هستند، توصیه می‌شود.