مدیریت بیماری
هیستروسکوپی
هیستروسکوپی روشی است که در آن از ابزار مخصوصی به نام هیستروسکوپ برای بررسی داخل رحم استفاده می‌شود. هیستروسکوپ، ابزاری باریک با نور و دوربین در انتهای آن است که تصاویر تهیه شده را به نمایشگر ارسال می‌کند تا پزشک بتوانند درون رحم را مشاهده کند. هیستروسکوپ از طریق واژن و دهانه رحم به وارد می‌شود و نیازی به ایجاد برش در پوست نخواهد بود.
دلایل انجام
از هیستروسکوپی در موارد زیر می‌توان استفاده کرد:
- بررسی علائم یا مشکلات زنان
برای بررسی علل بیماری‌های زنان مانند دوره‌های طولانی مدت عادات ماهانه، خونریزی غیرطبیعی واژن، خونریزی پس از دوران یائسگی، درد لگن، سقط‌های مکرر جنین یا مشکل در بارداری از هیستروسکوپی استفاده می‌شود.
تشخیص
هیستروسکوپی برای تشخیص برخی بیماری‌ها مانند تشخیص فیبروم و پولیپ (رشد غیر سرطانی در رحم) کاربرد دارد. همچنین از این روش به منظور ارزيابی بيماران نابارور استفاده می‌شود.
درمان
پزشک امکان دارد برای درمان برخی اختلالات مانند از بین بردن فیبروم‌ها، پولیپ‌ها، جابجایی دستگاه‌های داخل رحمی (IUDs) و چسبندگی داخل رحمی از هیستروسکوپی استفاده کند.
عوارض احتمالی
هیستروسکوپی به طور کلی بسیار ایمن است، اما مانند هر روش دیگری، خطر بروز عوارض وجود دارد. بروز عوارض برای زنانی که در حین انجام هیستروسکوپی، تحت درمان قرار می‌گیرند بیش‌تر است.
برخی از اصلی‌ترین خطرات مرتبط با هیستروسکوپی عبارتند از:
- آسیب رحم
آسیب رحمی به ندرت اتفاق می‌افتد، اما امکان دارد نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها یا در موارد نادر، جراحی دیگری برای ترمیم رحم داشته باشد.
- آسیب به دهانه رحم
آسیب به دهانه رحم به ندرت دیده می‌شود و معمولاً به راحتی قابل ترمیم است.
- خونریزی بیش از حد در حین یا بعد از عمل
اگر تحت بیهوشی عمومی بوده باشید خونریزی بیش از حد در حین یا بعد از عمل می‌تواند دیده شود اما با استفاده از دارو یا روش دیگری قابل درمان است.
- عفونت رحم
عفونت رحم می‌تواند باعث ترشحات بوی واژن، تب و خونریزی شدید شود. معمولاً با یک دوره کوتاه مصرف آنتی‌بیوتیک قابل درمان است.
همچنین فرد ممکن است دچار دردهای شکمی یک الی دو روز، احساس ضعف و غش، احساس تهوع (مربوط به داروهای بیهوشی)، خشکی و درد گلو تا چند روز شود.
آمادگی پیش از مداخله
آزمایشاتی حدود یک هفته قبل از هیستروسکوپی برای بررسی اینکه آیا می‌توانید از این روش استفاده کنید مانند آزمایش خون و آزمایش بارداری انجام دهید. در صورت بارداری، هیستروسکوپی قابل انجام نیست.
بهتر است قبل از هیستروسکوپی سیگار کشیدن را ترک کنید.
اگر پزشک بخواهد در طی هیستروسکوپی فیبروم‌ها را درمان و آن ها را از بدن خارج کند، ممکن است به شما دارو داده شود تا قبل از هیستروسکوپی آن‌ها کوچک‌تر شوند.
هیستروسکوپی معمولاً تحت بیهوشی انجام نمی‌شود، زیرا این یک عمل نسبتاً سریع است و به برش پوست شما نیازی ندارد.
ممکن است استفاده از بی حسی برای این روش ضروری نباشد، اما گاهی از بی‌حسی موضعی (بی‌حسی با دارو برای بی‌حس کردن دهانه رحم) استفاده می‌شود.
اگر تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرید، باید چند ساعت قبل از عمل از خوردن یا نوشیدن خودداری کنید اما بی‌حسی موضعی دارید، می‌توانید به اندازه طبیعی غذا بخورید و بنوشید.
بهتر است که هنگام مراجعه برای عمل، لباس‌های گشاد و راحت بپوشید، زیرا از شما خواسته می‌شود هر نوع لباس را از زیر کمر خود جدا کرده و برای انجام عمل لباس بیمارستانی بپوشید.
هیستروسکوپی معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود و شما مجبور نیستید در بیمارستان بستری شوید.
روش انجام
هیستروسکوپی معمولاً بین 5 تا 30 دقیقه طول می‌کشد.
شما روی یک تخت دراز می‌کشید و از یک ورق برای پوشاندن نیمه پایینی شما استفاده می‌شود. ابزاری به نام اسپکولوم ممکن است در مهبل شما وارد شود (اسپکولوم ابزاری است که برای آزمایش غربالگری دهانه رحم استفاده می شود). واژن و دهانه رحم با یک محلول ضد عفونی کننده تمیز می‌شوند.
لوله نازک، بلند و باریکی که دارای نور و دوربین است (هیستروسکوپ) به رحم شما وارد می‌شود.
مایعی به آرامی درون رحم پمپ می‌شود تا دید پزشک در داخل راحت‌تر شود. دوربین تصاویر را به نمایشگر می‌فرستد تا پزشک بتوانند هرگونه ناهنجاری را تشخیص دهند.
اگر در هر مرحله درد داشتید یا احساس ناراحتی کردید، به پزشک اطلاع دهید. در بعضی موارد، ممکن است یک نمونه کوچک از بافت از بافت داخلی رحم برای آزمایش و بررسی بیش‌تر خارج شود (بیوپسی آندومتری).
در هیستروسکوپی برای درمان بیماری مانند فیبروم یا پولیپ، پزشک ابزارهای جراحی را از طریق هیستروسکوپ منتقل کرده و برای برش یا سوزاندن بافت غیر طبیعی استفاده می‌کند.
نتایج قابل انتظار
باید بتوانید خیلی زود بعد از هیستروسکوپی به خانه بروید، اگرچه در صورت داشتن بیهوشی عمومی ممکن است لازم باشد چند ساعت در بیمارستان بستری شوید. در صورت عدم استفاده از بی‌حسی یا فقط یک بی‌حسی موضعی، معمولاً می‌توانید بعداً در همان فعالیت‌های عادی خود را شروع کنید. اگر بیهوشی عمومی انجام شده باشد، احتمال دارد لازم باشد برای یک یا دو روز استراحت کنید.
پزشک یا پرستار شما به شما اطلاع می‌دهد که آیا در طول هیستروسکوپی شما چیز غیرمعمول دیده شده است یا نتیجه شما طبیعی است. اگر نمونه کوچکی از بافت (بیوپسی) از رحم خارج شود، می‌تواند چندین هفته طول بکشد تا نتایج شما آماده شود.
بعد از انجام هیستروسکوپی در صورت مشاهده علائم زیر به پزشکتان مراجعه کنید:
- درد شدید که توسط مسکن‌های معمولی تسکین نمی‌یابد.
- خونریزی شدید که باید بطور مداوم نوار بهداشتی را عوض کنید.
- خون قرمز روشن یا لخته‌های بزرگ
- ترشحات ناخوشایند واژن
- احساس تب یا لرزیدن
این علائم می‌تواند نشانه مشکلاتی مانند عفونت باشد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- در دو روز اول پس از جراحی، داروهای مسکن نیز برای شما تجویز می‌شود. از طرفی ممکن است به علت استفاده از در اکسید کربن حین عمل برای باز کردن شکم، در ناحیۀ شانه‌ها و قفسه سینه درد داشته باشید. این درد طی چند روز خود به خود ناپدید خواهد شد.
- ممکن است به علت استفاده از لولۀ راه هوایی در ناحیۀ نای و در طول بیهوشی، گلو درد داشته باشید. مصرف آبنبات و یا قرص‌های گلو می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
- فعالیت جنسی را می‌توانید پس از یک هفته و یا بسته به نظر و توصیه پزشک خود شروع نمایید.
- معمولاً زمان ترخیص بیمار، همان بعدازظهر روز انجام عمل است.
- پس از اتمام هيستروسكوپي تا چند روز دردهاي شكمي مشابه دردهاي دوران قاعدگي و لکه بینی را تجربه خواهید کرد این موارد طبیعی است ولی اگر خونریزی واضح و زیاد مشاهده کردید به پزشک معالج مراجعه نمایید.
- از مصرف الکل و دخانیات خودداری نمایید.
- پس از آماده شدن جواب آزمایش پاتولوژی به پزشک معالج مراجعه نمایید.
- بطور منظم داروهای آنتی بیوتیک جهت جلوگیری از ایجاد عفونت مصرف کنید.
- ممکن است پس از جراحی برای تحریک ترمیم آندومتر داروهای هورمونی مانند استروژن و پروژسترون تجویز شوند. توجه داشته باشید که مصرف این داروها از اهمیت فوق العاده بالایی برخوردار هستند و به هیچ وجه مصرف این داروها را خود سرانه قطع نکنید یا تغییر ندهید.
- توجه داشته باشید که ممکن است قاعدگی بعد از هیستروسکوپی سنگین تر و طولانی تر از معمول شود و چند قاعدگی بعد (تا چندین ماه)، نظم چندانی نداشته باشد.
- پس از انجام هرگونه هیستروسکوپی که اتساع دهانه رحم را در پی داشته، حداقل تا 2 هفته از کار گذاشتن هر ماده یا دارویی داخل واژن پرهیز کنید تا خطر بروز عفونت کم شود.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
- در در فواصل منظم و مشخص شده توسط پزشک جهت ادامه درمان به پزشک مراجعه نمایید.
- در صورت هر گونه تاخیر در بهبودی نزد پزشک معالج خود بروید.
- در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک معالج یا بیمارستان مراجعه نمایید:
- تب بیش از 38 درجه سانتی گراد
- درد شدید شکمی
- ورم شدید کل بدن
- ترشحات یا خونریزی شدید واژینال
- مشکل در دفع ادرار و تنگی نفس
