مدیریت بیماری
توده خوش خیم رحم (میوم)
رشد سلول‌های غیر طبیعی در دیواره عضلانی رحم باعث به وجود آمدن تومورهای فیبروئید رحم می‌شوند. فیبروییدهای رحـم شـایع و معمـولاً خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند.
سه نوع اصلی فیبروئید (برحسب مکان آن در رحم) وجود دارد:
نوع سطحی که روی سطح خارجی رحم ظاهر می‌شود، نوع داخل دیواره‌ای که به دیواره رحم محدود است، و نوع زیر مخاطی که در سطح داخلی رحم پدیدار می‌گردد. فیبروئیدها ندرتاً گردن رحم را درگیر می‌کنند.
علائم و نشانه‌ها
در صورت وجود میوم در رحم علائم زیر ممکن است در فرد بروز نماید:
- غالباً بدون علامت و امکان دارد در معاینه لگنی کشف شود.
- فواصل بین قاعدگی‌ها کمتر و ممکن است مقدار خونریزی بیشتر شود به طوری که گاهی اوقات لخته‌های بزرگ خونی بیرون می‌آید و احساس ناراحتی زیادی وجود دارد.
- خونریزی در بین قاعدگی‌ها
- احساس فشار روی مثانه یا راست روده
- کم‌خونی، ضعف، خستگی و رنگ‌پریدگی
- ندرتاً افزایش ترشحات از مجرای تناسلی
- مقاربت دردناک یا خونریزی پس از رابطه جنسی
علل شایع
دلیل قطعی آن مشخص نیست. ولی احتمال می دهند افزایش بعضی از هورمون ها عامل آن باشد.
عوامل تشدیدکننده خطر
از عواملی که به عنوان تشدید احتمال خطر به آن می‌توان اشاره نمود شامل:
- مصرف قرص‌های ضدحاملگی و هورمون درمانی
- عوامل ژنتیک
عوارض احتمالی
به دنبال وجود میوم در رحم، عوارض زیر ممکن است در فرد بروز نماید:
- خونریزی شدید و کم‌خونی
- عوارضی که در زمان حاملگی می‌توانند رخ دهند عبارتند از: سقط خودبه‌خودی، زایمان و امکان جدا شدن جفت وقتی که جفت روی فیبروئید قرار گرفته باشد. در مواردی که فیبروئید بزرگ است، رشد جنین ممکن است به خطر بیفتد زیرا خون بیشتر به سوی فیبروئید جریان می‌یابد و کمتر به جفت می‌رسد.
تشخیص و درمان
اقدامات تشخیصی درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- آزمایش خون، سونوگرافی، لاپاروسکوپی (بررسی احشای داخل حفره شکم) یا هیستروسالپنگوگرام (تصویر‌برداری با اشعه ایکس از لوله‌های رحمی با تزریق دارو به درون رحم).
- در مواردی که علائم خفیف هستند، امکان دارد نیازی به درمان وجود نداشته باشد و توصیه شود که بیمار پس از 12-6 ماه مجدداً برای معاینه مراجعه نماید.
- در بعضی از موارد، ممکن است توصیه به جراحی شود.
- اگر قبل از یائسگی جراحی ضروری نباشد. معمولاً این تومورها پس از یائسگی بدون درمان کوچک می‌شوند.
- در صورتی که جراحی ضرورت داشته باشد، بیمار بستری می‌شود. فیبروئید ها در شرایط زیر عموماً جراحی می‌شوند: خونریزی بیش از اندازه، ایجاد علائمی که در روند حاملگی اختلال ایجاد می‌کنند، یا سرطانی شدن (که خیلی به ندرت رخ می‌دهد).
- غالباً می‌توان فیبروئیدها را بدون درآوردن کل رحم جراحی نمود و تا زمانی که رحم درآورده نشده باشد، توانایی حامله شدن وجود دارد.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
در زمانی که میوم رحمی دارید، محدودیت خاصی برای آن وجود ندارد مگر جراحی انجام شده باشد. در این صورت باید مدتی در رختخواب استراحت شود، فعالیت تا حدودی محدود شوند و فعالیت جنسی نیز تا تقریباً یک ماه متوقف شود.
رژیم غذایی و تغذیه
افرادی که میوم رحمی دارند برای آن‌ها رژیم خاصی توصیه نمی‌شود مگر با نظر پزشک معالج
دارو
در زمانی که میوم رحمی دارید ممکن است از داروهای زیر جهت درمان بیماری استفاده شود:
- در صورت نیاز به استفاده از روش‌های جلوگیری به فکر استفاده از سایر روش‌ها غیر از قرص مانند: دیافراگم، آی.یو.دی، کاندوم، کف یا ژل ضد حاملگی باشید.
- امکان دارد برای به حداقل رساندن خونریزی رحمی مصرف پروژستین‌ها توصیه شود.
- برای تخفیف درد از داروهای ضد التهاب با مشورت پزشک استفاده کنید.
- برای کم‌خونی ناشی از خونریزی، مکمل آهن مصرف کنید.
- امکان دارد یک هورمون تجویز شود. که باعث بروز یائسگی مصنوعی و سریع شده ، به طوری که خونریزی متوقف و اندازه فیبروئید کوچک شود. این نوع دارو نباید بیش از 6 ماه مورد استفاده قرار گیرد.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید:
- 12 ساعت بعد از عمل می‌توانید برنامه برنامه غذایی نیز خود را آغاز کنید.
- بعد از شروع حرکات دودی روده‌ای (دفع گاز) رژیم مایعات صاف شده را کم کم شروع کرده و در صورت عدم تحمل (حالت تهوع و استفراغ) به پرستار اطلاع دهید.
- در صورت توانایی مصرف مایعات به تدریج با نظر پزشک می‌توانید از سایر مواد غذایی استفاده کنید.
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج شده و راه بروید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و … با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- جهت پیشگیری از عوارض بعد از عمل جراحی، تمرینات تنفسی و ورزش‌های پا را انجام دهید.
- پس از عمل نفس‌های عمیق بکشید و سرفه کنید.
- در هنگام راه رفتن، سرفه و تنفس عمیق، محل بخیه را با دست گرفته یا با بالش ثابت نگه دارید تا از درد در ناحیه عمل جلوگیری نمائید.
- دائما در یک وضعیت در تخت قرار نگیرید و مرتباً در تخت تغییر وضعیت دهید.
- حرکات نرمشی در تخت را انجام دهید و از لخته شدن خون در عروق پا جلوگیری نمائید.
- خونریزی واژینال پس از عمل عادی است. و در صورتی که خونریزی زیاد بود به پرستار اطلاع دهید.
- تا زمانیکه پزشک اجازه دهد به طور جدی از بارداری بعد از عمل پیشگیری شود.
- داروها (آنتی بیوتیک جهت جلوگیری از عفونت و مسکن برای تسکین درد) طبق دستور پزشک در فواصل و زمان معین توسط پرستار به شما داده می‌شود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- از نشستن و خوابیدن طولانی مدت پرهیز کنید.
- جهت برداشت بخیه‌ها با نظر پزشک در صورتی که برش شما عرضی باشد 10-7 روز بعد از عمل و در صورتی که محل برش طولی باشد 14-10 روز بعد از عمل، به پزشک معالج یا درمانگاه مراجعه کنید.
- از 2 هفته پس از جراحی می‌توانید رانندگی کنید.
- از خوردن مواد غذاهایی که باعث یبوست می‌شوند (موز، شیر و حبوبات) پرهیز کنید.
- جهت ترمیم سریع محل جراحی و پیشگیری از یبوست، از غذاهای پرپروتئین (گوشتی)، میوه‌جات و سبزیجات و روغن زیتون، استفاده کنید.
- در هنگام سرفه، با پشتی، محل جراحی را به داخل شکم فشار دهید تا مانع از ایجاد فتق گردد.
- از نشستن به مدت طولانی روی مبل یا صندلی و روی هم انداختن پاها خودداری کنید.
- رژیم غذایی خاصی توصیه نمی‌شود مگر با نظر پزشک اما پس از شروع رژیم برای جلوگیری از یبوست مایعات فراوان و غذاهای پرفیبر (سبزیجات و میوه‌ها) استفاده کنید و راه بروید.
- تا 3 ماه بعد از عمل با نظر پزشک از دوش واژینال و نزدیکی تا 6-4 هفته پس از عمل خودداری کنید.
- از انجام کارهای سنگین، بلند کردن و هل دادن اجسام سنگین تا بهبودی کامل خودداری کنید. (تا 3 ماه بعد از عمل)
- فعالیت‌های عادی خود را پس از عمل، در زودترین زمان ممکن از سر بگیرید.
- پس از 3روز استحمام کنید.
- در هنگام استحمام از کشیدن لیف بر روی ناحیه عمل خودداری کنید و فقط ناحیه را با آب و صابون شستشو دهید.
- پس از استحمام محل عمل را خشک و تمیز نگه دارید، نیازی به پانسمان مجدد نیست.
- لباس زیر را روزانه تعویض کنید و از لباس‌های زیر نخی استفاده و از پوشیدن لباس‌های حاوی الیاف مصنوعی و جوراب شلوارهای تنگ و پلاستیکی خودداری کنید.
- لباس زیر همیشه باید خشک باشد و از مرطوب شدن آن پرهیز کنید.
- جهت تسکین درد از مسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک (مانند آنتی بیوتیک در ساعات معین و دوره کامل ) طبق دستور مصرف کنید.
- طبق دستور پزشک جهت کشیدن بخیه‌ها به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید.
- در دوره‌های مشخص شده توسط پزشک جهت بررسی عدم تشکیل مجدد میوم به پزشک مراجعه کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- در صورت ترشح از محل عمل جراحی، تب و لرز، تهوع، استفراغ، خونریزی و ترشحات زیاد
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی
