آزمایش ویروس نقص ایمنی انسانی(اچ آی وی)، روشی است که مشخص می‌کند آیا فرد به ویروس اچ‌آی‌وی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند و می‌تواند منجر به بیماری نشانگان اکتسابی نقص ایمنی (ایدز) شود آلوده است یا خیر. برخی از آزمایشات اچ‌آی‌وی، سطح پادتن‌هایی را که سیستم ایمنی در پاسخ به این ویروس تولید می‌کند را بررسی می‌کنند. باقی آزمایشات در پی یافتن شواهدی از خود ویروس هستند.

علل انجام

آزمایش اچ‌آی‌وی، به منظور آهسته نمودن سرعت پخش شدن عفونت، ضروری است. بسیاری از مردم از آلوده بودنشان به ویروس ایدز ناآگاهند، بنابراین احتمال دارد که احتیاط های مربوط به جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران را رعایت نکنند. تشخیص زودهنگام منجر به اقدام زودتر برای دارو درمانی می‌شود که ممکن است پیشرفت بیماری را به تعویق بیندازد.

این آزمایش در زنان باردار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که ممکن است این ویروس را طی بارداری، وضع حمل یا شیردهی به فرزندانشان منتقل کنند.

آمادگی پیش از مداخله

آمادگی خاصی برای انجام آزمایش مورد نیاز نیست. فقط کافی است برای وقت گرفتن از پزشک اقدام کنید.

روش انجام

معمولاً آزمایش تشخیص اچ‌آی‌وی، با آزمایش خون یا نمونه‌برداری از سلول‌ها که از سطح داخلی لپ به وسیله پنبه برداشته می‌شود انجام می‌گیرد تا وجود پادتن‌های علیه ویروس بررسی شود. برای این منظور می‌توان از نمونه‌های ادراری نیز استفاده کرد اما صحت نتایج کم‌تر است.

متاسفانه، صحت این آزمایش‌ها بلافاصله پس از آلودگی، کم است چرا که مدتی طول می‌کشد تا بدن علیه ویروس پادتن تولید کند. بدن اکثر افراد 3 تا 6 ماه پس از آلوده شدن پادتن می‌سازند.

نتایج قابل انتظار

اگر نتیجه آزمایش مثبت باشد، بدان معنی است که فرد علیه ویروس اچ‌آی‌وی پادتن تولید کرده است. کارشناسان آزمایشگاه، آزمایش را روی نمونه تکرار می‌کنند. اگر نتیجه آزمایش دوم نیز مثبت باشد فرد تحت آزمایش تأیید کننده‌ای به نام آزمایش خون وسترن قرار می‌گیرد، که وجود پروتئین‌های اچ‌آی‌وی را بررسی می‌کند.

فرد در صورتی مبتلا شناخته می‌شود که پاسخ هر سه آزمایش مثبت باشد. آماده شدن نتایج هر سه آزمایش ممکن است چند هفته طول بکشد.

نتیجه آزمایش اچ‌آی‌وی منفی

نتیجه منفی آزمایش اچ‌آی‌وی، می‌تواند دو معنی داشته باشد: اینکه شما مبتلا نیستید یا اینکه هنوز برای تشخیص زود است.

اگر فرد به تازگی با ویروس مواجه شده است، ممکن است نتیجه منفی باشد به این علت که بدن فرصت کافی برای تولید پادتن علیه ویروس نداشته است. فرد باید بعد از چند ماه مجدداً مورد آزمایش پادتن قرار گیرد یا یکی از آزمایشات تشخیص سریع را انجام دهد.

نتیجه آزمایش اچ‌آی‌وی مثبت

اگرچه درمانی برای ایدز وجود ندارد، در این باره طی دهه‌های اخیرکارهای زیادی انجام شده و توصیه‌های زیادی جهت بهبود کیفیت زندگی در این افراد وجود دارد. اگر مراقبت خوبی از افراد مبتلا به عمل آید، می‌توانند امید به زندگی طبیعی را انتظار داشته باشند. مراقبت‌های به موقع و زودهنگام می‌تواند کمک کند که حال فرد خوب بماند و علائم ناشی از بیماری (ایدز) به تاخیر بیفتد. در صورت مثبت بودن پاسخ، فرد باید به شریک جنسی خود اطلاع دهد تا او هم از این نظر بررسی شود و مراقبت‌های احتمالی در مورد او نیز به عمل آید.