مدیریت بیماری
لامپکتومی
جراحی برداشتن توده پستان یا لامپکتومی برای پیشگیری از انتشار توده سرطانی به سایر بخش‌های بدن انجام می‌گیرد. این که جراح بتواند جراحی لامپکتومی را انجام دهد یا خیر، به اندازه و مرحله پیشرفت تومور و مشخصه‌های خاص بیمار همانند اندازه پستان بستگی دارد. بسیاری از پزشکان جراحی لامپکتومی را به ماستکتومی ترجیح می‌دهند. این روش کم تهاجمی‌تری در مقایسه با برداشت کامل پستان می‌باشد. در جراحی لامپکتومی، پزشک بخشی از پستان را برمی‌دارد و بیشتر بافت آن باقی‌مانده و در واقع، پستان‌ها حفظ می‌شوند. بعد از لامپکتومی، برای اطمینان از تخریب تمام سلول‌های سرطانی به انجام پرتودرمانی و شیمی‌درمانی نیاز است.
آمادگی پیش از روش
پیش از انجام این روش جراحی، پزشک انجام برخی آزمایشات را به بیمار توصیه می‌کند: ماموگرافی، بیوپسی توده سینه، عکس‌برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه، نوار قلبی، آزمایش خون و سایر آزمایشات از این موارد هستند. همچنین ممکن است مواردی را به منظور بهبود تأثیر جراحی برای بیمار توصیه کند مانند:
- کاهش وزن اضافی قبل از عمل از طریق برنامه غذایی سالم و برنامه ورزشی
- اجتناب از خوردن یا نوشیدن قبل از عمل جراحی (حداقل 8 ساعت)
- ترک سیگار
- مصرف یا قطع داروها دقیقا مطابق دستورالعمل: این توصیه ممکن است شامل عدم مصرف آسپرین، ایبوپروفن و رقیق‌کننده خون نیز باشد.
روش انجام لامپکتومی
قبل از جراحی لامپکتومی، بیمار به اتاق عمل منتقل شده و تحت بی‌هوشی قرار می‌گیرد. اگر از بی‌هوشی موضعی استفاده شود، بیمار در طول جراحی برداشت توده پستان داروی آرام بخش دریافت می‌کند. در صورت دریافت بی‌هوشی عمومی، بیمار در طول جراحی لامپکتومی به خواب رفته و دردی احساس نمی‌کند. جراح کار خود را با تعیین موقعیت تومور آغاز می‌کند. در بیوپسی قبل از جراحی، جراح یک نشانه فلزی یا گیره را نزدیک محل توده قرار می‌دهد؛ در این صورت از یک سیم نازک برای تعیین محل گیره استفاده می‌شود. در جراحی لامپکتومی، جراح توده سرطانی را به همراه سلول‌های سالم اطراف آن برمی‌دارد؛ بدین ترتیب اطمینان می‌یابد که تمام تومور برداشته شده است. سپس توده برای بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
در طول عمل جراحی لامپکتومی، پزشک ممکن است گره‌های لنفاوی زیر بغل در سمت پستان درگیر بیماری را بردارد تا برای وجود سرطان تحت آزمایش قرار گیرند. به دنبال برداشت موفقیت‌آمیز تومور و گره‌های لنفاوی، برش ایجاد شده به کمک بخیه بسته شده و پانسمان می‌گردد.
نتایج قابل انتظار
بعد از عمل جراحی لامپکتومی، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود. در این اتاق در حالی که بیمار به هوش می‌آید، علائم حیاتی او تحت کنترل قرار می‌گیرند. بعد از به هوش آمدن، بیمار ممکن است ناحیه برش احساس درد داشته باشد که با دریافت داروی مسکن قابل کنترل است. در هفته‌های بعد از لامپکتومی، بیمار باید فعالیت‌های خود را محدود کند تا بهبودی حاصل گردد. پیگیری دستورالعمل‌های پزشک بعد از جراحی لامپکتومی حائز اهمیت است.
بیمار باید در منزل از زخم‌ها مراقبت کند. در موارد بخیه‌ها جذبی بوده و یا در مراجعه بعدی توسط پزشک کشیده می‌شوند. پس از جراحی بیمار به متخصص سرطان (انکولوژیست) معرفی می‌شود تا تحت شیمی‌درمانی قرار گیرد و پس از آن پرتودرمانی شروع می‌شود. در صورت نیاز به پرتودرمانی، این کار عموما ظرف چند هفته بعد از جراحی لامپکتومی آغاز می‌شود. 1 تا 2 سال پس از پایان پرتودرمانی پزشک مربوطه بنا به درخواست بیمار می‌تواند جراحی ترمیم پستان را انجام دهد.
اگر توده موجود در پستان بزرگ بوده و بیمار نگران عدم تقارن پستان‌های خود باشد، قبل از جراحی لامپکتومی می‌تواند پیرامون گزینه‌های موجود با پزشک صحبت کند. جراح ممکن است ماستکتومی را برای درمان تومور توصیه نماید.
نکاتی که لازم است حین بستری در بیمارستان رعایت نمائید.
- برای شما برنامه غذایی مناسب، متعادل و متنوع با هدف تأمین نیاز روزانه به انرژی و مواد مغذی توسط کارشناس تغذیه تنظیم می‌گردد به گونه‌ای که در آن از تمام گروه‌های اصلی غذایی در وعده‌ها استفاده شود.
- جهت پیشگیری از کاهش وزن و لاغری مفرط مخصوصاً درکسانی که با مشکل بی‌اشتهایی روبرو هستند بهتر است تعداد وعده‌های غذایی به 6 تا 8 وعده در روز افزایش یابد و در هر وعده، در حجم کم از غذاهای مقوی و مغذی استفاده شود.
- اگر تهوع و استفراغ دارید از خوردن هر نوع خوراکی خودداری کنید و به پرستار خود اطلاع دهید تا طبق نظر پزشک دارو و سرم شروع شود.
- برای خارج شدن پس از اجازه پزشک از تخت ابتدا لبه تخت نشسته و پاهای خود را از لبه تخت آویزان کنید. در صورت نداشتن سرگیجه و تاری دید و … می‌توانید از تخت خارج شوید. دقت کنید حتما پرستار بخش را در زمان خارج شدن از تخت مطلع فرمایید تا در کنار شما باشد.
- از دستکاری سرم‌ها و رابط‌های متصل به خود خودداری کنید.
- داروها طبق تجویز پزشک و در فواصل مشخص توسط پرستار برای شما اجرا خواهد شد.
- با تیم مراقبتی در زمان انجام اقدامات تشخیصی و درمانی همکاری نمایید. بررسی‌های تشخيصی توده پستان عبارتند از: ماموگرافی، سونوگرافی و نيز اقدامات تشخيصی مثل نمونه برداری از توده.
- در صورتی که لوله‌ای در محل جراحی جهت خروج ترشحات (هموواگ) وصل شده است مواظب باشید تا تا نخورد یا زیر بدن شما قرار نگیرد. مخزن این لوله باید پایین تر از سطح بدن شما باشد تا ترشحات به راحتی از زخم خارج شود. در صورتی که این مخزن پر شده است به پرستار خود اطلاع دهید.
- در صورت جراحی و مشاهده خونریزی از محل جراحی و یا خیس شدن پانسمان به پرستار خود اطلاع دهید.
- مواظب باشید در زمان خواب و استراحت برانول یا لوله سرم از دست شما خارج نشود.
- ممکن است روزانه از شما خون‌گیری شود.
- از خوردن خودسرانه داروها و بدون اجازه پزشک خودداری نمایید.
- در مورد انتخاب روش‌های درمانی با پزشک مشورت نمایید.
- پانسمان محل جراحی طبق دستور پزشک و در زمان‌های مشخص تعویض خواهد شد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- جهت پیشگیری از یبوست از رژیم پرفیبر مانند میوه‌ها و سبزیجات حاوی سبوس و مایعات فراوان استفاده کنید.
- از خوردن غذاهای چرب و سرخ‌كردنی خودداری كنيد. نمك رژيم غذايی نيز بايد كم شود.
- این بیماران نياز به كالری و پروتئين مانند گوشت كافی براي پیشرفت بهبودی، بدست آوردن توان و قدرت و داشتن وزن سالم دارند.
- جهت بهبود اشتها غذا در وعده‌ای زیاد و با حجم کم مصرف شود و از خوردن غذاهای سنگین و نفاخ اجتناب نمایید.
- محدوديتی در انجام هرگونه فعالیتی وجود ندارد. اما بايد از فعاليت‌های سنگین كه ممكن است باعث وارد آمدن آسيب به پستان‌ها شوند خودداری گردد.
- در صورت انجام جراحی جهت كاهش حس كشيدگی و سوزش در ناحيه زير بغل و بازو ، ورزش‌های دست و بازو را انجام دهید و از بلند کردن اشیاء سنگین مانند بسته و کیف دستی سنگین خودداری نمایید.
- پس از تشخیص، پستان ها باید هر ماهه درست قبل يا به هنگام شروع عادت ماهانه توسط خودتان از نظر به وجود آمدن توده‌های جدیدتر یا تغییر در توده‌های قبلی بررسی شوند. در صورت بروز هرگونه تغییر به پزشک باید اطلاع داده شوند.
- با مشورت پزشک سالانه حداقل يك بار براي معاينه پستان يا ساير بررسی‌ها به پزشك خود مراجعه نماييد. اگر سابقه سرطان در خانواده شما وجود دارد، امكان دارد نياز به انجام معاينات به فواصل كمتر باشد. توده‌های پستانی مرتباً ظاهر و پس از مدتی برطرف می‌شوند. البته بعضی از توده ها از بین نمی‌روند و به طور دائمی باقی خواهند ماند. این توده‌ها سلامتی را به خطر نمی‌اندازند.
- پانسمان محل جراحی را به روش استريل و در فاصله زمانی توصيه شده پزشك توسط پرسنل درمانی انجام شود.
- معمولا تا 7 روز، هر روز يك پانسمان خشك روی ناحيه برش قرار داده می‌شود بعد از بهبودی كامل برش (4-6 هفته) می‌توان برای افزايش نرمی و حالت ارتجاعی پوست از لوسيون يا كرم استفاده كرد.
- از گرفتن فشارخون، تزريق و گرفتن خون از دست عمل شده خودداری نمايید.
- از آفتاب سوختگی پرهیز کنید، لباس‌های محافظ بپوشید، و هنگام آشپزی و برداشتن اشیاء داغ از روی گاز، دستکش بلند بپوشید.
- جهت تسکین درد از دارو مسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده نمائید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک مانند آنتی بیوتیک را در ساعات معین مصرف نمائید و دوره درمان را کامل کنید.
زمان مراجعه بعدی
- جهت کشیدن بخیه‌ها 10-7 روز بعد از عمل مراجعه کنید.
- جهت دریافت نتیجه پاتولوژی به بیمارستان مراجعه و نتیجه را به رویت پزشک معالج برسانید.
- اگر هر كدام از موارد زير وجود داشت:
- در صورت مشاهده هرگونه ترشح، خونریزی، تغییر رنگ یا تورم محل عمل جراحی
- متوجه تغييراتی در توده شده‌ايد، يا توده‌های جديد ظاهر شد.
- ترشح از نوك پستان وجود داشته باشد.
- دو سال است كه معاينه پستان توسط پزشك انجام نشده است.
- اگر پس از شروع درمان علائم بدتر شوند و یا رو به بهبودی نگذارند.
- اگر علائم جدید ایجاد شد.
