مدیریت بیماری
اختلال در گوش میانی (منییر)
بیماری منییر افزایش مایع درون مجاری نیم دایره گوش داخلی است (که مسئول حفظ تعادل می‌باشد). افزایش مایع با بالا بردن فشار در گوش داخلی، باعث اختلال تعادل، زنگ زدن گوش، احساس فشار داخل گوش و گاهی کاهش شنوایی می‌شود.
در 85%-80% موارد، تنها یک گوش درگیر می‌شود. منییر معمولاً بزرگسالان را در سنین 60-30 سال مبتلا می‌کند و در خانم‌ها مختصری شایع‌تر از آقایان است.
علائم و نشانه‌ها
علائم زیر در طی هر حمله حاد بیماری بروز می‌کنند:
- منگی شدید
- سرگیجه (احساس بیمار به صورت چرخیدن به دور محیط یا چرخیدن محیط به دور وی) همهمه در گوش مبتلا به صورت صدای زنگ یا وزوز
- کاهش شنوایی که با هر حمله تشدید می‌گردد.
علائم احتمالی همراه علائم فوق عبارتند از:
- استفراغ
- تعریق
- حس فشار داخل گوش
- حرکات پرشی چشم‌ها
- اختلال تعادل
علل شایع
دلیل بروز این بیماری هنوز مشخص نشده است و منییر بر اثر میزان غیر طبیعی مایع داخل گوش بوجود می‌آید. اما برخی از عوامل ایجاد کننده و یا تشدید کننده‌ی این بیماری عبارتند از:
- تخلیه نامتناسب مایع، احتمالا به دلیل انسداد و یا اختلالات ساختاری
- پاسخ ایمنی غیرطبیعی
- عفونت‌های ویروسی
- ضربه مغزی
- میگرن
- استرس (فشارهای روحی)
- آلرژی (حساسیت)
- مصرف زیاد نمک
- پر سر و صدا بودن محیط زندگی یا کار
عوارض احتمالی
دوره‌های غیر قابل پیش بینی سرگیجه و احتمال ناشنوایی دائمی، از مهم‌ترین پیامدهای بیماری منییر هستند. این موارد می‌توانند در زندگی مداخله کرده و باعث بروز خستگی و استرس‌های روحی و افسردگی و اضطراب شوند.
همچنین سرگیجه می‌تواند باعث عدم تعادل فرد شده و احتمال افتادن حوادث در حین کار با ماشین‌های سنگین و یا رانندگی را افزایش دهد.
تشخیص
پزشک جهت تشخیص و درمان اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- ارزیابی شنوایی: پزشک ممکن است با استفاده از روش‌ها و ابزار مناسب میزان شنوایی فرد را بررسی کند.
- ارزیابی تعادل: مشکلات تعادل در میان افراد مبتلا به بیماری منییر شایع است.
- سایر روش‌های تشخیص نحوه عملکرد گوش داخلی و یا روش‌هایی به منظور مشاهده و معاینه‌ی گوش
- آزمایشات خون و یا روش‌های تصویربرداری مانند ام. آر. آی، جهت رد احتمال ابتلا به سایر بیماری‌ها
درمان
این بیماری هیچ درمان قطعی ندارد ولی بعضی از روش‌های درمانی به کاهش شدت و تعداد دفعات بروز سرگیجه در هر دوره کمک می‌کنند. همچنین ممکن است از روش‌های درمانی جراحی و یا غیر جراحی به منظور کاهش سرگیجه استفاده شود.
درمان این بیماری معمولاً شامل استراحت و تجویز داروهایی برای کنترل علائم است. در برخی بیماران دچار منییر مزمن ممکن است از جراحی مجاری نیم دایره گوش داخلی استفاده شود.
برخی از روش‌های کنترل علائم بیماری منییر عبارتند از:
- سمعک
استفاده از سمعک در گوش آسیب دیده باعث بهبود شنوایی فرد می‌شود. پزشک می‌تواند فرد بیمار را به یک متخصص شنوایی معرفی کند تا در خصوص نوع مناسب سمعک با وی مشورت کند.
- توانبخشی
- دستگاه منیت
برای انواع حاد سرگیجه که به سختی درمان می‌شوند، این دستگاه فشاری بر گوش میانی وارد می‌کند تا حرکت مایع را بهبود بخشد.
- تزریق به داخل گوش
تزریق دارو در گوش میانی و جذب آن توسط گوش داخلی می‌تواند نشانه‌های سرگیجه را بهبود بخشد.
- جراحی
پزشک با توجه به شرایط بیمار و انجام آزمایشات متعدد، ممکن است از روش جراحی برای بهبود مشکلات تعادل، سرگیجه و عوامل ایجاد بیماری، استفاده کند.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید.
- مصرف پروتئین محدودیتی ندارد، کلسیم را در حد مورد نیاز و نمک را بسیار کم مصرف نمایید.
- روزی 8 لیوان آب مصرف کنید (جلوگیری از یبوست).
- در طی حمله بیماری به دلیل تهوع با دستور پرستار میزان غذای دریافتی را محدود کنید.
- از انجام هرگونه حرکت و فعالیتی که باعث افزایش حرکات سر می‌شود، خودداری کنید.
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمایید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و … با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- در مرحله حاد بیماری باید در تخت استراحت کنید.
- هنگام برخاستن ازحالت خوابیده یا نشسته احتیاط کنید و به آهستگی حرکت کنید تا دچار سرگیجه نشوید.
- در جریان حملات اصرار به راه رفتن بدون کمک نکنید زیرا عملی خطرناک بوده و احتمال سقوط از تخت را افزایش می‌دهد.
- در هنگام سرگیجه، هنگام دراز کشیدن چشم‌ها را باز نگه داشته و به یک نقطه خیره شوید.
- نرده کنار تخت جهت جلوگیری از سقوط احتمالی بایستی بالا باشد.
- از استرس و ناراحتی پرهیز کنید.
- از خیره شدن به منبع نور و کتاب خواندن در طی حملات خودداری کنید.
- در صورت بروز علائمی مثل سرگیجه، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، زردی پوست ، ادرار تیره رنگ و احساس ضعف به پرستار اطلاع دهید.
- برای برطرف شدن خشکی دهان از آدامس بدون قند استفاده کنید (خشکی دهان از عوارض دارویی می‌باشد).
- درصورت بروز علائم قرمزی، تورم یا درد، سرگیجه، تعریق، تندی ضربان قلب و … به پرستار اطلاع دهید (جهت بررسی عوارض داروئی).
- بررسی‌های تشخیصی ممکن است شامل آزمایش‌های خون جهت شناسایی سایر بیماری‌ها در صورت وجود، آزمون‌های شنوایی مختلف و ام آر آی برای شناسایی تومور عصب شنوایی باشد که برای انجام هر کدام به شما اطلاع داده می‌شود.
- دستورات دارویی پزشک توسط پرستار در فواصل و زمان معین اجرا می‌شود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- از موادی که سبب تحریک سیستم عصبی می‌شوند، مانند قهوه و نوشابه‌های گازدار (به دلیل داشتن کافئین) و دخانیات (به دلیل داشتن نیکوتین) خودداری کنید.
- مصرف نمک را کاهش دهید. اگر از فشارخون بالا رنج می‌بريد و يا گوش‌هايتان زنگ می‌زند، خوردن نمك برايتان بسيار مضر است. و در رژيم غذایی از غذاهايی كه نمك زيادی دارند مثل غذاهای حاضری جداً دوري كنيد.
- تخم مرغ، گوشت، نان بی‌نمک، گندم، برنج، سیب زمینی، میوه و سبزیجات را می‌توانید استفاده کنید.
- به اندازه کافی استراحت کنید زیرا خستگي بيش از حد، می‌تواند برايتان مشكل‌ساز شود (خستگی، وزوز گوش را بیشتر می‌کند).
- از انجام هرگونه حرکت و فعالیتی که باعث افزایش حرکات سر می‌شود خودداری کنید.
- از رانندگی، بالا رفتن از نردبان یا كار در اطراف ماشین‌آلات خطرناك، خودداری كنید.
- از قرار گرفتن در برابر صداهای بلند خودداری کنید. گوش دادن هر نوع صدايی از طريق واكمن‌ها، هدفون‌ها و يا هر وسيله‌ای كه مستقيماً وارد گوشتان شود برايتان مضر است.
- در مرحله حاد در بستر استراحت کنید و فشارخون خود را کنترل کنید.
- خطرات محیطی را در منزل شناسایی نمایید و آن‌ها را تقلیل دهید تا محیطی ایمن ایجاد نمایید.
- برنامه ورزشی منظم که باعث افزایش آرامش شما می‌شود انجام دهید.
- تا برطرف شدن تهوع و منگی در بستر استراحت کنید و بدون کمک راه نروید.
- در هنگام سرگیجه، هنگام دراز کشیدن چشم ها را باز نگه داشته و به یک نقطه خیره شوید. استرس و اضطراب را کاهش دهید.
- سعی کنید به خاطر زنگ گوش بیش از اندازه نگران نشوید، هر چقدر نگرانی شما افزایش پیدا کند و به زنگ داخل گوش توجه بیشتری کنید، صدای آنرا بلندتر احساس می‌کنید.
- خودتان را سرگرم کنید. معمولاً زنگ گوش در محیط‌های ساکت و آرام راحت‌تر شنیده می‌شود، به ویژه زمانی که به رختخواب می‌روید. تیک تاک ساعت و یا صدای رادیو، استفاده از موزیک می‌تواند به شما کمک کند که زنگ گوش خود را فراموش کنید.
- سرماخوردگی و آنفلوانزا می‌تواند برايتان مشکل‌ساز شوند و نکات بهداشتی جهت جلوگیری از این بیماری‌ها را باید رعایت نمایید.
- از مصرف آسپرین، ناپروکسن و ایبو پروفن، دیکلوفناک و مفنامیک اسید و محصولات مشابه آن خودداری و با پزشک خود مشورت داشته باشید.
- داروهای ضد استفراغ و سرگیجه و آرام بخش ها را طبق دستور پزشک مصرف کنید و از قطع ناگهانی و تجدید نسخه خودداری نمایید.
- در صورت تجویز مکلیزین، دیازپام و شیاف پرومتازین، موارد ذیل باید هنگام مصرف این داروها رعایت نمائید:
- در حین مصرف این دارو از رانندگی و کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند اجتناب کنید.
- برای برطرف شدن خشکی دهان از آدامس بدون قند استفاده کنید.
- از مصرف الکل در حین مصرف دارو خودداری و محدودیت مصرف کافئین همراه با دارو را رعایت کنید.
- از قطع ناگهانی دارو دیازپام پس از استفاده طولانی مدت خودداری کنید. قبل از گذاشتن شیاف پرومتازین، آن را با آب سرد خیس کنید.
- در صورت تجویز داروهای مدر کاهنده پتاسیم (مثل لازیکس، هیدروکلروتیازید) از غذاهای حاوی پتاسیم (موز، گوجه فرنگی، پرتقال) استفاده کنید.
- در صورت بروز علائمی مثل سرگیجه، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، زردی پوست، ادرار تیره رنگ واحساس ضعف بدلیل مصرف اسید نیکوتینیک به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت بروز علائمی‌مانند: قرمزی، تورم یا درد، سرگیجه، تعریق، تندی ضربان قلب و … بدلیل مصرف پاپاورین یا متانتلین به پزشک اطلاع دهید.
زمان مراجعه بعدی
- مراجعات بعدی جهت کنترل علائم بیماری تجویز نسخه و بر طرف کردن عوارض دارویی را به موقع انجام دهید.
- در صورت کاهش شنوایی در هر یک از دو گوش، استفراغ شدید، تشنج، غش کردن، تب بالای 38 درجه و یا اگر دچار علائم جدید و غیر قابل توجیه شدید
