مننژیوما غده‌ای است که در مننژ (لایه‌ها یا پرده‌های اطراف مغز و نخاع) ایجاد می‌شود. بیشتر مننژیوماها غیرسرطانی (خوش‌خیم) هستند و به ندرت به شکل سرطان بدخیم دیده می‌شود. برخی مننژیوماها به‌عنوان مننژیومای معمولی شناخته می‌شوند، به این معنا که نه خوش‌خیم هستند و نه بدخیم هستند. این بیماری بیشتر در بین زنان مسن اتفاق می‌افتد. با این‌حال، مردان نیز ممکن‌است به مننژیوما مبتلا شوند. همچنین این بیماری در هر سنی، از جمله کودکی، رخ می‌دهد. این عارضه همیشه به درمان فوری نیاز ندارد. مننژیومایی که علائم قابل توجهی ندارد، به مرور زمان کنترل می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

نشانه‌های مننژیوما معمولا به تدریج ظاهرمی‌شوند و ممکن‌است در ابتدا مشخص نباشند. بسته به محل ایجاد غده (تومور) علائم و نشانه‌های این بیماری متفاوت است که شامل:

• تغییر در بینایی، از جمله تاری دید و دوبینی
• سردردهایی که به مرور زمان بدتر می‌شوند.
• از دست دادن حس شنوایی و حس بویایی
• از دست دادن حافظه
• تشنج
• ضعف در دست‌ها و پاها

علل شایع

علت بیماری مننژیوما مشخص نیست. پزشکان می‌دانند که عاملی باعث تغییر در بعضی از سلول‌ها‌ی مننژ می‌شود. این تغییرات، مننژ را از حالت کنترل خارج کرده و باعث ایجاد غده یا مننژیوما می‌شود. اما هنوزمشخص نیست که آیا این مشکل ارثی است یا مشکلات محیطی باعث بیماری شده و یا هورمون‌ها این بیماری را ایجاد کرده‌اند.

عوامل تشدید کننده خطر

این عوامل عبارتند از:

• تصویربرداری با اشعه ایکس خطر ایجاد مننژیوما را افزایش می‌دهد.
• مننژیوما بیشتر در بین خانم‌ها رایج است و پزشکان تصور می‌کنند که هورمون‌های زنانه باعث این بیماری می‌شود.
• بیماری‌های ارثی دردستگاه عصبی.

عوارض احتمالی

مننژیوما و درمان آن که معمولاً با اشعه و جراحی است، منجر به مشکلات طولانی‌مدت می‌شود، از جمله:

• مشکل در تمرکز و از دست دادن حافظه
• تغییرات شخصیتی
• تشنج

پزشکان می‌توانند برخی از این مشکلات را درمان کنند.

تشخیص

مننژیوما از طریق تصویربرداری از مغز تشخیص داده می‌شود. روش‌های تصویربرداری شامل:

• سی.تی.اسکن

دراین روش با استفاده از اشعه‌ی ایکس، تصاویر مقطعی از مغز و سر تهیه می‌کنند. گاهی یک ماده‌ی رنگی در رگ بیمار تزریق می‌کنند تا تصویرهای به دست آمده بهتر شوند.

• ام.آر.آی(MRI)

در این روش، امواج مغناطیسی و رادیویی مورد استفاده قرار می‌گیرند تا تصاویر مقطعی از ساختمان‌های درون مغز تهیه شود. ام.آر.آی، تصویر دقیق‌تری از مغز و مننژیوما ارائه می‌دهد.

درمان

درمان مننژیوما به عواملی مانند اندازه‌ی مننژیوما، محل قرارگرفتن آن و شدت  بیماری بستگی دارد.

برای تمام مبتلایان به مننژیوما درمان فوری لازم نیست. دریک مننژیومای کوچک که رشد آهسته‌ای دارد و علائم خاصی نیز ندارد، درمان هم نیاز نیست. اگر پزشک متوجه شود که مننژیوما در حال بزرگ‌ترشدن است، درمان نیاز دارد.

 برای درمان ازروش‌های زیر استفاده می‌شود:

جراحی

اگر مننژیوما با علائم همراه باشد یا نشانه‌هایی حاکی از رشد مننژیوما مشاهده شود، احتمالاً پزشک جراحی را توصیه خواهد کرد. جراح سعی می‌کند مننژیوما را به‌طور کامل بردارد. درصورتی‌که مننژیوما در نزدیکی مغز و نخاع قرارگرفته‌باشد، نمی‌توان تمام غده را برداشت.

در این موارد جراح تا جایی که بتواند مننژیوما را برمی‌دارد. بعد از برداشتن غده، درمان‌های زیر انجام می‌شود:

• اگر هیچ بخشی از تومور باقی نماند، درمان خاصی نیاز نخواهد بود. با این‌حال لازم است تصویربرداری دوره‌ای انجام شود.
• اگر تومور خوش‌خیم باشد و تنها بخش کوچکی از آن باقی مانده باشد، باز هم پزشک تصویربرداری دوره‌ای را توصیه خواهد کرد. در برخی موارد قسمتی از غده‌ی باقی مانده را با پرتودرمانی( اشعه‌درمانی) از بین می‌برند.
• اگر تومور معمولی یا بدخیم باشد، فرد به پرتودرمانی نیاز دارد.

جراحی ممکن‌است با خطراتی مانند عفونت و خونریزی همراه باشد. البته این خطرات به محل قرارگرفتن مننژیوما بستگی دارد. به عنوان مثال مننژیومایی که در اطراف عصب بینایی ایجاد شده، منجر به از دست دادن بینایی خواهدشد.

• پرتودرمانی (اشعه‌درمانی)

اگر مننژیوما به‌طور کامل برداشته نشود، پزشک پس از جراحی، پرتودرمانی را پیشنهاد خواهد داد. هدف از پرتودرمانی از بین بردن سلول‌های باقی مانده از مننژیوما و کاهش خطر بروز مجدد مننژیوما است. در پرتودرمانی با استفاده از یک دستگاه بزرگ و ایجاد پرتوهای پرقدرت، سلول‌های غده را هدف قرار داده و از بین می‌برند.

• دارودرمانی

برای افراد مبتلا به مننژیوما که به جراحی پاسخ نمی‌دهند یا کسانی‌که مجدداً دچار مننژیوما شده‌اند، پزشکان در حال بررسی روش‌های درمانی دیگری هستند. متأسفانه تاکنون شیمی‌درمانی مؤثر نبوده‌است.