میومکتومی‌ یک روش جراحی برای حذف فیبروئیدهای رحم است که لئومیوم (میوم) نیز نامیده می‌شود. فیبروم (میوم) نوعی تومور خوش‌خیم رحم است که در سنین مختلف از دوره جوانی تا پیری ممکن‌ است رخ دهد.

هدف جراح در طی عمل جراحی، برداشتن فیبروئید‌های ایجاد کننده علائم و بازسازی رحم است. بر خلاف هیسترکتومی‌ که کل رحم را از بین می‌برد، میومکتومی ‌تنها فیبروئیدها را حذف می‌کند و رحم را دست نخورده می‌گذارد. زنانی که علائم فیبروئیدی از جمله خونریزی شدید قاعدگی و فشار لگن دارند، تحت عمل میومکتومی قرار می‌گیرند.

دلایل انجام

پزشک ممکن‌ است که میومکتومی ‌را برای فیبروئیدهایی توصیه کند که علائمی ‌را ایجاد می‌کند که باعث ناراحتی یا اختلال در فعالیت‌های عادی می‌شود. اگر به جراحی نیاز باشد، دلایل انتخاب میومکتومی به جای هیسترکتومی برای فیبروم های رحمی، عبارتند از:

• بیمار تمایل به باردار شدن دارد.
• فیبروم‌های رحمی ممکن‌است باروری زن را مختل کند.
• بیمار می‌خواهد رحم خودش را حفظ کند.

 عوارض احتمالی

میومکتومی ‌کم عارضه است. با این حال، این روش مجموعه‌ای از چالش‌های منحصر به فرد را به همراه دارد. خطرات این روش عبارتند از:

• خونریزی بیش ازحد

به علت خونریزی شدید قاعدگی، بسیاری از زنان در حال حاضر مبتلا به کم‌خونی هستند، بنابراین خونریزی برای آ‌ن‌ها خطر بیشتری دارد. پزشک ممکن‌ است آزمایش خون را پیشنهاد کند.

در طی میومکتومی، جراحان اقدامات دیگری را برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد انجام می‌دهند. این موارد ممکن‌ است شامل مسدود شدن جریان خون از شریان‌های رحمی با استفاده از گیره‌ها و تزریق داروها اطراف فیبروم‌ها باشد تا رگ‌های خونی بسته شوند.

• چسبندگی

شکاف در رحم برای حذف فیبروئید‌ها می‌تواند به چسبندگی منجر شود (گروهی از بافت‌های مخاطی که ممکن‌است پس از جراحی ایجاد شوند).

میومکتومی ‌با استفاده از لاپاروسکوپی ممکن‌است باعث چسبندگی کم‌تر نسبت به میومکتومی ‌از طریق جراحی و بازکردن شکم (لاپاروتومی) شود.

• عوارض بارداری یا زایمان

در صورت بارداری، میومکتومی می‌تواند خطرات خاصی را در هنگام زایمان افزایش دهد.

در صورت برش عمیق در دیواره رحم، برای جلوگیری از پارگی رحم هنگام زایمان، زن مجبور می‌شود در بارداری‌های بعدی خود سزارین را انتخاب کند. خود فیبروئیدها نیز با عوارض بارداری همراه هستند.

• احتمال نادر هیسترکتومی

اگر خونریزی غیرقابل کنترل باشد یا سایر اختلالات به علاوه فیبروئید یافت شود، جراح باید رحم را خارج کند.

• احتمال گسترش تومور سرطانی

به ندرت ممکن‌است یک تومور سرطانی با فیبروئید اشتباه گرفته شود. خارج كردن تومور، به خصوص اگر به قطعات كوچک تقسیم شود تا از طریق برش كوچک برداشته شود، می تواند منجر به گسترش سرطان گردد. خطر این اتفاق بعد از یائسگی و افزایش سن زنان افزایش می یابد.

راهکارهای جلوگیری از بروز عوارض احتمالی جراحی

برای به حداقل رساندن عوارض میومکتومی‌، پزشک ممکن‌است برخی موارد را توصیه کند که عبارتند از:

• مکمل‌های آهن و ویتامین‌ها

اگر کم‌خونی فقر آهن به‌خاطر دوره‌های شدید قاعدگی وجود داشته باشد، پزشک ممکن‌است مکمل‌های آهن و ویتامین‌ها را توصیه کند تا قبل از جراحیT کم‌خونی جبران شود.

• هورمون‌درمانی

راهکار دیگر برای درمان کم خونی قبل از عمل جراحی، هورمون‌درمانی است. در این شرایط پزشک می‌تواند یک هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH)، قرص های ضدبارداری یا سایر داروهای هورمونی را برای قطع یا کاهش جریان قاعدگی تجویز کند.

• درمان برای کاهش فیبروئید‌ها

برخی از روش‌های هورمون‌درمانی می‌توانند اندازه فیبروم و رحم را کوچک کنند تا جراح بتواند از یک روش جراحی با حداقل آسیب استفاده کند. با کوچک‌تر شدن اندازه فیبروم‌ها، پزشک از برش‌های کوچک‌تر و افقی به جای برش‌های عمودی استفاده خواهد کرد، حتی ممکن‌است در این شرایط، عمل لاپاروسکوپی جایگزین جراحی به روش باز شود.

آمادگی قبل از مداخله

بیمار باید ساعت‌ها قبل از عمل جراحی ناشتا باشد و از خوردن یا نوشیدن هر چیزی امتناع کند. در شرایطی که بیمار داروهای خاصی را مصرف می کند، باید در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک مشورت کند. شاید لازم باشد که دوز مصرف داروها قبل از جراحی تغییر کند.

بسته به وضعیت بیمار، ممکن‌است یکی از انواع بی‌هوشی زیر را دریافت کند:

• بی‌هوشی عمومی ‌که بدین معنی است که فرد در حین عمل جراحی خواب است. از این روش، بیشتر برای میومکتومی لاپاروسکوپی و معمولاً برای میومکتومی شکم و گاهی اوقات برای میومکتومی هیستروسکوپی استفاده می شود.
• بی‌هوشی نخاعی: در این روش دارو به داخل کانال نخاعی تزریق می‌شود تا اعصاب را در نیمه پایین بدن بی‌حس کند. برای برخی از میومکتومی‌ها ‌و هیستروسکوپی‌های خاص استفاده می‌شود.

مدت زمان بستری در بیمارستان بستگی به نوع جراحی دارد. میومکتومی ‌باز معمولاً نیاز به دو تا سه روز اقامت در بیمارستان دارد. در اغلب موارد، میومکتومی ‌لاپاراسکوپی فقط نیاز به یک شب اقامت دارد. میومکتومی ‌هیستروسکوپی اغلب نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. اما بیماران در هر شرایط نیاز به همراه دارند.

روش انجام

جراح بسته به اندازه، تعداد و محل قرارگیری فیبروم، ممکن‌است یکی از سه روش جراحی زیر را برای میومکتومی انتخاب کند:

میومکتومی‌ شکمی

جراح یک شکاف باز را در شکم برای دسترسی به رحم و خارج کردن فیبروئید‌ها ایجاد می‌کند. جراح برای ورود به حفره لگن یکی از دو مدل برش را ایجاد می‌کند:

• یک برش افقی که حدود یک اینچ (حدود 2.5 سانتیمتر) بالاتر از استخوان سمفیزپوبیس ایجاد می‌شود (مانند برش سزارین). این برش از خطوط طبیعی پوست شما پیروی می‌کند، بنابراین معمولا به یک اسکار (جای زخم) نازک‌تر می‌انجامد و باعث درد کمتری نسبت به برش عمودی می‌شود. ممکن‌است فقط 3 تا 4 اینچ (8 تا 10 سانتیمتر) باشد، اما ممکن‌است خیلی طولانی باشد. از آنجا که دسترسی جراح به حفره لگن شما را محدود می‌کند، اگر یک فیبروم بزرگ دارید، این برش ممکن‌است مناسب نباشد.
• برش عمودی در وسط شکم و از زیر ناف شروع می‌شود. این برش دسترسی جراح به رحم را بیشتر می‌کند. این روش به ندرت انجام می‌شود مگر این‌که رحم بیش از حد بزرگ شده باشد.

میومکتومی ‌لاپاروسکوپی

جراح در این عمل جراحی با حداقل تهاجم، شکم را از طریق چند شکاف باز می‌کند و فیبروئید‌ها را از بین می‌برد. در این روش، جراح یک برش کوچک در داخل شکم یا نزدیک آن ایجاد می‌کند. سپس او یک لاپاراسکوپ (یک لوله باریک با یک دوربین) را به داخل شکم وارد می‌کند. جراح این عمل جراحی را با ابزارهایی که از طریق سایر برش‌های کوچک در دیواره شکم وارد می‌شود، انجام می‌دهد.

جراحان در بعضی مواقع، فیبروئید را به قطعات کوچک برش داده و از طریق برش کوچک در دیواره شکم، آن‌ها را خارج می‌کنند. در برخی موارد دیگر، فیبروئید از طریق برش‎های بزرگتر در شکم، جراحی و خارج می‌شوند. به ندرت ممکن‌است فیبروئید از طریق برش در واژن (کولپوتومی) برداشته شود.

جراحی لاپاروسکوپی از برش‌های کوچکتر نسبت به میکومکتومی ‌یا لاپاروتومی ‌استفاده می‌کند. این بدان معنی است که فرد ممکن‌است درد کمتری داشته باشد، خون کمتری دریافت کند و سریع‌تر از لاپاروتومی ‌به فعالیت‌های طبیعی بازگردد.

میومکتومی ‌هیسترکتومی

برای درمان فیبروئیدها که به طور قابل‌توجهی به داخل حفره رحم (فیبروم‌های زیر جلدی) برجسته می‌شوند، جراح ممکن‌است یک میومکتومی ‌هیستروسکوپی را توصیه کند. جراح با استفاده از ابزارهایی که از طریق واژن به داخل رحم وارد شده‌اند، فیبروئیدها را از بین می‌برد.

مراحل این روش به این صورت است:

• جراح یک وسیله کوچک و نوری را که رسکتوسکوپ نامیده می‌شود از طریق واژن و دهانه رحم به رحم وارد می‌کند.
• مایع روشن، معمولاً یک محلول نمک استریل، به رحم وارد می‌شود تا حفره رحم گسترش یابد و اجازه دهد که دیواره رحمی را بررسی کند.
• جراح با استفاده از رسکتوسکوپ، قطعاتی ازفیبروئید را تراشیده واز رحم خارج می‌کند تا زمانی که فیبروم کاملاً برداشته شود.
• گاهی اوقات در یک جراحی نمی‌توان فیبروم بزرگ را به طور کامل از بین برد و به جراحی دوم نیاز است.

به ندرت، جراح ممکن‌است از یک لاپاراسکوپ وارد شده از طریق یک برش کوچک در شکم، برای مشاهده اندام‌های لگن و نظارت بر خارج از رحم در طی یک میومکتومی ‌هیستروسکوپی پیچیده استفاده کند.

در هنگام خروج از بیمارستان، پزشک داروهای خوراکی را تجویز می‌کند و به بیمار می‌گوید که چگونه از خود مراقبت کند

نتایج قابل انتظار

نتایج میومکتومی ‌ممکن‌است شامل:

• برطرف شدن علائم

پس از جراحی میومکتومی، اکثر زنان از علائم و نشانه‌های آزاردهنده مانند خونریزی بیش از حد قاعدگی، درد و فشار لگن خلاص می‌شوند.

• بهبود باروری

حذف فیبروئید‌های زیر جلدی توسط میومکتومی‌ هیستروسکوپی می‌تواند باروری و نتایج حاملگی را بهبود بخشد. پس از میومکتومی‌، باید برای بارداری سه ماه منتظر ماند تا رحم زمان کافی برای بهبود و ترمیم خود را داشته باشد.

تومورهای کوچک که پزشک در طی عمل جراحی تشخیص نمی‌دهد، در نهایت می‌تواند رشد کند و علائم ایجاد کند. فیبروئیدهای جدید که ممکن‌است نیازی به درمان نداشته باشند نیز می‌توانند رشد کنند. زنانی که تنها یک فیبروئید داشته‌اند نسبت به زنانی که چندین فیبروئید داشته‌اند، احتمال عود بیماری کمتراست. زنانی که چندین فیبروئید داشته‌اند، ممکن‌است مجدداً نیاز به درمان داشته باشند.